Çərşənbə axşamı günü, 29 iyul 2025
     

"Mənim yanıma hazırlığa gəlməsən, attestat qiymətini kəsəcəyəm" - müəllimlər qisasa başlayıb...

Image

Kamran Əsədov: “Müəllim dərs dediyi sinif şagirdlərini hazırlığa cəlb etməməlidir, bu, həm etik pozuntu, həm də ..."

Bəzən şagirdlər imtahanda yüksək bal toplasalar da, attestat qiymətləri aşağı olur. Bəzən isə əksinə, məktəbdə yüksək qiymətlər alan bəzi şagirdlər imtahanda zəif nəticə göstərir.

Əksər hallarda isə imtahanda yüksək nəticə göstərənlərin attestat qiyməti zəif olur. Valideynlər isə bildirir ki, müəllimlər bilərəkdən, qərəzli şəkildə şagirdlərə aşağı qiymət yazır.

Həmçinin, məktəblərdə fənn müəllimləri onun yanına hazırlığa gəlməyən şagirdlərin attestat qiymətini də qərəzli kəsir. Bu haqda şikayətlər çoxdur. Valideynlərin iddiasına görə, müəllimlər açıq şəkildə deyir ki, əgər məktəbli onun yanına hazırlığa getməsə onun attestat balı aşağı olacaq.

Maraqlıdır, bu kimi problemlərin qarşısını necə almaq olar?

"…Azərbaycan təhsil sistemində qiymətləndirmənin obyektivlikdən uzaq, qeyri-bircins və bəzən qərəzli şəkildə həyata keçirildiyini göstərir"

Təhsil eksperti Kamran Əsədov "Bakı-Xəbər"ə açıqlamasında qeyd etdi ki, attestat qiymətləri ilə imtahan nəticələri arasında ziddiyyətli göstəricilərin artması Azərbaycan təhsil sistemində qiymətləndirmənin obyektivlikdən uzaq, qeyri-bircins və bəzən qərəzli şəkildə həyata keçirildiyini göstərir. Eyni zamanda, müəllimlərin məktəbdə dərs dediyi şagirdləri əlavə hazırlığa cəlb etməsi və onların qiymətləndirilməsində maraqlı tərəf kimi çıxış etməsi sistemin şəffaflığını və etibarlılığını ciddi şəkildə zədələyir: "Valideynlərin və ictimaiyyətin təkrarlanan narahatlıqları artıq fərdi yox, sistematik təhsil problemi səviyyəsində qiymətləndirilməlidir.

Azərbaycan Respublikasının “Təhsil haqqında” Qanununun 13.2.3-cü maddəsində qiymətləndirmə prosesində şəffaflıq, ədalətlilik və obyektivlik prinsipləri əsas tutulur. “Ümumi təhsil haqqında” Qanunun 26-cı maddəsinə əsasən isə, şagirdlərin nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi onların təhsil proqramlarını mənimsəmə səviyyəsini müəyyən etməlidir. Praktikada isə bu prinsiplər çox vaxt pozulur, qiymət şəxsi münasibətlərə, əlavə hazırlığa gedib-getməməyə və bəzən valideyn-müəllim münasibətlərinin xarakterinə əsasən formalaşır.

2023-cü ildə keçirilmiş buraxılış imtahanlarının nəticələri ilə məktəb attestatları arasında 40 faizi aşan fərqlər qeydə alınıb. Riyaziyyat və ingilis dili fənləri üzrə bu fərq daha qabarıq şəkildə özünü göstərir. Məsələn, Bakı şəhəri üzrə 11-ci sinfi 5 qiyməti ilə bitirən 2.560 şagirddən yalnız 780 nəfəri buraxılış imtahanında 80 baldan yuxarı nəticə göstərə bilib. Eyni zamanda, buraxılış imtahanında 90+ bal toplayan 1.200-dən çox şagirdin attestat qiymətinin 3 olduğu halları qeydə alınıb. Bu statistik məlumatlar qiymətləndirmədə obyektiv meyarların qorunmadığını və məktəblərdə fərdi yanaşmanın dominant olduğunu təsdiqləyir.

