Cümə günü, 18 iyul 2025
     

Süveyş kanalından daşınan yüklərin çox hissəsi bundan sonra Azərbaycandan keçəcək

Image

Qarşıdakı dövr ərzində Azərbaycanın İran, Hindistan, bir çox Fars körfəzi ölkələri üçün strateji əhəmiyyətinin daha da artması gözlənir. Bunun ümdə səbəblərindən biri qeyd olunan ölkələrdən ixrac edilən məhsulların əsasən Azərbaycan üzərindən dünya bazarlarına çıxarılmasıdır. Xüsusən də qonşu İran bu sahədə Azərbaycanla əməkdaşlığını daha da dərinləşdirməkdədir.  

İranın “Araz” Sərbəst Sənaye və Ticarət Zonasının baş direktoru Möhsün Nərmani bildirir ki, zonadan ixrac həcmi bu ilin ilk yarısında ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə 100 faiz çoxdur. O qeyd edir ki, ticarət zonasında istehsal olunan məhsullar əsasən Türkiyə, Azərbaycan, Rusiya, Gürcüstan və digər ölkələrə ixrac edilib. Rusiya, Gürcüstan və digər MBD ölkələrinə edilən ixrac Azərbaycan üzərindən tranzit olaraq həyata keçirilib. İrandan ixrac olunan yüklər “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi vasitəsilə daşınıb. Dəhlizə daxil olan dəmir və avtomobil yollarının Azərbaycandan keçməsi ölkə büdcəsinə daxil olan gömrük rüsumlarının və tranzit ödəmələrinin artmasına səbəb olub.

Təsadüfi deyil ki, Prezident İlham Əliyev bu günlərdə Əfqanıstan və Türkmənistan prezidentləri ilə videokonfrans vasitəsilə keçirdiyi görüşdə tranzit daşımalara toxunaraq bildirib:“Azərbaycan, eyni zamanda, “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizinin fəal iştirakçısıdır. Dəhlizin Azərbaycan seqmentində bütün işlər başa çatdırılıb. Bu dəhliz vasitəsilə keçən il 2,1 milyon ton, bu ilin ilk dörd ayı ərzində isə 800 min ton yük daşınıb”. Dövlət başçısının səsləndirdiyi fikirdə göstərilən sadəcə rəqəmlər deyil. Bu rəqəmlərin arxasında, yuxarıda qeyd olunduğu kimi, Azərbaycanın büdcə gəlirlərinin artması dayanır. M.Nərmaninin dediyi kimi, İrandan Rusiya və digər MDB dövlətlərinə ixrac olunan məhsullar Azərbaycanla İranın dəmir yolları sistemlərinin birləşməsi nəticəsində həyata keçirilir. Qeyd edək ki, İranın “Araz” Sərbəst Sənaye və Ticarət Zonası Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə sərhəddə yerləşir və 56 min hektar ərazini əhatə edir. Burada Türkiyə, Almaniya, İtaliya, Azərbaycan və Ukraynadan olan şirkətlər fəaliyyət göstərir. İran dövlətinin investisiya cəlb etmək üçün vergi və qeydiyyat sistemini sadələşdirməsi biznesin inkişafına böyük təkan verib. Bu səbəbdən də burada istehsal və ixrac əməliyyatları ildən-ilə artmaqdadır. İranda Maku, Çabahar, Mazandaran, Ənzəli kimi digər böyük sərbəst ticarət zonaları da var. Burada fəaliyyət göstərən iri şirkətlər üçün əlverişli şərait yaradılıb ki, istehsal prosesi artsın. Əlbəttə ki, istehsal olunan mallar dünya bazarına çıxmalı və nəqliyyat vasitələrilə daşınmalıdır. Azərbaycan yüklərin təhlükəsiz və vaxtında çatdırılması üçün böyük infrastruktur layihələri həyata keçirib.

