Qardaş Türkiyəyə qarşı son dövrlərdə Yunanıstanın təxribatçı siyasətini daha da aktivləşdirdiyi müşahidə edilir. ABŞ və Fransa tərəfindən dəstəklənən Yunanıstan əməllərindən geri çəkilmək istəmir. Belə bir vaxtda ABŞ-ın Cənubi Kiprə silah satışı embarqosunu aradan qaldırması, Yunanıstana modernləşdirlmiş qırıcı təyyarələr satması vəziyyəti daha da gərginləşdirir.
Baş verənlərə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 77-ci Baş Assambleyasında çıxışı zamanı Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan geniş toxunub: “Kipr məsələsində ədalətli, davamlı bir həllə nail olmaq üçün Şimali Kipr Türk Cumhiriyyəti ilə birgə xoşniyyətli və konstruktiv səylər göstərdik”. Türkiyə prezidenti beynəlxalq ictimaiyyəti sanksiyalarla dünyadan qoparmağa çalışdıqları Kipr türklərinə qarşı zülmə son verməyə, Şimali Kipr Türk Cumhiriyyətini rəsmi olaraq tanımağa dəvət edib. Ərdoğan Yunanıstanı isə təxribatlardan çəkinməyə çağırıb: “Ölkəmizlə siyasi və hərbi səviyyəcə əsla müqayisə olunmayan güc nümayişi göstərənlər özünü gülünc vəziyyətə salır. Şərqi Aralıq dənizində sülh və sabitliyin davam etdirilməsi bütün tərəflərə hörmətdən asılıdır. Yunanıstandan gərginlik və təxribat siyasətini bir kənara qoyaraq, əməkdaşlıq və həmrəylik çağırışlarımızı eşitməklərini gözləyirik”. Amma görünən budur ki, yunan tərəfi regionda sülhə qarşıdır. Burada yunanlara kənardan dəstək də öz sözünü deyir. Türkiyəli keçmiş admiral Cihat Yaycı qeyd edir ki, ABŞ və NATO, ümumilikdə Qərb şərq sərhədini artıq Türkiyədən Yunanıstana keçirmək istəyir. Onun sözlərinə görə, ABŞ-ın “Europe Defender-21” təlimləri çərçivəsində Dədəağac bölgəsinə topladığı hərbi texnikanı Yunanıstana verəcəyi əsas problemdir: “Əslində bu texnikalara Yunanıstanın ehtiyacı yoxdur. Lakin veriləcək tank və helikopterlərin kimə qarşı istifadə ediləcəyi sualı önəmlidir”. Onun sözlərinə görə, Dədəağac bölgəsi ABŞ üçün Balkan bölgəsi və Qaradənizə giriş qapısı olaraq qəbul edilir: “Bu bölgə artıq ABŞ-ın hərbi bazasına çevrilib”. Yaycı ABŞ-ın yunan Kiprinə qarşı tətbiq etdiyi silah embarqosunu 1 sentyabr 2022-ci ildən etibarən qaldırdığına diqqət çəkib: “Bu tarix önəmlidir, çünki yunanlar Kiprin quruluş ildönümünü bu tarixdə qeyd edirlər. Embarqonun qaldırılmasından sonra İsraildən Dəmir Qübbə müdafiə sistemləri alacaqları haqda deyilənlər də diqqət çəkir. Hadisələrə daha geniş spektrdən baxmaq lazımdır. Yunanıstanın aqressiyasının artması, Ermənistanın Azərbaycana hücum etməsi, Dədəağacın ABŞ bazasına çevrilməsi xəbərləri, Suriyada amerikalı generalların PKK-çılarla görüşməsi və digər hadisələr bir-birinə zəncurvari bağlıdır. Belə görünür ki, əsas məqsəd Türkiyəni yaxın dövrdə müharibəyə çəkməkdir. Artıq bu planın hərbi müstəvidə işə düşməsi üzərində işləyirlər”. Türkiyəli ekspert Yalçın Sarıkaya “axar.az” portalına açıqlamasında bunun səbəblərini belə izah edir: “Afina beynəlxalq müqavilələrdə də təsdiq edilmiş şəkildə özünün suverenliyi altında olmayan adalara insanları yerləşdirir və silah-sursat daşıyır. Eyni zamanda beynəlxalq müqavilələrə görə Yunanıstanın suverenliyi altında olan bəzi adaların tamamilə silahsızlandırılması lazımdır. Lakin Afina qanunsuz şəkildə tamamilə əks