Cümə axşamı günü, 17 iyul 2025
     

Enerji bazarı uğrunda mübarizə dünya boyu elektrik qiymətlərini “kəllə-çarxa” çıxarır...

Image

Avropada "mavi yanacağın" qiymətləri uzun müddət yüksək səviyyədə qala bilər. Belə bir açıqlama ilə "Saxo Bank"ın xammal bazarı üzrə strategiyalar şöbəsinin müdiri Ole Hansen çıxış edib.

Onun sözlərinə görə, Avropa İttifaqında (Aİ) son həftələr qaz anbarlarının doldurulması yaxşı templərlə gedir və qış mülayim keçəcəyi təqdirdə, çox güman ki, mövcud qaz ehtiyatları istilik mövsümünün problemsiz keçməsinə imkan yaradacaq: "Bununla belə, adi qışdan daha soyuq bir hava şəraiti, alternativ enerji mənbələrindən elektrik enerjisi istehsalının aşağı olması yenə də çətin bir vəziyyət yarada bilər. Bunu nəzərə alsaq, qazın qiymətinin uzun müddət ərzində yüksək olması risqi qalır". Dünya Enerji Şurasının baş katibi Anjela Uilkinsonun da məsələyə münasibəti olduqca maraqlıdır: "Avropa və dünyadakı enerji böhranı geosiyasətlə deyil, tələbin gözlənilmədən bərpası ilə şərtlənir". Onun sözlərinə görə, vəziyyətə tələbin gözlənilmədən bərpa olunması və ölkələrin enerji bazarı uğrunda mübarizəsi təsir edib: “Bundan başqa, təbii qaz tədarükçüləri daha yüksək qiymətlərin olmasından dolayı Asiya bazarına yönəliblər”. Baş katib diqqətə çatdırıb ki, enerji böhranın inkişafında ekstremal hava şəraitinin də payı olub. Uilkinsona görə, hazırki vəziyyət keçmişdə olan enerji böhranlarına bənzəmir və yeni bir fenomendir. Bu yeni fenomen fonunda diqqət çəkən əsas məqamlardan biri elektrik enerjisininin sürətli qiymət artımıdır. Bu hal dünyanın əksər ölkələrində, xüsusən də Avropada özünü qabarıq büruzə verir. Belə ki, tələb-təklif tarazlığının pozulması səbəbindən təbii qaz və kömür qiymətlərinin rekord həddə çatması Avropanın aparıcı bazarlarında elektrik enerjisi qiymətlərinin artmasına şərait yaradıb. Yeni növ koronavirus epidemiyasından sonra Avropada enerji təchizatının tələbatı təmin edə bilməməsi, təbii qaz və kömürün rekord qiymətləri fonunda elektrik enerjisi bazarlarında sürətlə artan qiymətlər qitə ölkələri üçün problem yaratmaqda davam edir. Elektrik enerjisi istehsalının təxminən 20 faizini təbii qazdan təmin edən Avropada bəzi ölkələr təbii qaz qiymətlərinin rekord səviyyəyə yüksəlməsi səbəbindən yenidən kömürə keçməyə məcbur olub. Lakin ənənəvi enerji mənbələrindən elektrik enerjisi istehsalını məhdudlaşdırmaq üçün karbon emissiyası üzrə verginin dərəcələrinin bir ton üçün 65 avroya qədər artırılması elektrik enerjisi qiymətlərinin artımına səbəb olub. Belə ki, cari ilin yanvar-sentyabr aylarında İtaliyada 1 meqavat-saat elektrik enerjisinin bazar qiyməti 157 faiz artaraq 60 avrodan 154 avroya yüksəlib. Enerji böhranının ən böyük təsir göstərdiyi ölkələrdən Böyük Britaniyada isə yanvarda orta hesabla 90 avro olan 1 meqavat-saat elektrik enerjisinin bazar qiyməti 146 faiz artaraq sentyabr ayında 221 avroya çatıb. Eyni dövrdə Almaniyanın enerji bazarında 1  meqavat-saat elektrik enerjisinin orta qiyməti 148 faiz artımla 52 avrodan 129 avroya, İspaniyada 157 faiz artaraq 60 avrodan 154 avroya, Fransada 123 faiz artımla 60 avrodan 134 avroya yüksəlib. Beləliklə ilin 9 ayında Avropanın aparıcı enerji bazarlarında elektrik enerjisi qiymətlərində orta hesabla 150 faizlik artım müşahidə olunub. Bu hal bəzi Avropa ölkələrinin iqtisadi inkişafı üçün təhdidə çevrilib. Məsələn, koronavirus pandemiyası dövründə bir qədər dirçəlməyə başlamış İspaniya iqtisadiyyatının bərpası prosesi elektrik enerjisinin bahalaşması səbəbindən ləngiyə bilər.