İran prezidenti Həsən Ruhani də Nazirlər Kabinetinin iclasında çıxışı zamanı bu məsələyə, xüsusən də Çabahar limanından yükdaşımalara toxunub. Qeyd edib ki, Çabahar limanının yenidən qurulması üçün cəlb olunan sərmayənin nəticəsində limanın yükaşırma imkanı 2,5 milyondan 8,5 milyon tona yüksəlib.  O bildirib ki, Hind okeanı sahilində yerləşən Çabahar şəhərindən İranın mərkəzi vilayətlərinə dəmir yolunun çəkilişi “Şimal-Cənub” dəhlizinə böyük töhfə olacaq. Bu yol Hind okeanı ilə Qafqaz və Orta Asiya ölkələrini, Rusiyanı, Çini və Avropa qitəsini birləşdirəcək. İran Prezidenti “Şimal-Cənub”u  ümummilli layihə adlandırıb və beynəlxalq əhəmiyyətini qeyd edib. Nəzərə çatdırıb ki, bu layihə ölkəsinin qonşu dövlətlərlə iqtisadi əlaqələrini daha da inkişaf etdirəcək:“Azərbaycanın da “Şimal-Cənub” dəhlizinin formalaşmasında iştirakını nəzərə alaraq deyə bilərik ki, Çabahardan İranın mərkəzi vilayətlərinə çəkiləcək dəmir yolu yaxın gələcəkdə Qəzvin-Rəşt-Astara (İran)-Astara (Azərbaycan) dəmir yoluna birləşəcək. Cənub Şərqi Asiya ölkələrindən Rusiya və Avropaya daşınan yüklər İranın Çabahar limanına daxil olacaq ki, buradan da Qəzvin-Rəşt-Astara(İran)-Astara(Azərbaycan) dəmir yolu ilə Azərbaycan ərazisindən tranzit olaraq daşınacaq”.

Həsən Ruhaninin sözlərinə görə, limanın yükaşırma imkanının 2,5 milyondan 8,5 milyona yüksəldilməsi heç də təsadüfi xarakter daşımır. Eləcə də Hindistan və Çinin bu limana maraq göstərməsi və 200 milyon dollar həcmində Çabahara sərmayə yatırmaları da təsadüfi deyil. Hindistanın Mumbay limanı Cənub Şərqi Asiyada ən böyük beynəlxalq limandır. Regionun bütün ölkələri Avropa ilə ticarət əlaqələrini bu liman vasitəsilə həyata keçirir. Yüklər Mumbay limanına cəmləşərək gəmilərlə Çabahara, buradan da  Qəzvin-Rəşt-Astara dəmir yolu ilə Rusiya və Avropaya daşınacaq. Buna görə də Hindistan Çabahara sərmayə yatırmaqla yük aşırımını yüksəldib ki, məsafəni və daşıma xərclərini azaltsın. Məsafənin və daşıma xərcinin azalması isə digər dövlətlərin yükləri Avropaya məhz Çabahardan göndərməsi marağını artırır. Beləliklə, İranın Çabahar limanından Rusiya və Avropaya nə qədər çox yük daşınarsa, Azərbaycana da bir o qədər çox tranzit gəlir daxil olar. Beləliklə, Mumbay, Sankt-Peterburq və Hamburq arasındakı ticarət əlaqələri İranın Çabahar limanı vasitəsilə inkişaf edəcək. Cənub-Şərqi Asiya ölkələrindən Avropaya və əks istiqamətə göndərilən yüklər İran, Azərbaycan və Rusiya ərazisindən keçməklə daşınacaq. Çabahar Azad İqtisadi Zonasının direktoru Əbdülrəhim Kürdü qeyd edib ki, yaxın illər ərzində liman Süveyş kanalını əvəz edəcək. Asiyadan Avropaya və əks istiqamətə yüklər Süveyş kanalından keçməklə 38 gün ərzində mənzil başına çatdırılırsa, Çabahar limanı vasitəsilə daşındıqda 15 gün ərzində çatdırılacaq.