istiqamətdə addımlar atır. Əlbəttə ki, Türkiyədəki əvvəlki hökumətlərin də bəhs etdiyimiz məsələlərdə xətaları olub. İndi isə Ankara Yunanıstanın atdığı addımları izləyir, qarşı tərəfə dəfələrlə rəsmi şəkildə xəbərdarlıq edir və hərbi vəziyyətə uyğun olaraq yeni yol xəritəsi, hərəkət qaydaları tətbiq edir. Əslində, iki dövlət arasında kontinental şelf, ərazi suları və sair. kimi klassik problemlərin heç biri həllini tapmayıb. Lakin Afina başqa aktorlara arxalanaraq, faktiki vəziyyət yaratmağa çalışmaqla problemlərin həllinə nail ola bilməz. Ayrıca, Yunanıstan Şərqi Aralıq dənizi qaz kəmərinin (EastMed pipeline) çəkilməsinin təxirə salınması ilə Türkiyə-İsrail münasibətlərinin normallaşmağa başlamasından çox böyük narahatlıq duyur. Ona görə Afina münasibətlərin daha da irəliləməsinə, yeni enerji xətlərinin layihələndirilməsinə və Şərqi Aralıq dənizində sektorlarla bağlı yeni müqavilələrin imzalanmasına fürsət vermək istəmir. Bu səbəbdən də Yunanıstan mütəmadi şəkildə qarşıdurma siyasəti aparır”.
Lakin görünən budur ki, sadə yunanlar hökumətin anti-Türkiyə siyasətini qəbul etmir. Yunanıstanda mitinqdə çıxış edən bir rahib baş nazir Kiriakos Miçotakisə müraciətində bildirib: “Türklər Yunanıstana girərsə, bizi parça-parça edər, daş üstündə daş qoymazlar. Yunanıstan əsla Türkiyəyə müqavimət göstərə bilməz”. O bildirib ki, ABŞ iki ölkə arasında münaqişə yaratmaq istəyir: “Keçmiş Türkiyə yoxdur. İnanın, Afinaya qədər gələrlər. Miçotakisə xəbərdarlıq edirik. Buranın ən böyük kilsəsini məscidə çevirərlər. Daha əvvəl Aya-Sofyanı etdikləri kimi... Röyadan oyanın. Afinanın yerində qalması üçün gərəkirsə 12 adanı da verək. Yetər ki, ölkəmizdən uzaq dursunlar”. Bu fikirlərin səslənməsinə Ərdoğanın xəbərdarlıqları dı mühüm təkan verib. Qeyd edək ki, bu günlərdə baş nazir Kiriakos Miçotakisə xitabən Ərdoğan qeyd edib: “Yunanıstan üçün bircə cümləmiz var, İzmiri unutma. Adaların işğalı bizi bağlamır. Zamanı gələndə nə lazımdırsa edəcəyik. Necə deyərlər, bir gecə qəfil gələ bilərik”. Bundan əvvəl Türkiyənin milli müdafiə naziri Hulusi Akar da eyni xəbərdarlıqla çıxış edib: “Yunanıstan rəhbərliyinə deyirik ki, tarixdən nəticə çıxarın, yeni macəralar axtarmayın. Bəziləri Yunanıstanın qulağına nə isə deyə bilər. Tarix bunların keçərli olmadığını göstərib. Güzgüyə baxsalar, həqiqəti görəcəklər və bəlkə utanarlar. Bu qədər ikiüzlülük, riyakarlıq olmaz. Türkiyə problemlərin sülh yolu ilə həlli üçün çalışır. Bütün xoşniyyətli səylərimizə rəğmən, qonşumuz Yunanıstan hər dəfə təxribatlarla gərginliyi artırır. Bunun qarşısının alınması üçün əlimizdən gələni edirik”. Türkiyə xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu da bildirir ki, yunanlar hələ də qaşımağa və qaşınmağa davam edir: “Əgər başqaları hesabına bir macəraya atılsanız, bunun nəticələrini çəkəcəksiniz. Bu, Yunanıstana bir xəbərdarlıqdır”. Çavuşoğlu Türkiyənin beynəlxalq aləmdə nüfuzu və əldə etdiyi nailiyyətlərin Yunanıstanı özündən çıxardığını deyib: “Daim təxribat axtaran Yunanıstan buna görə də Türkiyəni provokasiya etmək istəyir. Yunanıstanın Türkiyə təyyarələrini təqibi və “S-300” hava hücumundan müdafiə sistemləri ilə tuşlamalar buna misaldır”.
Samirə SƏFƏROVA
.jpg)
