Məhəmməd Nərimanoğlunun "Qala dərdim" kitabı - Kəlbəcər ağrıları...
.jpg?v=1520254601)
Söz adamı haqda yazmaq, onun qələmindən süzülənləri saf-çürük etmək həqiqətən də çətindir. Həqiqi söz adamları üçün söz ucadır. Onlar söz oynatmırlar, sözü yaradırlar, sözdən doğulduqları üçün onu özlərinə daimi dost sayırlar. Tarix də göstərir ki, söz oynadanla şair arasında dağla dərə qədər fərq var.
Birincilər sözün qüdrətindən öz məqsədləri üçün istifadə edir, ikincilər isə onun əzəmətindən təsirlənib qeyri-adi dərəcədə gözəl bədii külliyyat yaradır. Təəssüf ki, yaşadığımız cəmiyyətdə meydanı daha çox söz oynadanlar tutur və bir çox hallarda səhv olaraq onları söz yaradıcıları kimi təqdim edirlər. Faktlar göstərir ki, belələrinin yazdıqları gücsüz olduğu üçün zamanın daş divarlarını aşa bilmir və yazıldığı yerdəcə qalır.
"Qala dərdim" şeirlər kitabının müəllifi sözün doğma övladlarındandır. Uzun illərdir tanıdığım, aramızda isti bir mehr olan, qəzetimizin, baş redaktorumuzun yaxın dostu, şair-publisist, jurnalist Məhəmməd Nərimanoğlunun ədəbiyyat və mətbuat aləmində imzasını tanımayan yoxdur. Sözə dəyər verməyi bacaran və sözdən kəsərli silah kimi yerində, vaxtında istifadə edən Məhəmməd Nərimanoğlu bir az utancaqdır. O, yaratdığı şeir nümunələrini elə də geniş səviyyədə təbliğ etmir. Düşünür ki, yaxşı şeirin oxucusu o şeirin harada gizlənib qalmasından asılı olmayaraq tapıb oxuyacaq. Ədəbiyyatda bütün şairlərin boyu uca görsənmir. Bir qisminin boyu ona görə qısa görünür ki, söz mərtəbəsinə ucala bilmir, bu da onun sözünün kəsərsiz olmasından irəli gəlir. Məhəmməd Nərimanoğlu kimi şairlər isə sözə hədsiz məsuliyyətlə yanaşdığından, özünü hər addımbaşı irəli çıxarmır. Deyir ki, onsuz da Tanrının verdiyi şair ömrümü sakit-səssiz yaşayıram. Əslində, səssiz yaşanan şair ömrü daha çox fayda verir ədəbiyyata. Zərgər dəqiqliyi və şair həssaslığı ilə yanaşır poeziyaya belələri. Məhəmməd müəllim yazmağı şan-şöhrət ünvanı yox, özünə bir borc sayıb həmişə.
Yağı kəməndində vurnuxan, xilasını Tanrıdan diləyən başıbəlalı Kəlbəcərin boynubükük balasıdır Məhəmməd Nərimanoğlu. Ürəyində Kəlbəcər boyda bir yara var, o yara da ki, qurdla qiyamətə qədər qan verəcək, əgər Kəlbəcər qayıtmasa...
Qurban olum torpağına, daşına,
Arazı göz yaşı olan Vətənin.
Sulayıram gözlərimin yaşına,
Yayında da qışı olan Vətənin.
Bu şeir ictimai məzmundadır, şairin narahatlığını ifadə edir. Yaralı Arazın göz yaşına şəhidlərimizin, yağı zindanında çürüyən əsirlərimizin ah-naləsini də qatır. Bax, onda yaman dəhşətli olur şairin dünyası.
Dədə Şəmşir, bilirsənmi gül açmır,
Xəzan vurub bahar çağı dağları!
Balaları şirin-şəkər dil açmır,
Bürüyübdü fəryad, ağı dağları!
Köç eyləyib, ellər səndən aralı,
Sinəsindən çalın-çarpaz yaralı.
Alıbdı nişana körpə maralı,
Salıbdı kəməndə yağı dağları!
Ələsgər, Ağdabanlı Qurban, Dədə Şəmşir bulağından su içən şair Dədə Şəmşirə xitabən dağların məlalını görün necə yanğı ilə dilləndirib. Dağlar dərdə düşüb, şair bu dərdi ilmə-ilmə çözmək istəyir. Amma vahiməli yuxu kimidir bizim dağların qüssə yükü, yozulmur ki, yozulmur. Məhəmməd Nərimanoğlu işğal olunan torpaqlarımızdan, qaçqın düşən həmvətənlərimizdən, pərən-pərən düşən ellərimizdən nə qədər yazsa da, bu yazılar o yaralara dərman ola bilmir. Ola da bilməz! Söz yaraları sağaltmır, bir azca keyidir, o da müvəqqəti.
