Çərşənbə axşamı günü, 15 iyul 2025
     

Azərbaycan hüquqi dövlət quruculuğu yolunda inamla irəliləyir

Image

Məlumdur ki, hüquqi dövlət deyilərkən ilk növbədə bütün fəaliyyətində qanuna tabe olan hakimiyyətin mövcudluğu nəzərə alınır.

Onun əsas məqsədi isə insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsidir. Beləliklə, hüquqi dövlət odur ki, burada hakimiyyətin təşkili və fəaliyyəti sırf qanuna əsaslanır və ona uyğun olur.

  • Geniş miqyas alan islahatlar hüquqi dövlət quruculuğu prosesində yeni nailiyyətlərə yol açır

Təcrübə göstərir ki, hüquq dövləti yaratmaq üçün onun sadəcə elan edilməsi kifayət deyil. Belə dövlətin mövcudluğu üçün vətəndaş cəmiyyətinin əməli fəaliyyəti, hər kəs tərəfindən hakimiyyətin qeyri-konstitusion  fəaliyyətinə qarşı mübarizə aparmaq imkanının olması zəruri şərtdir. Qanunun aliliyi dövlətçiliyin yüksək nüfuzunu, iqtisadi və mənəvi sahədə bütün insan hüquqlarını təmin etməlidir.

Hüquqi dövlət anlayışı çoxölçülüdür, demokratik dövlət konsepsiyasına aid hər şeyi özündə ehtiva edir. Bura ilk növbədə qanunun aliliyi, insan hüquq və azadlıqlarının ən yüksək  səviyyədə təminatı, hamının qanun qarşısında bərabərliyi, səlahiyyətlərin bölgüsü, məhkəmə müstəqilliyi daxildir. Qeyd edilənlər prizmasından yanaşdıqda ölkəmizdə hüquqi dövlət quruculuğu prosesində mühüm uğurlara imza atıldığını demək olar. Məlum həqiqətdir ki, son illər geniş miqyas alan islahatlar artıq bütün sahələri əhatə edib. Bu da ölkəmizin inkişafında, əhalinin rifah halının daha da yaxşılaşdırılmasında və idarəetmədə operativliyin, çevikliyin təmin olunmasında mühüm rol oynayıb.  Nəticədə hüquqi dövlət quruculuğu istiqamətində də mühüm nailiyyətlər əldə edilib. Bu fonda məhkəmə-hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi və müasirləşdirilməsi istiqamətində aparılan islahatlar cəmiyyətin, eləcə də ictimai münasibətlərin inkişafında önəmli rol oynayıb. O da önəmli faktordur ki, məhkəmələrdə “Elektron məhkəmə” informasiya sisteminin tətbiqi, o cümlədən məhkəmə prosesi zamanı audio-video yazılışların aparılması, bütün məhkəmə iclaslarının protokollaşdırılması, elektron sənəd dövriyyəsinin tam tətbiqi ilə bağlı bütün zəruri infrastruktur yaradılıb. Daha bir ənəmli məqam budur ki, ölkəmizdə vətəndaşa cəmiyyətin bütün seqmentlərinə siyasi, iqtisadi, hüquqi  həyatda iştirak etmək üçün zəruri imkanlar yaradılıb.  İnsan hüquq və azadlıqlarının ali prioriteti Konstitusiya və qanunlarımızda təsbit edilib. Qanunun aliliyi insan hüquq və azadlıqların toxunulmazlığını, onlara riayət etmək və qorumaq öhdəliyini tanıyır. Ölkəmizdə “qadağan edilməyən hər şeyə icazə verilir” qanunun aliliyinin ən mühüm prinsipidir. Hüquq və azadlıqlara bu cür yanaşma Azərbaycan Konstitusiyasına və bir çox qanunlara sözün əsl mənasında nüfuz edir. O, yuxarıda göstərildiyi kimi, Konstitusiya quruluşunun humanist əsaslarının mahiyyətini təşkil edir.  Hüquqi dövlətdə hüquqpozmalardan qaçmaq mümkün deyil, lakin hər hansı səhv və pozuntuların aradan qaldırılması, insan hüquqlarına ciddi və prioritet riayət olunması üçün məlum və ümumi istifadə edilən təminatlar,  mexanizmlər olmalıdır. Hüquq və azadlıqların təminatının əsas mexanizmi kimi ilk növbədə məhkəmələrin müstəqilliyi təmin edilməlidir. Çünki yalnız müstəqil məhkəmə vətəndaşı icra hakimiyyətinin özbaşınalığından səmərəli şəkildə qorumağa qadirdir. Bunu nəzərə alaraq ölkəmizdə məhkəmə sistemi beynəlxalq standartlara uyğun təkmilləşdirilib, məhkəmə hakimiyyətinin müstəqilliyi möhkəmləndirilib, bu sahədə fəaliyyəti tənzimləyən qanunvericilik bazası əsaslı şəkildə yenilənib. Onu da qeyd edək ki, məhkəmə-hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsindən bəhs edərkən prezident İlham Əliyevin imzaladığı “Məhkəmə-hüquq sistemində islahatların dərinləşdirilməsi haqqında” 2019-cu il 3 aprel tarixli fərmanı xüsusi vurğulamaq lazımdır. Bu sənəd məhkəmə sistemində növbəti islahatların aparılması və bu sahədə müasir texnologiyaların tətbiqinin vacibliyini bəyan etməklə yanaşı, məhkəmələr üçün ədalətlilik, qərəzsizlik, süründürməçiliyə yol verilməməsi, aşkarlıq, şəffaflıq kimi mühüm prinsiplərin hər zaman vacib və aktual olduğunu bir daha müəyyənləşdirib. Onlara riayət edilməsi indi xüsusi diqqət mərkəzindədir.  

