Böyük Qayıdış - 30 illik həsrətin sonu
Azərbaycanın tarixi torpaqlarına dönüş prosesi – “Böyük Qayıdış” – bu gün artıq yalnız konsepsiya deyil, reallığa çevrilmiş milli missiyadır. 30 ilə yaxın müddətdə həsrət çəkilən ocaqlar bu gün yenidən tüstülənir, bu torpaqlarda həyat bərpa olunur.
Tarixin Ağrısı: Məcburi Köçkün Taleyi
1990-cı illərin əvvəllərində Ermənistanın hərbi təcavüzü nəticəsində 1 milyondan artıq azərbaycanlı öz doğma torpaqlarını tərk etmək məcburiyyətində qaldı. Onlar ölkənin müxtəlif bölgələrində məskunlaşdı, lakin illərlə bir arzu ilə yaşadılar: “Bir gün geri dönəcəyik.”
2020-ci ilin Vətən müharibəsi bu arzuya real yol açdı. İşğaldan azad edilən torpaqlarda indi yeni bir dövr başlayır – qayıdış, yenidənqurma və dirçəliş dövrü.
Qayıdış Başlandı: Ən Yeni Statistika
Rəsmi məlumatlara əsasən, 2025-ci ilin may ayına qədər azad edilmiş ərazilərdə ümumilikdə 43,144 nəfər məskunlaşıb. Bu rəqəm aşağıdakı qrupları əhatə edir:
3,464 ailə (13,745 nəfər) doğma yurdlarına qayıdıb.
28,249 nəfər bərpa-quruculuq işləri və digər peşə fəaliyyəti ilə bağlı müvəqqəti olaraq həmin ərazilərdə yaşayır.
1,150 nəfər Xankəndi şəhərində yerləşən Qarabağ Universitetində təhsil alır.
Həyat Yenidən Doğulur
Zəngilanın Ağalı kəndi Azərbaycanın ilk “ağıllı kənd” layihəsi kimi tarixə düşdü. Bu kənddə alternativ enerji, rəqəmsal idarəetmə və müasir kənd təsərrüfatı sistemləri tətbiq olunur. Ağalıda artıq bağçalar, məktəblər, tibbi məntəqələr fəaliyyət göstərir.
Laçın şəhərində, Füzulidə, Şuşada və Cəbrayılda da sürətli tikinti və sosial infrastruktur işləri aparılıb. Hər bir qayıdan ailəyə dövlət tərəfindən fərdi evlər, texniki və sosial dəstək təmin edilib.
Qarşıdakı İllər: Yeni Mərhələnin Planları
Azərbaycan hökumətinin açıqladığı plana əsasən, 2026-cı ilin sonuna qədər 140,000 nəfərin azad olunmuş ərazilərə könüllü şəkildə qayıdışı nəzərdə tutulur. Bu prosesə uyğun olaraq yeni yollar, məktəblər, xəstəxanalar, sənaye və kənd təsərrüfatı sahələri yaradılır.
Ərazilərin mina və partlayıcı qalıqlardan təmizlənməsi isə ANAMA tərəfindən sistemli şəkildə davam etdirilir.
“Böyük Qayıdış” – təkcə bir proqramın adı deyil, bir millətin öz yaddaşına, kimliyinə, torpağına və ruhuna dönməsidir. 30 illik həsrət bitdi. İndi hər daş, hər bulaq, hər dağ bir ailənin həyatına yenidən qovuşur.
Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş bölgələrində artıq yeni həyat başlayıb. Bu həyatın səsi tikinti maşınlarının, məktəblərdəki uşaqların səsləri, evlərin tüstüsü ilə birlikdə bütün ölkəyə yayılır.
Sevinc BAĞIROVA
Bakı Dövlət Universiteti Jurnalistika fakültəsinin 4-cü kurs tələbəsi