İllərdir elliləri kimi Məhəmməd Nərimanoğlu da qaçqın-köçkün həyatı yaşayır. Əslində, şair eldən ayrılsa, onun sözünün qüvvəti də, dayağı da olmaz. Şair el-obası ilə böyükdür.
Məhəmməd Nərimanoğlunun "Qala dərdim" kitabı "Araz" nəşriyyatında işıq üzü görüb. Kitabın ədəbi redaktoru əməkdar jurnalist, tanınmış şair Eldar İsmayıl, bədii redaktoru isə AЖB üzvü, şairə Gülnarə Sadıqdır.
Kitaba "Yurd həsrətli, millət qayğılı..." sərlövhəli ön söz yazan Eldar İsmayıl Məhəmməd Nərimanoğlunu yeni nəsil oxuculara belə təqdim edir":...Bu torpağın yetirmələrindən olan, Kəlbəcər dərdini sinəsində gəzdirən qələm sahiblərindən biri də Məhəmməd Nərimanoğludur. Əvvəllər publisist, jurnalist kimi tanıdığım və qələminə hörmətlə yanaşdığım Məhəmməd Nərimanoğlu bu gün sənət meydanına, söz meydanına şeirləri ilə çıxıb. Mən onu 20-22 il bundan əvvəl tanımışam. O, "Şişqaya faciələri" kitabını yazırdı. Yazdığı əsər daha mükəmməl olsun deyə ətraflı məlumat toplamağa çalışırdı. Həmin vaxt mənimlə də görüşdü, bəzi məsələləri xəbər aldı. Məhəmmədin yazdığı bu əsər geniş oxucu kütləsinin rəğbətini qazandı..."
Daha sonra o, M.Nərimanoğlunun şairlik keyfiyyətindən bəhs edir. E.İsmayıl qeyd edir ki, şairin milli poetik ənənələrimizi özündə əks etdirən, bir-birindən gözəl qoşmaları diqqətini çəkib: "Göyçə və Kəlbəcər ədəbi mühitinə yaxından bələd olan Məhəmməd Nərimanoğlu klassik el ədəbiyyatından və aşıq yaradıcılığından bacarıqla bəhrələnərək, çağdaş milli poeziyamızın yeni nümunələrini yarada bilib. Məhəmməd yüzminlərlə soydaşımızdan biri kimi, yurd-yuvasını məcburi tərk etmiş yurd həsrətli didərginlərimizdən biridir. Mənə elə gəlir ki, publisist-jurnalist Məhəmməd öz dərdini, ürəyinin acısını poeziya dili ilə söyləməyə, aləmə car çəkməyə çalışıb. Məhəmmədin başlıca mövzusu vətən həsrəti, yurd yanğısı, millət sevgisi ilə bağlıdır. O, düşmən tapdağına düşmüş Kəlbəcərin işğalına heç cürə dözə, tab gətirə bilmir..."
Kəlbəcərdən soraq verin bu gecə,
Yaş tökməsin Məhəmmədi bəs necə?
Anam Güllər ruha dönüb gizlicə
Pıçıldadı:-yenə balam ağladı.
Məhəmməd Nərimanoğlunun yurd yanğılı şeirləri ilə tənlik təşkil edən, onunla eyni boyda görsənən gözəlləmələri, el gözəllərinə qoşduğu poetik nümunələri də maraqlı biçimdədir.
Gözəl desəm, qoy dəyməsin xətrinə,
Deməyiblər məgər gözəlsən gözəl?!
Gözlərimdə gülə dönüb açırsan,
Heç belə deyildin əzəl sən, gözəl.
Şair nə qədər gözəllərin könlünü açan şeirlər yazsa da, yenə onun baş mövzusu ürəklərimizin yarası yurd yerlərimizə söylədiyi ağılardır. Bu da bir taledir, şair, siz yaşayırsınız. Ömrün tufanı olmasa, şair sözü də bərkdən-boşdan çıxa bilməz. Bu da sizin və sizin kimilərin taleyinə məcburən yazılan köçkünlük illəridir-bir həyat sınağıdır.
Məhəmmədə verib dərdi,
Bircə-bircə uddu mərdi,
Başdan-başa dərddi-sərdi
Ömrümün köçkün illəri...
Həyəcansız oxumaq olmur bu misraları. Ağrı çəkmədən şairin sözünə qüvvət verə bilmirsən. Xalq olaraq bu ağrıları birgə yaşayırıq. Sağlıq olsun, o yurdlarımız qayıdar, onda Məhəmməd Nərimanoğlu da Kəlbəcərli günlərini yeni duyğu, yeni əhvalla nəzmə çəkər, biz də oxuyub şad olarıq...
Təbrik edirik, Məhəmməd Nərimanoğlu, tezliklə Kəlbəcərdə görüşək!!!