  • Ölkəmizdə beynəlxalq hüququn üstünlüyü qeyd-şərtsiz qəbul edilir

Beynəlxalq hüququn üstünlüyü bu gün sivil dünyada qeyd-şərtsiz qəbul edilir. Öz qanunlarını qəbul etməkdə suveren hüququ olan dövlət razılaşır ki, onlar dünya birliyinin qanunlarına zidd olmamalıdır. Beləliklə, beynəlxalq hüquq normalarına sədaqət vasitəsilə milli hüquq sistemlərinin bir növ ən yüksək səviyyədə birləşdirilməsi, insan hüquq və azadlıqlarının, demokratiya və sosial tərəqqinin təminatı baş verir. Bu prinsipin bir çox dövlətlərin konstitusiyalarına daxil edilməsi də bununla izah olunur. Azərbaycan da məsələyə eyni prizmadan yanaşır.

Azərbaycan Konstitusiyasında beynəlxalq hüququn prioritet prinsipi belə demək olarsa, iki hissəyə bölünür. Birincisi, müəyyən edilib ki, beynəlxalq hüququn hamılıqla tanınmış prinsip və normaları, eləcə də Azərbaycanın beynəlxalq müqavilələri onun hüquq sisteminin tərkib hissəsidir. İkincisi, qanun normaları ilə Azərbaycanın beynəlxalq müqaviləsinin qaydaları arasında uyğunsuzluq olduqda, beynəlxalq müqavilənin qaydalarına üstünlük verilir. Bu, ölkəmizin hüqqui dövlət quruculuğunda mühüm nailiyyətlərindən biridir. Bundan başqa, ölkəmizdə  praktiki həyatda qanunun aliliyi daha çox aspektləri əhatə edir, bunlara aşağıdakılar aid oluna bilər: 1. qanunvericilik sahəsində parlamentin yüksək mövqeyi; 2. ordunun xaricdə və ölkə daxilində istifadəsinə demokratik nəzarət; 3. dövlətin kütləvi informasiya vasitələrinin işinə qarışmaması; 4. əks-kəşfiyyat orqanlarının fəaliyyət üsullarının qanuniliyi; 5. hökumətin xarici siyasət addımlarının ictimailəşdirilməsi və sair. Təbii ki, icra hakimiyyəti orqanlarının bütün müvafiq hərəkətləri üçün konkret qanunlar olmalıdır, istənilən dövlət qərarlarının, xüsusən də məcburiyyətdən istifadə ilə bağlı qərarların əsasında yalnız hüquq dayanmalıdır. Azərbaycan da məsələyə məhz bu prizmadan yanaşır. Bu, həm də xalqın iradəsini özündə əks etdirir. Heydər Əliyev Mərkəzində Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılmasının 30 illiyi münasibətilə keçirilən tədbirdə çıxışı zamanı prezident İlham Əliyev bununla bağlı bildirib: “Biz isə hər zaman istəyirdik ki, bizim siyasətimiz ancaq xalqımızın iradəsini əks etdirsin. Biz istəyirdik ki, heç bir kənar qüvvə bizim iradəmizə təsir edə bilməsin və belə bir imkan olmasın... Ulu Öndərin yolu ilə gedərək biz, əlbəttə, bu gün dünyada baş verən dəyişikliklərə də çox diqqətlə yanaşırıq, ən mütərəqqi təcrübəni Azərbaycanda tətbiq edirik. Əminəm ki, növbəti illərdə bu sahədə istədiyimizə nail olacağıq”.