Qeyd edək ki, İspaniyada elektrik enerjisinin qiyməti hələ yayda artmağa başlayıb və o vaxtdan azalmır. İberiya Enerji Bazarı Operatorunun (OMIE) məlumatına görə, iyun ayında 1 meqavat-saat elektrik enerjisinin orta qiyməti 83,30 avro olduğu halda, oktyabrın 7-də bu göstərici rekord qiymətə, yəni  288,53 avroya çatıb. Müqayisə üçün xatırladaq ki, bir il əvvəl müvafiq rəqəm 40 avrodan aşağı idi. Elektrik enerjisinin tarixdə görünməmiş dərəcədə bahalaşması sənaye müəssisələrinə ziyan vurur. Əslində, onların hesablarındakı vəsait pandemiya səbəbindən onsuz da kəskin azalmışdı. Bu durumda ispaniyada bir neçə zavod öz istehsal planlarında ixtisarlar aparmağı və ya istehsal xətlərini vaxtaşırı dayandırmağı qərara alıb. Elektrik enerjisinin qiymətinin görünməmiş dərəcədə artması ev təsərrüfatlarına da ziyan vurur. Hökumət əlavə dəyər vergisini azaltmaqla bu zərbəni zəiflətməyə çalışsa da ailələr bahalaşmanın mənfi nəticələrini hiss edir. Ekspertlər əmindir ki, hökumət fiziki şəxslər üçün elektrik enerjisinin qiymət artımını dayandıra bilməsə, vəziyyət xərclərin azalması, son illərdə misli görünməmiş inflyasiyanın artması, istehsal ehtiyatlarının bahalaşması ilə nəticələnəcək. Eyni vəziyyət bir çox digər Avropa ölkələrində də müşahidə edilir.

Belə vəziyyətdə BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının sentyabr ayı üzrə açıqladığı Qlobal Ərzaq Qiymətləri İndeksində bildirilir ki, enerji qiymətlərinin artımı dünyada, o cümlədən Avropada ərzaq qiymətlərini də yüksəldir. Qlobal Ərzaq Qiymətləri İndeksinə görə, ötən ay qida qiymətləri ortalama 130 bənd təşkil edib ki, bu da 2011-ci ilin sentyabrından ən yüksək göstəricidir. Avqustda isə bu göstərici 128,5 bənd təşkil edib. Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı hesab edir ki, bu ilin sentyabrında qlobal əraq qiymətləri illik 33%, aylıq isə 3% yüksəlib. Ekspertlər qlobal ərzaq qiymətlərində olan artımın səbəblərini müxtəlif məsələlərlə əlaqələndirir. Bunlar, əsasən yanacaq qiymətlərinin yüksəlməsi, pis ekoloji şərait və koronavirus pandemiyasıdır.

Tahir TAĞIYEV



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

18.07.2025 / 01:26
Azərbaycanlı döyüşçü Cavid Rzayev Rusiya vətəndaşlığından çıxarıldı...

18.07.2025 / 01:08
Avtomobilinə su qatılmış benzin tökülən İran prezidenti yolda qaldı - Pezeşkian Təbrizə taksi ilə getdi...

18.07.2025 / 00:34
Azərbaycanlı diaspor rəhbəri Rusiyada axtarışa verildi

17.07.2025 / 22:53
Prezident İlham Əliyevin sosial şəbəkə hesablarında Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşündən görüntülər paylaşılıb - VİDEO

17.07.2025 / 22:15
“...65 ilə 650 ilin mirasını sığdırdı...” - Yunus Oğuzdan Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

17.07.2025 / 22:06
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada birgə nahar ediblər - FOTO

17.07.2025 / 21:50
Ermənilər tərəfindən əsir və girov götürülmüş, xəsarətlər almış zərərçəkmişlər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

17.07.2025 / 21:39
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a, Ermənistan dəmiryolu Rusiyaya - Paşinyanın niyyəti...