Məktəb müəllimlərinin öz dərs dedikləri şagirdləri pullu hazırlığa dəvət etməsi həm etik baxımdan, həm də qiymətləndirmədə maraqlar toqquşması yaratması baxımından ciddi problemdir. Təhsil sistemində bu cür vəziyyətlərin qarşısını almaq üçün institutsional və normativ mexanizmlər mövcud deyil. Müəllimlərin etik davranış kodeksi olsa da, onun icrası zəifdir, nəzarət və cəza mexanizmləri isə faktiki olaraq tətbiq olunmur. Əlavə olaraq, bəzi hallarda müəllimlər valideynlərə açıq şəkildə bildirirlər ki, onların övladları repetitor hazırlığına gəlməzsə, illik qiymətləri və attestat balı aşağı olacaq. Bu, həm təhsildə korrupsiya, həm də qiymətləndirmənin ticarətə çevrilməsi kimi qiymətləndirilməlidir.

Dünya təcrübəsində belə halların qarşısını almaq üçün qiymətləndirmənin formativ və summativ komponentləri balanslaşdırılır və tək müəllim qərar verici deyil. Məsələn, Sinqapurda şagirdin illik qiyməti yalnız müəllimin rəyinə əsasən deyil, portfel materialları, layihə tapşırıqları, müstəqil yoxlamalar və mərkəzləşdirilmiş kiçik testlərin nəticələri əsasında formalaşır. İngiltərədə müəllimin qiymətləri sistemə daxil olduqdan sonra məktəb daxilində ikinci dərəcəli yoxlamadan keçirilir və bəzi hallarda regional qiymətləndirmə şuraları tərəfindən təsdiq olunur. Estoniyada isə attestat qiymətləri ilə milli qiymətləndirmə nəticələri bir-birinə bağlıdır: şagirdin illik qiyməti ilə mərkəzləşdirilmiş imtahanın nəticəsi arasında uyğunsuzluq olduqda müstəqil komissiya həmin qiymətləri yenidən nəzərdən keçirir.

Azərbaycan üçün bu modelin tətbiqi mümkün və zəruridir. Attestat qiymətləri yalnız məktəbdaxili qiymətləndirməyə əsaslanmamalı, buraxılış imtahanlarının nəticələri ilə birgə hesablanmalıdır. Bu zaman qiymətin 70 faizi məktəb, 30 faizi isə buraxılış imtahanı əsasında formalaşa bilər. Bundan əlavə, məktəblərdə qiymətləndirmə şuraları yaradılmalı, hər fənn üzrə qiymətlər yalnız bir müəllimin qərarı ilə deyil, fənn üzrə ekspertlərin iştirakı ilə təsdiq olunmalıdır".

Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, müəllimlərin hazırlıq fəaliyyəti ilə qiymətləndirmə funksiyalarının toqquşmasının qarşısını almaq üçün isə müvafiq qanunvericiliyə əlavə və dəyişikliklər edilməlidir: "Müəllim dərs dediyi sinif şagirdlərini hazırlığa cəlb etməməlidir. Bu, həm etik pozuntu, həm də qiymətləndirmənin manipulyasiyası risqini doğurur. Müəllim hazırlıq keçirsə, qiymətləndirmə funksiyasından kənarlaşdırılmalı və bu vəzifə alternativ mexanizmlərlə icra olunmalıdır.

Əgər bu struktur və hüquqi mexanizmlər tətbiq olunarsa, qiymətləndirmədə subyektivlik azalacaq, şagirdlərin bilik və bacarıqları real şəkildə əks olunacaq, valideyn-müəllim münasibətləri şəffaflaşacaq, şagirdlər isə “müəllimə görünmək” deyil, “bilik qazanmaq” motivasiyası ilə hərəkət edəcəklər. Nəticədə təhsilin keyfiyyəti yüksələcək, sosial ədalət bərpa olunacaq və ictimaiyyətin təhsil sisteminə olan inamı artacaq. Əks təqdirdə, qiymətləndirmə təhsilin əsas dayağından korrupsiyanın alətinə çevriləcək və bu da bütövlükdə cəmiyyətin gələcəyinə təhlükə yaradacaq".