“Times of India” qəzeti yazır ki, Hindistanın böyük ixrac potensialı var və inkişaf edən iqtisadiyyat üçün nəqliyyat probleminin həlli vacibdir. İqtisadi inkişafda idxal-ixrac əməliyyatlarının tez və təhlükəsiz həyata keçirilməsi əsas amillərdən biridir. Süveyş kanalı vasitəsilə Avropa ilə nəqliyyat əlaqəsi yaratmaq olduqca baha başa gəlməklə yanaşı, həm də çox vaxt aparır. Mütəxəssislərin hesablamalarına görə, Hindistan “Şimal-Cənub” dəhlizi ilə Avropaya yük göndərsə, yükün hər tonunda 1200 dollar vəsaitə qənaət etmiş olacaq. İl ərzində həyata keçirilən idxal-ixrac əməliyyatları zamanı isə göndərilən və qəbul edilən yükün həcmi milyon tondan çox olacaq. Vaxt amili isə onunla sərfəlidir ki, büdcəyə gələn gəlir vaxtında daxil olacaq. Bütün bu proseslərin Azərbaycan üçün mahiyyəti heç də qatar, gəmi və yük avtomobillərinin ölkəmizin ərazisindən keçməklə ödədiyi tranzit xərci və gömrük rüsumlarından ibarət deyil. Əlbəttə ki, bunlar büdcəmizə valyuta gətirəcək. Lakin logistika elə bir sahədir ki, bunun inkişafı həm də siyasi zəmanət qazandırır. Görünür, elə bu səbəbdən proseslərin gedişindən Ermənistan narahat olur. Çünki bütün layihələrdən bu ölkə yenə Azərbaycan sayəsində kənarda qalır.

Nahid SALAYEV

 

 



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

18.07.2025 / 01:26
Azərbaycanlı döyüşçü Cavid Rzayev Rusiya vətəndaşlığından çıxarıldı...

18.07.2025 / 01:08
Avtomobilinə su qatılmış benzin tökülən İran prezidenti yolda qaldı - Pezeşkian Təbrizə taksi ilə getdi...

18.07.2025 / 00:34
Azərbaycanlı diaspor rəhbəri Rusiyada axtarışa verildi

17.07.2025 / 22:53
Prezident İlham Əliyevin sosial şəbəkə hesablarında Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşündən görüntülər paylaşılıb - VİDEO

17.07.2025 / 22:15
“...65 ilə 650 ilin mirasını sığdırdı...” - Yunus Oğuzdan Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

17.07.2025 / 22:06
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada birgə nahar ediblər - FOTO

17.07.2025 / 21:50
Ermənilər tərəfindən əsir və girov götürülmüş, xəsarətlər almış zərərçəkmişlər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

17.07.2025 / 21:39
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a, Ermənistan dəmiryolu Rusiyaya - Paşinyanın niyyəti...

17.07.2025 / 21:25
20 dövlət “anti-İsrail” sammitinə yığışır - Çin, Qətər, İspaniya...

17.07.2025 / 21:12
Azərbaycan-Türkmənistan əlaqələrində yeni mühüm enerji səhifəsi açılır

17.07.2025 / 20:58
Zəngəzur dəhlizi nəzərdə tutulduğundan da böyük olacaq - inanılmaz...

17.07.2025 / 20:46
Paşinyan Rusiyanın əsas fiquru ilə bağlı bütün planları açdı...

17.07.2025 / 20:33
Azərbaycan-Rusiya-Ermənistan üçtərəfli işçi qrup ləğv edilə bilər...

17.07.2025 / 20:20
Rusiyadan Ermənistana istehza və hədə - münasibətlər daha da gərginləşir

17.07.2025 / 20:07
Uzun durğunluqdan sonra Bakı-Aşqabad münasibətləri yeni mərhələyə çıxdı...