17.07.2025 / 21:25
20 dövlət “anti-İsrail” sammitinə yığışır - Çin, Qətər, İspaniya...

17.07.2025 / 21:12
Azərbaycan-Türkmənistan əlaqələrində yeni mühüm enerji səhifəsi açılır

17.07.2025 / 20:58
Zəngəzur dəhlizi nəzərdə tutulduğundan da böyük olacaq - inanılmaz...

17.07.2025 / 20:46
Paşinyan Rusiyanın əsas fiquru ilə bağlı bütün planları açdı...

17.07.2025 / 20:33
Azərbaycan-Rusiya-Ermənistan üçtərəfli işçi qrup ləğv edilə bilər...

17.07.2025 / 20:20
Rusiyadan Ermənistana istehza və hədə - münasibətlər daha da gərginləşir

17.07.2025 / 20:07
Uzun durğunluqdan sonra Bakı-Aşqabad münasibətləri yeni mərhələyə çıxdı...

17.07.2025 / 19:53
Rusiyanın Ermənistanda hakimiyyətə əsas namizədi məhv edilir...

17.07.2025 / 19:40
Qarabağ Dirçəliş Fondunun 2024-cü il üzrə maliyyə hesabatları PwC-nin auditindən uğurla keçdi

17.07.2025 / 19:38
Paşinyan Zəngəzur dəhlizi barədə ABŞ-ın son planını dəstəklədi...

17.07.2025 / 19:25
Rusiya Azərbaycan diasporunda daha bir həbs...

17.07.2025 / 19:15
Akif Nağı Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 19:11
DİM-də "imtahan islahatları" bitmir - indi də "esse islahatları" gəlir...

17.07.2025 / 18:57
Çin də Zəngəzur dəhlizinə müştəri çıxdı...

17.07.2025 / 18:44
Paşinyan ABŞ-dan strateji müttəfiqliklə bağlı yeni mesajlar alıb...

17.07.2025 / 18:36
lk dəfə ingilis dilinə tərcümə olunan "Oftalmologiyanın aktual problemləri” kitabı göz xəstəliklərinə dair fundamental əsərdir

17.07.2025 / 18:31
AB-nin 3 ölkəsi Rusiyanın "tərəfinə keçdi"...

17.07.2025 / 18:24
"ADA Universitetində təhsil alan tələbələrin 30 faizi ödənişsiz oxuyur" - Hafiz Paşayev

17.07.2025 / 18:17
İsveçrə deputatı İlham Əliyevə şər atdı - sülhə mane olan kimdir?

17.07.2025 / 18:04
İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

17.07.2025 / 17:55
Azərbaycan mətbuatı 150 illik yol qət edərək tarixi Zəfərimizin, suverenliyimizin tam bərpasının müjdəçisi olmağından qürur duyur

17.07.2025 / 17:46
Çin Azərbaycanla əlaqələrdə Rusiyanı üstələməyə başladı...

17.07.2025 / 17:33
Milli Məclisin Komitə sədri Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 17:21
Dövlət əleyhinə açıq çağırışlara görə DTX-nın saxladığı Mirədalət Talışxanov məhkəmə qarşısında...

17.07.2025 / 17:08
Samir Nuriyevin BƏƏ-nin Hesablama Qurumunun nümayəndə heyəti ilə görüşü olub - FOTO

17.07.2025 / 16:53
NATO Ukraynaya “Patriot” sistemləri göndərməyə başladı...

17.07.2025 / 16:37
Bakıda marketlərə qənim kəsilən iki nəfər yaxalandı

17.07.2025 / 16:34
BMU-İNHA ikili diplom proqramının II məzun buraxılışı keçirilib

17.07.2025 / 16:11
Cəlilabadın qəhrəman şəhidi - Əli Rüstəmov...

17.07.2025 / 16:01
BDU-da şəhid övladları olan abituriyentlər üçün infotur keçirilib

17.07.2025 / 15:54
Suraxanıda 2 nəfər saxlandı, 4 kq-a yaxın narkotik ələ keçirildi

17.07.2025 / 15:26
Prezident İlham Əliyev Berdiməhəmmədova “Dostluq” adlı Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO

17.07.2025 / 15:05
Nəsimidə silsilə oğurluqlar edən şəxs saxlandı

17.07.2025 / 14:43
Sviridenko Ukraynanın baş naziri təyin edildi

17.07.2025 / 14:42
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 14:30
Ağcabədidə çətənə bitkilərinin kultivasiyasını təşkil edən şəxslər saxlandı

