Bölgələrlə Bakı arasında dərin kredit disbalansı hökm sürür
.jpg?v=1520254601)
Bütün dünyada olduğu kimi, Azərbaycanda da kreditlər həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Arzuladığımız evi, maşını, elektrotexnikanı, hətta mobil telefonu almaq üçün bank kreditlərinə üz tuturuq.
Hazırda kredit bazarı çox zəif templə inkişaf etsə də, tələbatlarımızın müəyyən dərəcədə ödənilməsində kreditlərin rolunun artmasını hər birimiz hiss edirik.
Ancaq bu gün regionlara banklar tərəfindən verilən kreditlərin həcmi paytaxtla müqayisədə olduqca azdır. Bankların ümumi kredit portefilinin heç 10 faizi bölgələrin payına düşmür. Belə vəziyyət isə bölgələrdə yaşayan insanların, burada iş qurmaq istəyənlərin lazımi həcmdə kredit əldə etməsində müşkülə çevrilir. Banklar isə, hələ ki, bu ayrıseçkilik siyasətinə son qoymağa tələsmir. Real vəziyyətin təhlili onu göstərir ki, bu gün bank sektoru regionlarda işləməkdə maraqlı deyil.
İqtisadçılar hesab edir ki, banklar öz xərclərinə qənaət etmək məqsədilə filiallarının sayını azaltmaqla yanaşı, həm də öz işçilərinin bir hissəsini ixtisar edir. Bu hal məhz regionlarda özünü qabarıq büruzə verir. Nəticə isə odur ki, regionlara daha az kredit ayrılır.
Məsələ ilə bağlı fikir bildirən iqtisadçı ekspert Rəşad Həsənov bizə açıqlamasında qeyd etdi ki, bölgə əhalisinin alıcılıq qabiliyyətinin Bakı ilə müqayisədə aşağı olması bankların kredit portfelində regionların rolunun azalmasına gətirib çıxarır: "Ölkədə əsas biznes mühiti paytaxt və paytaxt ətrafında cəmləşib. Regionlara doğru getdikcə isə görürük ki, əhalinin kreditə əlçatanlığı pisləşir. Ölkə üzrə kreditlərin 90-95 faizi məhz Bakının payına düşür. Regionlarda əhalinin sosial vəziyyəti Bakı ilə müqayisədə aşağı olduğundan, banklar onlara kredit verməyə risq etmir. Çünki regionlara verilən kreditin geri qayıtmaması risqi paytaxta verilən kreditin geri qayıtmama risqilə müqayisədə daha çoxdur. Banklar özlərini sığortalamaq üçün regionlara münasibətdə şərtləri ağırlaşdırırlar. Ona görə də region insanı kredit almaq üçün paytaxtda yaşayan qohumunun adından istifadə etməklə prosesi rəsmiləşdirir".
R.Həsənovun sözlərinə görə, regionlarda kredit portfelinin zəifləməsində kredit faizlərinin də rolu var: "Kreditlərin regionlara doğru getdikdə faizində artımı müşahidə edirik. Ölkə üzrə orta illik faiz dərəcəsi 16-17 faizdirsə, regionlarda bu göstərici 20 faiz həddini ötür.
Belədə bölgə əhalisinin kreditə əlçatanlığı da azalır. Hazırda regionların inkişafından danışdıqda dövlət tərəfindən həyata keçirilən proqramlardan başqa hər hansı digər tədbirlərdən danışa bilmərik".