Günel CƏLİLOVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

29.07.2025 / 21:20
Dünya münaqişələri mülki təyyarələr üçün ciddi təhlükə mənbəyinə çevrilir...

29.07.2025 / 21:07
Makron 2027-nin çətin seçki kampaniyasını Azərbaycana hücumla başladı...

29.07.2025 / 20:53
Azərbaycan Ukraynaya qaz verdi, ruslar elektrik stansiyalarımızı vurmaqla hədələdi...

29.07.2025 / 20:47
"Sosial Tədqiqatlar Mərkəzindən ayrılmağıma onlar daha yaxşı aydınlıq gətirə bilər" - Rusiya adamı kimi adı hallanan sabiq deputat danışdı...

29.07.2025 / 20:39
Fransa ermənilər üçün "müqəddəratın təyini" mövzusunu yenidən diriltmək istəyir...

29.07.2025 / 20:25
Sanksiyalar Rusiyanın ən böyük avtomobil zavodunu çökdürdü...

29.07.2025 / 20:12
Zəngəzur dəhlizinə görə Ermənistanın gündəmində Azərbaycan və Türkiyə ilə müharibə də var...

29.07.2025 / 19:58
Makron Azərbaycana qarşı “Avropa qətnaməsi” təşəbbüsünə start verdi...

29.07.2025 / 19:44
Daxili Qoşunların xüsusi təyinatlısı Surxay Mehdiyev - Füzulidə son döyüş...

29.07.2025 / 19:31
Paşinyan Putindən yeni tapşırıq alıb? - “İrəvanda Arsax bayraqları qaldırın”...

29.07.2025 / 19:17
Azərbaycanın Avropada “kiçik, lakin strateji addımı” - Rusiya bu “pozisiyanı” da itirdi...

29.07.2025 / 19:03
Azərbaycanda tolerant mühitin dərin təzahürü - sadə fransızlar və ruslar çox rahat yaşayırlar...

29.07.2025 / 18:50
Suriyanı parçalamaq üçün ilk addım atıldı - Türkiyənin cavabı sərt olacaq...

29.07.2025 / 18:36
İpoteka Fondunun vəsaiti 1 milyardı ötdü... Mənzil bazarında gözləntilər...

29.07.2025 / 18:22
Putinin Ukraynaya təcavüzündən sonra 3-cü ölkə NATO üzvü olmağa hazırlaşır...

29.07.2025 / 18:09
Tramp 12 gün ərzində Putini "pis vuracaq"...

29.07.2025 / 18:04
Qarabağ qazisi olan jurnalistlər Demirören Xəbər Agentliyini ziyarət etdi

29.07.2025 / 17:56
Mark Avreli heykəli 65 ildən sonra Türkiyəyə qaytarıldı

29.07.2025 / 17:49
Elektrikə görə sabit tarif hər abonenti əlavə nə qədər xərcə salacaq?..

29.07.2025 / 17:36
Tramp Amerikanı Çin yolu ilə aparır - dollar yuan kimi su qiymətinə düşə bilər...

29.07.2025 / 17:23
Dövlət vəsaitlərinin istifadəsində 65 milyon manatlıq pozuntu aşkarlandı

29.07.2025 / 17:15
Zərərçəkmiş şəxslər məhkəmədə Vardanyanı ifşa edən ifadə verdilər - FOTO

29.07.2025 / 17:03
TURAN MARŞI

29.07.2025 / 16:48
Ukrayna müharibəsi Rusiyanı çökdürür - Stavropol qubernatoru Putinlə görüşdə onun siyasətini ifşa etdi...

