Ermənistanın təhlükəsizliyi Azərbaycan-Türkiyə tandeminə həvalə edilə bilər
Ermənistanda mövcud hakimiyyətin Rusiya ilə müqayisədə daha çox Qərbmeylli olması heç kimə sirr deyil. Bundan istifadə etməklə, Ermənistanın radikal, revanşist qüvvələri Rusiyadan dəstək alaraq bu ölkədə hakimiyyətə gələcəklərinə ümid edirdilər. Müxaliflərin “Qarabağ klanı”nın rəhbərliyi altında aprelin sonlarından başlatdığı etiraz aksiyaları da buna xidmət edirdi. Lakin erməni cəmiyyətinin əks mövqedə durması, radikallara dəstəkdən imtina etməsi vəziyyəti dəyişdi.
Baş verənlər fonunda müxaliflər Rusiyadan da istədikləri dəstəyi ala bilmədilər. Elə bu fonda radikalların da Rusiyadan incik düşməsi müşahidə edilir. Onlar hesab edirlər ki, Qarabağ məsələsində də Rusiya Ermənistanın revanşist qüvvələrinin mövqeyinə əks prizmadan çıxış edir. Məsələn, sabiq prezident Serj Sarkisyanın sədri olduğu Ermənistan Respublikaçılar Partiyasının sədr müavini Armen Aşotyan Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovun Bakıya son səfəri fonunda bu xüsusda bildirir: “Lavrov-Bayramov mətbuat konfransından çox ağır təəssürat aldım”.
Aşotyan bildirib ki, Lavrov Bakıda “Dağlıq Qarabağ”, “münaqişə”, “müharibə” ifadələrini işlətməyib: “Regional və qlobal hadisələrin burulğanında bizə ali kapitulyantın başçılığı altında Ermənistanın maraqlarını riyakarcasına israf edən və satan bir rejim rəhbərlik etməyə davam edir. Danılmaz faktlar. 1) Rusiyanın xarici işlər naziri Lavrov Bakıda bəyan edib ki, müharibədən sonra vəziyyət dəyişib, ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri tərəfindən hazırlanmış sənədlər geridə qalıb. 2) Lavrov Bakıda bəyan edib ki, Ukraynada hərbi əməliyyatlar başlayandan bəri Qərbin təşəbbüsü ilə ATƏT-in Minsk qrupunun fəaliyyəti dayandırılıb. 3) Lavrov Bakıda “Dağlıq Qarabağ” (əvəzinə Qarabağ), “münaqişə” (əvəzinə münaqişədən sonrakı vəziyyət), “müharibə” (əvəzinə hadisələr) ifadələrini işlətmədi”. Bu fonda hesab edilir ki, Rusiya artıq Ermənistanda müxaliflərdən ibarət dayaqlarını da itirir. Erməni politoloq Qarnik Davtyan iddia edir ki, belə şəraitdə Nikol Paşinyan iqtidarı Rusiya ilə münasibətdə daha sərbəst hərəkət edib, müəyyən sensasion gedişlər edə bilər: “Ermənistan hakimiyyəti şok plan üzrə hərəkət edir. Bəzi mötəbər mənbələrdən aldığım məlumatlara asasən, yaxın vaxtlarda Nikol Paşinyan Rusiyanın Gümrüdəki hərbi bazasının Ermənistandan çıxarılması barədə Kremlə nota göndərəcək. Bundan sonra baş verenlər isə həqiqətən də bütün dünya üçün şok effekti yaşadacaq. Nikol Paşinyanın hazırda qarşısında duran əsas vəzifə Rusiyanın Gümrüdəki hərbi bazasının Ermənistandan çıxarılmasıdır. Buna nail olduqdan sonra Ermənistana NATO qüvvələrinin hərbi bazası dəvət olunacaq. NATO isə bu işi Türkiyəyə həvalə edəcək. Ankara elə Gümrünün özündə hərbi baza yerləşdirəcək”. Erməni ekspertin dedikləri indilikdə inandıcı görünməsə də, istisnalıq da təşkil etmir.
Ermənistanın “Hayeli” nəşri yazır ki, əslində, Rusiayanı Türkiyə və Azərbaycanla münasibətlər daha çox maraqlandırır: “Bunun bir neçə səbəbi var. Əvvəla, Moskva Azərbaycanın davranışı ilə yanaşı Türkiyə amilini də nəzərə alır. Və bu gün Türkiyə və Azərbaycan Rusiya-Ukrayna münaqişəsində bir-birini tamamlayan mövqe tutmaq qərarına gəliblər. Beləliklə, Ankara öz silahlarını Ukraynaya aktiv şəkildə satır, eyni zamanda Rusiyaya qarşı sanksiyalar siyasətinə qoşulmur. Ankara bir neçə problemi eyni vaxtda həll etmək üçün Finlandiya və İsveçin NATO-ya üzv olmasını əngəlləyir. O, Qərbdəki Suriya kürd hərəkatını qeyri-legitim etməyə çalışır. Eyni zamanda Ankara Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Rusiya prezidenti Vladimir Putin üçün necə tərəfdaş olduğunu öyrənməkdən ötrü Moskvaya mesaj göndərir. Bununla da Ankara Azərbaycan üçün, xüsusilə Qarabağ, dəhliz məsələsində daha müsbət şərtlərə nail olur. Ən əsası isə, Bakının Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərini normallaşdırmaq imkanlarını artırır. Xüsusilə Rusiya-Ukrayna münaqişəsi ilə bağlı mövqeyi ilə Bakı belə imkanı olmayan Ermənistandan fərqli olaraq Qərbdəki imicini artırır. Bundan sonra Qərb Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşması üçün İrəvanın deyil, Bakının maraqlarını nəzərə alan gündəliyi təklif edir. Buna Rusiya-Qərb münaqişəsini də əlavə etsək, Bakı Moskva ilə siyasi alverə girməkdən əlavə bonus alır. Ermənistana gəlincə, Nikol Paşinyanın israrlı səyləri sayəsində Ermənistan maraqları o qədər də nəzərə alınmayan siyasi futbol topuna çevrilib”. Nəşr qeyd edir ki, bu halda Azərbaycan-Türkiyə tandeminin qarşıdakı dövr ərzində Ermənistan üzərində təsiri artacaq. Hətta iş o yerə gəlib çata bilər ki, Ermənistanın təhlükəsizliyi elə Azərbaycan-Türkiyə tandeminə həvalə edilsin. Məsələ burasındadır ki, Bakı və Ankaranın rəhbərliyi ilə yeni regional geosiyasi konfiqurasiyanın qurulması prosesi gedir. Regionda 200 ilə yaxın davam edən geosiyasi konfiqurasiyaların dağıdılması və bundan sonra Azərbaycan-Türkiyə tandemi ilə davam edəcək yeni regional düzənin başlanğıcı Ermənistanda da sezilir. Bu da perspektivdə Ermənistanın Azərbaycan-Türkiyə tandemi ilə sıx əməkdaşlığını, bundan başqa çıxış yolunun olmamasını qaçılmaz edir.
Nahid SALAYEV