Tahir TAĞIYEV
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

14.07.2025 / 23:48
Tramp Putini sərt tənqid etdi - Onu qatil adlandırmaq istəmirəm, amma o…

14.07.2025 / 23:40
Tramp Putinə 50 gün vaxt verdi - Ukrayna ilə bağlı razılaşma olmasa...

14.07.2025 / 21:32
Ermənilərin azərbaycanlıları əsir götürərkən işgəncə vermələrini əks etdirən videokadrlar məhkəmədə nümayiş etdirildi - FOTO

14.07.2025 / 21:19
Kilsə Paşinyana əks-hücuma keçdi - "katolikosa hücum Allaha hücumdur"...

14.07.2025 / 21:05
Bir neçə ərəb biznesmenə görə tariximizdən üz döndərməliyik? - Babək ərəblərlə vuruşub, ancaq tarix tarixdir...

14.07.2025 / 20:50
Əbu-Dabidə Əliyev-Paşinyan görüşünün ardınca Gorus görüşü başlayıb...

14.07.2025 / 20:35
Azərbaycanın "yaratdığı" Yeni Kaledoniya Dövləti müstəqil xarici siyasət aparacaq... Konstitusiyada ayrıca maddə...

14.07.2025 / 20:21
Azərbaycan qazının Suriyaya nəqlinin bir neçə marşrutu gözdən keçirilir...

14.07.2025 / 20:07
Supermarketlərimiz yerli bostan məhsullarına bağlıdır - Çindən qarpız idxalı 300 dəfə artır...

14.07.2025 / 19:53
Avropa Bakıdan əlavə 14 milyard kub qaz istəyir - ancaq problem var...

14.07.2025 / 19:40
İki dövlətli həll prosesində yeni ADDIMLAR: Nyu-Yorkda sərt mesajlar veriləcək

14.07.2025 / 19:37
Azərbaycan Yeni Kaledoniyanı dövlət kimi tanıyan ilk ölkə olacaq...

14.07.2025 / 19:25
Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğlu Aydın Quliyevi təbrik etdi

14.07.2025 / 19:12
Mətbuatın 150 illiyi həm dövlətçilik, həm də ictimai hadisədir...

14.07.2025 / 18:57
ABŞ Zəngəzur dəhlizinə nəzarəti öz üzərinə götürməyi təklif etdi - səfir rəsmən təsdiqlədi...

14.07.2025 / 18:44
Rusiya pomidor ticarətindən Azərbaycana 1,2 milyard dollar ziyan vuracaq?..

14.07.2025 / 18:41
“Başlıbel: yaranışdan işğaladək” kitabının təqdimatı keçirilib

14.07.2025 / 18:30
Müxalifətə münasibətdə Fransa ilə Rusiya eyni ölkələrdir - qətllər, təqiblər...

14.07.2025 / 18:16
Azərbaycanın tərəvəzində həqiqətən xəstəlik tapılır, ya Rusiyada məsələ siyasiləşdirilir...

14.07.2025 / 18:02
Bakıda qapalı Suriya-İsrail danışıqlarında hər tərəfdən bir nəfər iştirak etdi... Çox ilginc...

14.07.2025 / 17:48
Putindən İrana gizli “nüvə mesajı” - Rusiyanın məqsədi nədir...