17.07.2025 / 14:19
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət ediblər - FOTO

17.07.2025 / 14:17
"İşgəncələrə məruz qalırdım, döyülürdüm" - Erməni əsirliyində olmuş azərbaycanlı

17.07.2025 / 13:58
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada Bülbülün ev-muzeyində olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:45
İsti hava bu avtomobillərdə yanğın ehtimalını dəfələrlə artırır - BDYPİ-dən xəbərdarlıq

17.07.2025 / 13:33
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Natəvanın, Bülbülün və Üzeyir Hacıbəylinin gülləbaran edilmiş heykəllərinə baxıblar - FOTO

17.07.2025 / 13:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşadakı Yaradıcılıq Mərkəzində “Heydər Əliyev və Qarabağ” sərgisi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:17
Laçında baş vermiş meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb edildi

17.07.2025 / 13:11
Azərbaycan XİN-dən İraqa başsağlığı mesajı...

17.07.2025 / 13:08
Пашинян дал Кремлю очередную пощёчину - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

17.07.2025 / 12:53
Prezident Əliyev və Berdiməhəmmədov Yeni Şuşa məscidində tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:34
“Suriya tortu” bölüşülmür...

17.07.2025 / 12:26
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada inşa edilmiş birinci yaşayış kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:15
Azərbaycanla Vyetnam arasında mühüm razılaşma

17.07.2025 / 12:07
Prezident İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Daşaltı kəndinin fonunda şəkil çəkdiriblər - FOTO

17.07.2025 / 11:35
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli şəhərinin dağıdılmış yerlərinə baxıblar

17.07.2025 / 11:30
Bu da oldu - Tramp istədi, "Coca-Cola" tərkibini dəyişdi..

17.07.2025 / 11:29
Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib

17.07.2025 / 11:10
Azərbaycan və Qazaxıstanın XTQ mənsubları arasında görüş olub

17.07.2025 / 11:07
BDU-nun nəzdində “Gənc istedadlar” liseyinin 7 şagirdi qızıl və gümüş nişana layiq görülüb

17.07.2025 / 11:03
Trampdan Rusiyaya sərt cavab, müharibə qızışır - CANLI

17.07.2025 / 10:43
Bağdadda matəm elan edilib - yanğında ölən 50 nəfərə görə...

17.07.2025 / 10:30
"İsrail müharibəyə başlaya bilər, lakin onu bitirmək gücündə deyil" - Əhməd əş-Şaraa

17.07.2025 / 10:22
Şamaxıda keçirilən konfrans yekunlaşıb

17.07.2025 / 10:16
"İsrail Suriyanın ərazi bütövlüyünə təcavüz edir" - Türkiyə parlamenti

17.07.2025 / 10:10
Bu ərəb ölkəsi ABŞ iqtisadiyyatına 17 milyard dollar sərmayə qoyacaq

17.07.2025 / 10:04
Sabunçunun bu ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

17.07.2025 / 10:00
"Sabah" bu gün Avroliqada cavab matçına çıxacaq

17.07.2025 / 09:54
Dolların məzənnəsi dəyişmədi, avro bahalaşdı - Mərkəzi Bankdan AÇIQLAMA

17.07.2025 / 09:28
"Yol-nəqliyyat hadisələrinin təsnifatı: səbəb və nəticələrin təhlili” adlı ictimai müzakirə keçirilib

17.07.2025 / 09:27
Ağıllı kəndlərlə bərabər sağlam şəhərlər də yaratmalıyıq - ÜST-dən Bakıya mesaj...

17.07.2025 / 09:26
Bakıda “Mercedes” yolu keçən qadını vurub öldürdü

17.07.2025 / 09:18
"Mən bunu edəcəm” - Makronun qorxulu rəqibi seçkilərə qatılacaq

17.07.2025 / 09:14
Tənha yaşayan almanların sayı 17 milyona çatıb...

17.07.2025 / 09:10
“Qarabağ” Çempionlar Liqasında bu rəqiblə qarşılaşacaq

17.07.2025 / 09:04
Daha 43 ailə Kəngərliyə köçürüldü

17.07.2025 / 08:34
Məleykə Abbaszadə qızlara nə demək istədi - hər gün sağılmaq nədir?

17.07.2025 / 08:22
Bakının bu yollarında güclü tıxac var

İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910