Xalid Kərimli: “Azərbaycanda mebel sahəsində ciddi rəqabət var, ancaq…”
Ölkəmizdə qeyri-neft sektorunun davamlı inkişaf etdirilməsinə nail olmaq, yəni dövlət büdcəsinin qeyd olunan sahədən asılılığının minumum həddə endirilməsi, bu gün bizim qarşımızda duran əsas prioritet məsələlərdən biridir.
Qeyri-neft sektorunun özəlliklərindən biri odur ki, çoxlu sahələri var və həmin sahələrin də hər birinin inkişafı üçün ölkədə güclü xammal bazasının olması tələb edilmir. Əsas odur ki, bazara daxil ola biləsən. Bazarda mövqe qazandınsa, fəaliyyət istənilən halda mümkündür. Mebel istehsalı və satışı məhz belə sahələrdəndir.
Mebel və ümumiyyətlə, bunun kimi digər məişət əşyaları ən çox tələb olunan məhsullar sırasındadır. Odur ki, ölkəmizin istər paytaxtı Bakı şəhərində, istərsə də rayon mərkəzlərində hər addımdan bir mebel satış salonlarına rast gəlinir. Bu, o deməkdir ki, mebel çox gözəl biznes sahəsidir.
Əvvəllər bu sahədə idxal malları üstünlük təşkil edirdi. Çünki ilk dövrdə onların həm qiymətləri sərf edirdi, həm də yerli analoqları yox idi. Lakin çox qısa müddət ərzində bu sahədə yerli istehsal obyektləri yarandı və beləliklə də, müvafiq sənaye formalaşdı. Hazırda ölkədə minlərlə böyük və kiçik mebel istehsalçısı var. Ancaq yerli istehsalın qiyməti, idxal olunan məhsullarla müqayisədə çox bahadır. Bu səbəbdən də alıcılar xarici mebellərə üstünlük verir.
Xatırladaq ki, bir neçə il əvvəl Prezident İlham Əliyev məmurları yerli mebellərdən istifadə etməyə çağırmışdı: “Ölkədə yüzlərlə mebel şirkəti var. Amma yüksək vəzifəli məmurlarımız bunu bəyənmirlər. Yerli istehsalın keyfiyyəti başqa mebeldən fərqlənmir, amma deyir, bu, Azərbaycan malıdır, özünə rəva bilmir. Gərək İtaliya, Rumıniya mebeli olsun. Buna son qoymaq lazımdır. Bütün dövlət məmurlarının kabinetində bundan sonra yerli mebel olmalıdır".
Prezidentin məlum çağırışından üstündən bir neçə il keçməsinə baxmayaraq vəziyyət olduğu kimi qalıb. Səbəb isə yerli istehsalın qiymətinin baha olmasıdır.
- “Azərbaycanda istehsal olunan mebelin qiyməti ucuz ola bilməz, çünki bu sahə idxaldan asılıdır”
İqtisadçı Xalid Kərimli “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, mebel sənayesində qiymətlərin bahalaşması 2020-ci ildən başlayıb: “Əsas səbəb xammalın bahalaşması idi. Xammal əsas 4 istiqamətdən gətirilir: Rusiya-Belarus, Türkiyə, İran, Çin. Dünyada baş verən proseslər bu bazarlara ciddi təsir göstərdi. Xüsusən də pandemiyadan sonra tələbin kəskin artması, inflyasiya bu sahədəki məhsul və xidmətləri kəskin bahalaşdırdı. Materialların qiyməti ucuzlaşsa da, daşınma xərcləri artdı. 2021-ci ildən 2022-ci ilin əvvəllərinə qədər mebel sənayesində geniş istifadə olunan materiallardan MDF və DSP-nin qiymətində 2 dəfə bahalaşma var idi. Sonradan Rusiyaya, Belarusa tətbiq edilən sanksiyalar oradan gələn materialların qiymətini bir qədər aşağı saldı. Amma eyni zamanda logistika ilə əlaqədar xərclər artdı, daşınmanın qiyməti bahalaşdı. Vaqonlar ərzaq, strateji məsələlərə görə müharibə zonasına cəlb olundu, vaqon tapmaq müşkülə çevrildi”.
İqtisadçının sözlərinə görə, eyni problemlər Türkiyədə də müşahidə edildi: “Türkiyədən mebel aksesuarları alınır. Tır daşımaçılığı Türkiyədə bahalaşdı. Oradan ixrac olunan məhsulların qiymətinin bahalaşması indi də davam edir. Çünki enerji qiymətləri bahalaşdı. Qardaş ölkədə müşahidə olunan inflyasiya məhsul qiymətlərini də artırdı. Pandemiyadan sonra Çindən gələn konteynerlərin qiyməti 4-5 dəfə bahalaşmışdı. Sonra bir qədər ucuzlaşmasına baxmayaraq, bütün bu amillər məhsulların, xammalın bahalaşmasına gətirib çıxarır. Ümumiyyətlə, bir çox sahibkarlar bahalaşmadan sonra məcbur olub fəaliyyətini dayandırdı. Bir tərəfdən də minimum əməkhaqqının artırılması, əmək bazarında inflyasiya da öz təsirini göstərdi. Çünki artımlar fonunda işçilərin maaşı da qaldırılmalıdır. Bunlar həm istehsalçı, həm də idxalçı sahibkarların xərcinə təsir etdi. İcarə haqlarının artırılması da səbəblərdəndir. Əslində, satıcı da istəməz məhsulun qiyməti bahalaşsın. Çünki bahalaşanda məhsulu istədiyi qədər sata bilmir. Mağazaların bağlanması da bunun nəticəsindədir”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, Azərbaycanda mebel sahəsində ciddi rəqabət var. Buna baxmayaraq, bu sahədə bəzi problemlər var. Azərbaycanın meşə sənayesi inkişaf etməyib, xammal xaricdən idxal olunur. Parça, aksesuar və digər lazım olan avadanlıqların hər biri xaricdən gəlir. Bu səbəbdən də Azərbaycanda istehsal olunan mebelin qiyməti ucuz ola bilməz. Çünki Azərbaycanın mebel sənayesi idxaldan asılıdır.
Günel CƏLİLOVA