17.07.2025 / 19:53
Rusiyanın Ermənistanda hakimiyyətə əsas namizədi məhv edilir...

17.07.2025 / 19:40
Qarabağ Dirçəliş Fondunun 2024-cü il üzrə maliyyə hesabatları PwC-nin auditindən uğurla keçdi

17.07.2025 / 19:38
Paşinyan Zəngəzur dəhlizi barədə ABŞ-ın son planını dəstəklədi...

17.07.2025 / 19:25
Rusiya Azərbaycan diasporunda daha bir həbs...

17.07.2025 / 19:15
Akif Nağı Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 19:11
DİM-də "imtahan islahatları" bitmir - indi də "esse islahatları" gəlir...

17.07.2025 / 18:57
Çin də Zəngəzur dəhlizinə müştəri çıxdı...

17.07.2025 / 18:44
Paşinyan ABŞ-dan strateji müttəfiqliklə bağlı yeni mesajlar alıb...

17.07.2025 / 18:36
lk dəfə ingilis dilinə tərcümə olunan "Oftalmologiyanın aktual problemləri” kitabı göz xəstəliklərinə dair fundamental əsərdir

17.07.2025 / 18:31
AB-nin 3 ölkəsi Rusiyanın "tərəfinə keçdi"...

17.07.2025 / 18:24
"ADA Universitetində təhsil alan tələbələrin 30 faizi ödənişsiz oxuyur" - Hafiz Paşayev

17.07.2025 / 18:17
İsveçrə deputatı İlham Əliyevə şər atdı - sülhə mane olan kimdir?

17.07.2025 / 18:04
İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

17.07.2025 / 17:55
Azərbaycan mətbuatı 150 illik yol qət edərək tarixi Zəfərimizin, suverenliyimizin tam bərpasının müjdəçisi olmağından qürur duyur

17.07.2025 / 17:46
Çin Azərbaycanla əlaqələrdə Rusiyanı üstələməyə başladı...

17.07.2025 / 17:33
Milli Məclisin Komitə sədri Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 17:21
Dövlət əleyhinə açıq çağırışlara görə DTX-nın saxladığı Mirədalət Talışxanov məhkəmə qarşısında...

17.07.2025 / 17:08
Samir Nuriyevin BƏƏ-nin Hesablama Qurumunun nümayəndə heyəti ilə görüşü olub - FOTO

17.07.2025 / 16:53
NATO Ukraynaya “Patriot” sistemləri göndərməyə başladı...

17.07.2025 / 16:37
Bakıda marketlərə qənim kəsilən iki nəfər yaxalandı

17.07.2025 / 16:34
BMU-İNHA ikili diplom proqramının II məzun buraxılışı keçirilib

17.07.2025 / 16:11
Cəlilabadın qəhrəman şəhidi - Əli Rüstəmov...

17.07.2025 / 16:01
BDU-da şəhid övladları olan abituriyentlər üçün infotur keçirilib

17.07.2025 / 15:54
Suraxanıda 2 nəfər saxlandı, 4 kq-a yaxın narkotik ələ keçirildi

17.07.2025 / 15:26
Prezident İlham Əliyev Berdiməhəmmədova “Dostluq” adlı Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO

17.07.2025 / 15:05
Nəsimidə silsilə oğurluqlar edən şəxs saxlandı

17.07.2025 / 14:43
Sviridenko Ukraynanın baş naziri təyin edildi

17.07.2025 / 14:42
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 14:30
Ağcabədidə çətənə bitkilərinin kultivasiyasını təşkil edən şəxslər saxlandı

17.07.2025 / 14:19
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət ediblər - FOTO

17.07.2025 / 14:17
"İşgəncələrə məruz qalırdım, döyülürdüm" - Erməni əsirliyində olmuş azərbaycanlı

17.07.2025 / 13:58
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada Bülbülün ev-muzeyində olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:45
İsti hava bu avtomobillərdə yanğın ehtimalını dəfələrlə artırır - BDYPİ-dən xəbərdarlıq

17.07.2025 / 13:33
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Natəvanın, Bülbülün və Üzeyir Hacıbəylinin gülləbaran edilmiş heykəllərinə baxıblar - FOTO

17.07.2025 / 13:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşadakı Yaradıcılıq Mərkəzində “Heydər Əliyev və Qarabağ” sərgisi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:17
Laçında baş vermiş meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb edildi

17.07.2025 / 13:11
Azərbaycan XİN-dən İraqa başsağlığı mesajı...