14.07.2025 / 17:35
40 nəfər bağça direktoru niyə “vuruldu”?..

14.07.2025 / 17:22
Suraxanıda oğurluq edənlər saxlandı...

14.07.2025 / 17:14
Mətbuat Şurası Aydın Quliyevi 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik etdi - FOTO

14.07.2025 / 17:02
Mətbuat Şurası “Sputnik Azərbaycan”la bağlı durumu müzakirə etdi - Kartavıxın və Belousovun həbslərinin jurnalist fəaliyyətləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur...

14.07.2025 / 16:46
Zelenski təsdiqlədi - Ukraynanın yeni baş naziri o olacaq...

14.07.2025 / 16:31
İstilik təchizatı haqqında Qanun təsdiqləndi

14.07.2025 / 16:29
Azərbaycanda Axar-Baxar və İlisu milli parkları yaradılır - SƏRƏNCAM

14.07.2025 / 16:28
Trend-in informasiya dəstəyi ilə UNESCO-da İçərişəhərin Dünya İrs Siyahısına daxil edilməsinin 25 illiyi qeyd edilib – Sahil Kərimli

14.07.2025 / 16:23
Putinin müdafiə naziri ilə bağlı şok xəbər - sevgilisini 100 milyonluq nəhəng hərbi təyyarə ilə gözəllik salonuna apardı…

14.07.2025 / 16:10
Vətən sevgisinin ən uca zirvəsi...

14.07.2025 / 15:57
Görkəmli filosof Ziyəddin Göyüşov haqqında düşünçələrim...

14.07.2025 / 15:56
BMU-da “Yay məktəbi”ndə tədris aparan koreyalı müəllimlərlə görüş olub

14.07.2025 / 15:56
Trampdan Rusiyaya qarşı sərt qərar - Ukraynaya Moskvanı vura biləcək raketlər göndərilir…

14.07.2025 / 15:25
"Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin ən tez zamanda imzalanacağına ümid edirik" - Ursula fon der Lyayen

14.07.2025 / 14:48
Müstəqil və qüdrətli Azərbaycan dövlətinin təməlinin qoyulduğu tarix

14.07.2025 / 14:44
2024-də ali məktəblərə qəbulda ən aşağı və ən yüksək nəticə göstərən rayonlar - Şahbuz, İsmayıllı və Naftalan...

14.07.2025 / 14:30
Xocalının Təzəbinə kəndinə ilk köç - 28 ailə...

14.07.2025 / 14:23
Bakıda evlərdən 11 min manata yaxın pul oğurlandı - saxlananlar var...

14.07.2025 / 14:17
"Gitara ifaçısı olduğumu biləndən sonra dırnaqlarımı çıxardılar, barmaqlarımı sındırdılar" - Xocalı soyqırımı zamanı həyat yoldaşı öldürülmüş, özü girov götürülmüş zərərçəkən

14.07.2025 / 13:52
DİM sədri 5 il ərzində bəzi ixtisasların ləğv olunacağını açıqladı...

14.07.2025 / 13:47
Külli miqdarda narkotiki ölkə ərazisinə keçirməyə cəhd edən şəxs sərhəddə saxlandı...

14.07.2025 / 13:33
Ali məktəblər subbakalavrların qəbulundan imtina edir - səbəbini Məleykə Abbaszadə açıqladı

14.07.2025 / 13:19
"Ali təhsil müəssisələri attestatla qəbul imkanına etiraz ediblər" - DİM rəhbəri

14.07.2025 / 13:16
Putinin Ermənistan planı - Paşinyanın qarşısına Karapetyanı çıxarır

14.07.2025 / 13:07
Кто победит в этой схватке - Азербайджан или Россия? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

14.07.2025 / 12:57
"Proseslərə özümün belə müdaxilə etməyim qeyri-mümkündür" - Məleykə Abbaszadə

14.07.2025 / 12:46
“Media haqqında” Qanuna təklif edilən dəyişikliklər təsdiqləndi

14.07.2025 / 12:37
Şəxsiyyət vəsiqələrində dəyişiklik - yaşayış yeri və vətəndaşlıq məlumatları olacaq...

