Azərbaycan Mərkəzi Bankı elektron ticarətin vergidən azad edilməsini təklif edir. Azərbaycan Mərkəzi Bankı (AMB) elektron ticarətə tətbiq edilən əlavə dəyər vergisinin (ƏDV) mənfi təsiri ilə bağlı Vergilər Nazirliyi ilə danışıqlar aparır. Bu barədə media nümayəndələrinə açıqlamasında AMB sədrinin I müavini Alim Quliyev deyib.
O qeyd edib ki, bu məsələ ilə bağlı təkliflərimiz var: “Nağdsız cəmiyyətin inkişafı, “kölgə iqtisadiyyatı”nın aradan qaldırılması baxımından vergi inzibatçılığının müasirləşdirilməsi çox mühüm məsələdir. Son illər nazirlik bu istiqamətdə bir sıra islahatlar həyata keçirir. ƏDV-nin elektron ticarətə əngəl olması məsələsi daima gündəmdədir. Yəni növbəti mərhələlərdə bu məsələyə baxılacaq və müvafiq addımlar atılacaq”.
Maraqlıdır, elektron ticarət vergidən azad olunarsa, ölkədə virtual biznes inkişaf edərmi?
- Fuad İbrahimov: “Elektron ticarətin inkişaf etməsi üçün vergi sahəsində stimullaşdırıcı addımlar atılmalıdır”
Məsələ ilə bağlı fikir bildirən iqtisadçı-ekspert Fuad İbrahimov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, son illər vergi siyasətində yumşaldıcı alətlərdən istifadə olunur: “Məlumdur ki, Azərbaycanda 2016-cı ildən online alış-verişlər üçün 18 faizlik ƏDV tətbiq edilir. Ölkəmizdə elektron ticarət sahəsində münasibətləri “Elektron ticarət haqqında” Qanun tənzimləyir. Qanun elektron ticarət qaydalarından tutmuş, işlərin və xidmətlərin təqdim edilməsi, elektron ticarətin iştirakçısı olan satıcı və alıcıya dair tələbləri müəyyən edən normaları özündə ehtiva edir”.
Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, o, ticarətdə loyal vergi siyasətinin yürüdülməsinin tərəfdarıdır. Onun fikrincə, yumşaq vergi siyasəti ticarətin inkişafına fayda verir: “Məsələn, Gürcüstan bütün postsovet ölkələri arasında öz loyal vergi siyasəti ilə fərqlənən ölkədir. Bu ölkədə idxal vergisi üzən dərəcəyə tabedir. Qanunla müəyyən edilən hallarda bu vergi növü üzrə bir çox güzəşt tətbiq edilir, hətta vergidən azadetmə də mövcuddur. Maksimim idxal vergi dərəcəsi 12 faizdir ki, o da canlı ev quşu, təzə və ya dondurulmuş ət və ət məhsullarına, süd məhsullarına, bir sıra meyvə və tərəvəzlərə, fındıq, təbii bal, un, çay, şəkər və bəzi konserv məhsullarına şamil edilir. Bütün növ kosmetik vasitələr, sabun, şampun, yuyucu vasitələr, geyim və dekorativ əşyalar cəmi 5 faizlik idxal vergi dərəcəsinə tabedir. Vətəndaşların özlərinin istehlakı üçün nəzərdə tutulan spirtli içkilər, tütün məhsulları, avtomobil yanacağı və bir çox başqa mal isə aksiz vergisindən tamamilə azaddır”.
Ekspert hesab edir ki, elektron ticarətin inkişaf etməsi üçün vergi sahəsində stimullaşdırıcı addımlar atılmalıdır: “Elektron ticarət bazarının həcminin az olmasının bütün obyektiv və subyektiv səbəbləri aradan qaldırılmalıdır ki, tam inkişafa nail olunsun. Qlobal elektron ticarət dövriyyəsi durmadan artır və biz bu inkişafdan hələ ki, geri qalırıq. Elektron ticarət həcminə görə ilk beşlikdəki ölkələr isə ABŞ, Çin, İngiltərə, Yaponiya və Almaniyadır. Təəssüflər olsun ki, hazırda BMT-nin Ticarət və İnkişaf Konfransının (UNCTAD) B2C elektron kommersiya indeksində Azərbaycan 144 ölkə arasında 68-ci yerdədir”.
- Osman Gündüz: “Sahibkarın öz ayaqları üzərində möhkəm dayanmasına şərait yaratmaq lazımdır”
İnformasiya texnologiyaları sahəsi üzrə ekspert Osman Gündüzün sözlərinə görə, sahibkarın öz ayaqları üzərində möhkəm dayanmasına şərait yaratmaq lazımdır ki, həmin sahibkar müntəzəm olaraq dövlətə vergi ödəmək imkanına malik olsun: “Təəccüblü deyil ki, elektron ticarətə maraq azalır. Gənc mütəxəssislərin bu sahəyə dair, demək olar ki, heç bir maraqlı layihəsi yoxdur. Biz maraqlıyıq ki, şəbəkə istifadəçiləri internet portalları və ya sosial şəbəkələr yaratmaq yolu ilə internetdə öz fəal ticarətlərini qura bilsinlər”.
Ekspertin sözlərinə görə, bununla əlaqədar olaraq, bu il elektron ticarət sahəsində startap layihələr də, demək olar ki, mövcud olmayıb: “Halbuki, zamanında “Facebook”, “Skype” və bu gün virtual məkanda məşhur olan digər şirkətlər də startap layihələr idi”.
Günel CƏLİLOVA