29.07.2025 / 16:40
Vüqar Rəhimzadə: Qərəzli qətnamə layihəsi Fransanın ifşa olunmuş əsl simasının göstəricisidir

29.07.2025 / 16:25
Avropa Rusiya qazından tamamilə imtina edir – Avropanın qaz bazarı ABŞ-ın əlinə keçir...

29.07.2025 / 16:08
ABŞ-dan Rusiyaya daha bir ciddi mesaj - Britaniyaya nüvə silahı göndərildi…

29.07.2025 / 15:50
Hesablama Palatası ən çox rast gəlinən maliyyə pozuntularını açıqladı

29.07.2025 / 15:37
Bizim Rüfət Cabbarov, polis serjantı - şərəfli ömrünə belə son verdi....

29.07.2025 / 15:03
Rusiya aeroportları iflic duruma düşdü - minlərlə sərnişin yollarda qaldı...

29.07.2025 / 14:32
Ağdamın Xıdırlı kəndinə qayıdan 60 ailəyə mənzillərin açarları təqdim olundu...

29.07.2025 / 14:28
Prezidentdən Naxçıvanla bağlı sərəncam - Dövlət Proqramında dəyişiklik edildi

29.07.2025 / 14:10
İşgəncələr Əleyhinə Mərkəzin sədri məhkəmə zalında həbs edildi...

29.07.2025 / 13:57
Rusiya Zaporojyedə həbsxananı bombaladı - çox sayda ölü və yaralılar var...

29.07.2025 / 13:45
İrandan PUA ilə Azərbaycana narkotik keçirilməsinin qarşısı alındı

29.07.2025 / 13:30
Lənkəranda çimərlik ərazisində avtoşluq edən şəxs həbs edildi

29.07.2025 / 13:18
Lerikin Hamarmeşə–Bibiyani avtomobil yolunun əsaslı təmirinə 2 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM

29.07.2025 / 13:07
Л.Тер-Петросян! У тебя нет морального права говорить со своим народом - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

29.07.2025 / 12:08
Qusar Mərkəzi Xəstəxanasına yeni direktor təyin edildi - TƏBİB sədrindən QƏRAR

29.07.2025 / 12:00
“Bölgələrdə daimi iş yerləri açılmasa, Bakıda sənədsiz evlərin sayı hər gün artacaq"

29.07.2025 / 11:27
Xalq artisti Həsən Məmmədovun oğlu vəfat etdi

29.07.2025 / 11:18
Sumqayıtda baş verən yol qəzasında bir nəfər ölüb

29.07.2025 / 11:10
Ərdoğan Türkiyədəki meşə yanğınlarının əsl səbəbini açıqladı

29.07.2025 / 11:06
ABŞ-dan Rusiyaya daha bir qapaz... - CANLI

29.07.2025 / 11:05
Bu ölkə 2 İsrailli naziri “persona non-grata” elan etdi - Qəzzaya görə...

29.07.2025 / 11:00
Bu axşam Çempionlar Liqasında cavab oyunları keçiriləcək

29.07.2025 / 10:31
Neftimizin qiyməti 70 dolları ötdü...

29.07.2025 / 10:26
Araz Əzimov İran səfiri ilə görüşdü - nələr müzakirə olunub?

29.07.2025 / 10:20
"Bu dəfə qəti cavab verəcəyik" - Abbas Əraqçi Netanyahu və Trampı hədələdi...

29.07.2025 / 10:12
Fransa ŞOKDA - haker nüvə sirlərini oğurlayıb!

29.07.2025 / 10:06
Şəmkirdə taksi sürücüsü iki əmioğlunu bıçaqlayıb

29.07.2025 / 10:00
Yol polisi yenə sürücələrə müracit etdi - bu dəfə ayaqqabılara görə..

29.07.2025 / 09:44
"Qalatasaray" bu futbolçuya 30 milyon avro qiymət qoydu!

29.07.2025 / 09:35
Tramp Çinə dəvət olundu

29.07.2025 / 09:25
Maaşları istənilən bank terminalından almaq mümkün olacaq - tutqu olacaqsa, nə faydası?..