14.07.2025 / 12:22
“Xüsusi icra məmurları haqqında” yeni qanun qüvvəyə mindi

14.07.2025 / 12:17
Azərbaycanın daha bir uğuru: Nizami Tibb Mərkəzi də HIMSS beynəlxalq akkreditasiya sertifikatı əldə etdi

14.07.2025 / 12:08
Gəncədə keçirilən art-terapiya kursu uşaqların sosial inkişafına dəstək olur

14.07.2025 / 12:02
Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin olduğu yer üzrə qeydiyyata alınması xidməti “mygov”da təmin olunub

14.07.2025 / 11:50
Vüqar Rəhimzadə: Ümummilli Liderin 1969-cu ildə birinci dəfə hakimiyyətə gəlişi Azərbaycanın qurtuluş tarixinin başlanğıcıdır

14.07.2025 / 11:46
Rusiyadan miqrantlara "sürpriz" - rüsumlar artırılır...

14.07.2025 / 11:12
Milli Məclis iclas keçirir - mühüm məsələlər müzakirəyə çıxarılıb

14.07.2025 / 11:05
Yoahim Löv Özbəkistan yolçusudur...

14.07.2025 / 11:03
Azərbaycan düşmənləri mat vəziyyətinə saldı! - FOTO

14.07.2025 / 11:00
Bu iki rayonda qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

14.07.2025 / 10:35
Tramp xüsusi elçisini Ukraynaya yollayıb

14.07.2025 / 10:29
Bu il 6 mindən artıq istifadəçi hakerlərin qurbanına çevrilib

14.07.2025 / 10:21
Suriyada yerli tayfalar bir-birini qırırlar - 37 nəfər ölüb...

14.07.2025 / 10:18
"Çelsi" bu çempionluqdan 114 milyon avro qazandı

14.07.2025 / 10:12
"Benfika" ukraynalı qapıçını satışa çıxardı

14.07.2025 / 10:06
Tramp Ukraynaya silah göndərir - amma pulunu Avropa ödəyəcək...

14.07.2025 / 10:00
Paşinyan Brüsselə yollanıb

14.07.2025 / 09:30
Sabunçuda ölümlə nəticələnən yol qəzası olub

14.07.2025 / 09:21
Azərbaycanda kibercinayətkar həbs edilib - DTX-dan mühüm əməliyyat

14.07.2025 / 09:18
Türkiyənin bu məşhur serialı məhkəməlik oldu

14.07.2025 / 09:12
"Çelsi"dən PSJ-yə futbol dərsi!

14.07.2025 / 09:06
Tramp Böyük Britaniyaya dövlət səfərinə gedəcək - hazırlıq gedir

14.07.2025 / 09:00
Xocalının bu kəndlərinə ilk köç karvanı yola salınıb

14.07.2025 / 08:53
Kaledoniyanın paytaxtında "Azərbaycan abidəsi"...Necədir?

14.07.2025 / 08:51
Fransızlar ŞOKDA- həbsxanadan çantada gizlənib qaçdı...

14.07.2025 / 08:21
“Taxta bazarın”da yanğın olub

13.07.2025 / 20:53
Deputat Elnarə Akimova şəhid general Polad Həşimovun ailəsini ziyarət etdi

13.07.2025 / 19:01
Ukrayna kəşfiyyat polkovnikinə sui-qəsdin qisasını aldı – Kiyevdə azı iki FSB agenti öldürüldü…

13.07.2025 / 18:16
Makron Fransanı çökdürdü, ölkə borc içində batır - pensiya və bütün yardımlar dondurulur…

13.07.2025 / 17:10
Tramp Kiyevə silah göndərmək üçün Rusiyanın ABŞ-dakı 5 milyardını müsadirə edə bilər…

13.07.2025 / 17:07
Tanınmış aktrisa Rəsmiyyə Nurməmmədovanın 60 illiyi səhnədə qeyd olunub

13.07.2025 / 16:50
"Azərbaycanla Ermənistan arasında keçirilən sülh danışıqlarını diqqətlə izləyirik" - Ərdoğan

Mətbuatın 150 illiyi həm dövlətçilik, həm də ictimai hadisədir...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910