17.07.2025 / 13:08
Пашинян дал Кремлю очередную пощёчину - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

17.07.2025 / 12:53
Prezident Əliyev və Berdiməhəmmədov Yeni Şuşa məscidində tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:34
“Suriya tortu” bölüşülmür...

17.07.2025 / 12:26
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada inşa edilmiş birinci yaşayış kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:15
Azərbaycanla Vyetnam arasında mühüm razılaşma

17.07.2025 / 12:07
Prezident İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Daşaltı kəndinin fonunda şəkil çəkdiriblər - FOTO

17.07.2025 / 11:35
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli şəhərinin dağıdılmış yerlərinə baxıblar

17.07.2025 / 11:30
Bu da oldu - Tramp istədi, "Coca-Cola" tərkibini dəyişdi..

17.07.2025 / 11:29
Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib

17.07.2025 / 11:10
Azərbaycan və Qazaxıstanın XTQ mənsubları arasında görüş olub

17.07.2025 / 11:07
BDU-nun nəzdində “Gənc istedadlar” liseyinin 7 şagirdi qızıl və gümüş nişana layiq görülüb

17.07.2025 / 11:03
Trampdan Rusiyaya sərt cavab, müharibə qızışır - CANLI

17.07.2025 / 10:43
Bağdadda matəm elan edilib - yanğında ölən 50 nəfərə görə...

17.07.2025 / 10:30
"İsrail müharibəyə başlaya bilər, lakin onu bitirmək gücündə deyil" - Əhməd əş-Şaraa

17.07.2025 / 10:22
Şamaxıda keçirilən konfrans yekunlaşıb

17.07.2025 / 10:16
"İsrail Suriyanın ərazi bütövlüyünə təcavüz edir" - Türkiyə parlamenti

17.07.2025 / 10:10
Bu ərəb ölkəsi ABŞ iqtisadiyyatına 17 milyard dollar sərmayə qoyacaq

17.07.2025 / 10:04
Sabunçunun bu ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

17.07.2025 / 10:00
"Sabah" bu gün Avroliqada cavab matçına çıxacaq

17.07.2025 / 09:54
Dolların məzənnəsi dəyişmədi, avro bahalaşdı - Mərkəzi Bankdan AÇIQLAMA

17.07.2025 / 09:28
"Yol-nəqliyyat hadisələrinin təsnifatı: səbəb və nəticələrin təhlili” adlı ictimai müzakirə keçirilib

17.07.2025 / 09:27
Ağıllı kəndlərlə bərabər sağlam şəhərlər də yaratmalıyıq - ÜST-dən Bakıya mesaj...

17.07.2025 / 09:26
Bakıda “Mercedes” yolu keçən qadını vurub öldürdü

17.07.2025 / 09:18
"Mən bunu edəcəm” - Makronun qorxulu rəqibi seçkilərə qatılacaq

17.07.2025 / 09:14
Tənha yaşayan almanların sayı 17 milyona çatıb...

17.07.2025 / 09:10
“Qarabağ” Çempionlar Liqasında bu rəqiblə qarşılaşacaq

17.07.2025 / 09:04
Daha 43 ailə Kəngərliyə köçürüldü

17.07.2025 / 08:34
Məleykə Abbaszadə qızlara nə demək istədi - hər gün sağılmaq nədir?

17.07.2025 / 08:22
Bakının bu yollarında güclü tıxac var

İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910