29.07.2025 / 09:20
Dünya üçün HƏYƏCAN - İtaliyada bu virusdan ilk ölüm qeydə alındı...

29.07.2025 / 09:15
Qax sakini restoranda pilləkəndən yıxılaraq ölüb

29.07.2025 / 09:10
Xıdırlı kəndinə növbəti köç karvanı yola salınıb

29.07.2025 / 09:02
Nyu-Yorkda atışma olub, ölənlər var

29.07.2025 / 08:32
İnternetin sürət probleminin günahkarı tikinti şirkətləri imiş...

28.07.2025 / 23:18
Qərbi Azərbaycanın xalça sənəti irsi...

28.07.2025 / 22:31
Paşinyan Moskvanın onun üstünə qaldırdığı erməni oliqarxın torpaqlarını əlindən aldı...

28.07.2025 / 21:55
Erməni işgəncələrinin qurbanı olmuş azərbaycanlıların məhkəmə ifadələri davam edir... FOTO

28.07.2025 / 21:43
Tramp ucuz dollar siyasətinə başladı... Dollar-manat nisbətini nələr gözləyir...

28.07.2025 / 21:29
Avropa İttifaqı Trampa təslim oldu...

28.07.2025 / 21:17
Trampın hədəsi özünə qaldı - BRİCS özünə pul kəsdi...

28.07.2025 / 21:04
Makron Bakıdan "müstəmləkə qiyamlarının" intiqamını alır... "Respublikaçılar" önə verildi...

28.07.2025 / 20:48
Ərdoğan-Tokayev görüşü - Qazax nefti Bakı-Ceyhana qarışsa nə baş verəcək, sabah bilinəcək...

28.07.2025 / 20:36
Ermənistanın Azərbaycana vurduğu 100 milyardlarla ziyan dünya tribunalarına çıxarıldı...

28.07.2025 / 20:22
Rusiya mediasından Bakının neft siyasətinə qərəzli hücum... "Rusiya özü Norveçin yarısı qədər də..."

28.07.2025 / 20:08
Apreldə, Vətən savaşında döyüşdü, Şuşada şəhid oldu - qubalı gizir Mehrabın 3 övladı qaldı...

28.07.2025 / 19:55
Ukrayna Rusiyanın neft zavodlarını çökdürdü, o da Tacikistanın benzinini kəsdi...

28.07.2025 / 19:42
Gürcüstan 3 ölkəni birləşdirən dəmiryoluna dəvət olundu - Azərbaycansız bu iş baş tutar?..

28.07.2025 / 19:30
DTX imtahanlarda texniki fırıldaqçılıqla məşğul olan şəbəkəni ifşa etdi - saxlananlar var...

28.07.2025 / 19:22
Azərbaycan diasporu daha güclü mövqeyə sahiblənir...

28.07.2025 / 19:08
Dövriyyəmizdə nağd pul 131 milyon manat artıb - bunun əhaliyə nə “isti-soyuğu” var?

28.07.2025 / 18:55
Matviyenko “Labubu” oyuncaqlarını Rusiyanın “strateji hədəfi” saydı... Rusiyanın “düşdüyü gün”...

28.07.2025 / 18:49
Tramp Putinə verdiyi 50 günlük möhləti qısaltdı – ona 10-12 gün vaxt verirəm...

28.07.2025 / 18:41
Ermənistan həm sülh danışığı aparır, həm də ABŞ konqresmenlərini Bakıya qarşı yönəldir - Fakt...

28.07.2025 / 18:33
Hikmət Hacıyevlə İran Ali Milli Təhlükəsizlik Şurası katibinin müavini arasında telefon danışığı olub

28.07.2025 / 18:27
Avropa sanksiyalarına düşən neft gəmilərinə görə Azərbaycan nə qədər məsuliyyət daşıyır?

Azərbaycan diasporu daha güclü mövqeyə sahiblənir...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910