Cümə günü, 18 iyul 2025
     

Azərbaycanın bank kredit bazarında çoxillik ağır problem – uçot dərəcəsinin faizlərə dəxli olmur…

Image

Məlumdur ki, mərkəzi bankların uçot dərəcəsini azaldıb-artırması kredit faizlərinə təsir edən əsas faktorlardan biridir. Dünya praktikasında bunun çoxsaylı nümunələrinə rast gəlmək mümkündür. Lakin Azərbaycanda qeyd edilən istiqamətdə yürüdülən siyasət hələ ki, kredit faizlərinə hansısa ciddi təsir göstərmir.

Halbuki, dünya praktikasında vəziyyət fərqlidir. Məsələn, Qərb ölkələrində baş bankların uçot dərəcəsini azaldıb-artırmasından asılı olaraq bankların əmanətlər və kredit üzrə faiz dərəcələrində dəyişikliklər qeydə alınır. Burada baş bank uçot dərəcəsini endirdikdə, bunun təsiri ilə avtomatik olaraq kommersiya bankları da kredit faizlərini azaldır, nəticədə müxtəlif sektorlar üzrə kreditləşmə artır, bank əmanətlərinə isə maraq azalır. Kredit faizlərinin aşağı düşməsi nəticəsində insanların kredit əlçatanlığının olması və əllərində maliyyə vəsaitinin toplanması səbəbilə ölkədə infyasiyanın yüksəlməsi təmin edilir. Bank əmanətlərinə maraq azaldığı üçün banklar da əmanətlər üzrə faiz dərəcələrini aşağı salırlar. Əksinə olaraq banklar əmanətlər üzrə dərəcələri qaldırdıqda isə əhali və şirkətlər kredit götürməyə deyil, banklarda əmanət yerləşdirməyə üstünlük verirlər.

Hazırda bir sıra ölkələrdə,xüsusən MDB məkanında əmanətlər üzrə bank faizlərinin azalmasının müşahidə edilir. Bununla banklar kreditləşməni artırıb iqtisadi inkişafa nail olmağa çalışır. İndi fikirlər səslənir ki,Azərbaycan da eyni təcrübədən istifadə etməlidir.  Bank və maliyyə məsələləri üzrə ekspert Əkrəm Həsənov bu xüsusda bildirir ki,Azərbaycanda banklara qoyulan əmanət faizləri aşağı salınmalıdır. O, “sputnik” portalına açıqlamsında məsələyə  əmanətlərin sığortalanması prizmasından yanaşıb. Ekspert bildirib ki, 1 iyun 2020-ci il tarixindən etibarən milli valyutada olan qorunan əmanətlər üzrə illik faiz dərəcəsinin yuxarı həddi 12%, xarici valyutada isə 2,5% müəyyən edilib: "Bu, kifayət qədər yüksək faizdir, xüsusən milli valyutada. Bu da kredit faizlərinin aşağı salınmasına mane olur. Yəni banklar 12 faizlə əmanət qəbul edirsə, onlar öz növbəsində aşağı faizlə kredit verə bilməyəcəklər. Bu baxımdan əmanət faizlərinin tədricən aşağı salınmasının tərəfdarıyam. Bundan çəkinmək lazım deyil. Kimin bankda əmanət saxlamaq fikri varsa, onsuz da saxlayacaq".

O bildirib ki, hazırda Azərbaycanda əmanətlərin həcmində cüzi artım var, pandemiya dövrü olmasa idi, bu, daha çox ola bilərdi: "Pandemiya dövründə banka əmanət qoymaq bir az çətinləşib. Pandemiya dövrü olmasına baxmayaraq əmanətin qoyulmasında vəziyyət qənaətbəxşdir. Ən azından bu sahədə pisləşmə yoxdur".Əmanətlərin sığortalanması ilə bağlı strategiyadan danışan ekspert bildirib ki, artıq ölkədə əmanətlərin sığortalanması ilə bağlı strategiya müəyyənləşib: "Son 2 ildə əmanətlərin sığortalanması ilə bağlı qeyri-müəyyənlik var idi. "Əmanətlərin tam sığortalanması haqqında" qanun 4 mart 2016-cı ildə 3 il müddətinə qəbul edilmişdi. Lakin 2019-cu ildə bununla bağlı heç bir qərar verilmədi. Sonra isə bu qanunun qüvvədə olma müddətini 2020-ci ilin sonunadək uzatdılar. Yəni 2019-cu ilin martın 4-dən 2020-ci ilin dekabrınadək əmanətlərin sığortalanmasının necə olacağı ilə bağlı qeyri-müəyyənlik oldu. Əmanətçilər bilmirdilər ki, həmin dövr bitəndən sonra əmanətlər necə sığortalanacaq. Nəhayət, bu il aprelin 5-dən etibarən "Əmanətlərin tam sığortalanması haqqında" qanun qüvvədən düşdü və artıq əmanətlərin sığortalanması "Əmanətlərin sığortalanması haqqında" qanunla tənzimlənir".

O bildirib ki, bununla da əmanətlərin tam sığortalanması sistemi ləğv edildi: "Edilən dəyişikliyə görə, fiziki şəxslərin qorunan əmanətləri üzrə kompensasiya məbləği 30 min manatdan 100 min manata (xarici valyutada 100 min manat ekvivalentinədək) çatdırılıb, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslərin bank hesablarındakı vəsaitləri üzrə kompensasiya məbləği 20 min manat müəyyən edilib. Əmanətlərin sığortalanması məsələsini bu ilin aprel ayından qanun tam müəyyən edib və heç bir müddət məhdudiyyəti də qoyulmayıb. Bu məsələ artıq həllini tapıb. Lakin burada bir məsələ var. Niyə adi vətəndaşın bir bankda pulu 100 min manatadək sığortalıdır, amma fərdi sahibkarın cəmi 20 min manatadək. Halbuki adi vətəndaş ondan faiz qazanır, sahibkar isə o puldan faiz qazanmır. Bu, sahibkarın bankdakı cari dövrü vəsaitidir. Hesab edirəm ki, ən azından bu məsələdə bərabərlik olmalıdır, yəni sahibkarın da bankdakı pulu 100 min manatadək sığortalanmalıdır". Onu da bildirək ki, Azərbaycan banklarında manat əmanətlərinin həcmi kəskin artıb. Bu ilin iyunun 1-nə Azərbaycanda fiziki şəxslərin banklardakı əmanətlərinin həcmi 8 milyard 635 milyon manat təşkil edib. Əmanətlərin 54,9%-i yerli valyutadadır və bu 4 milyard  741 milyon manata bərabərdir. Manatla olan əmanətlərin həcmi ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 34,4% artıb, xarici valyutadakı əmanətlərin həcmi isə 5,8% azalaraq 3 milyard 894 milyon manata enib. Beləliklə, əmanətlərinin dollarlaşma səviyyəsi 2015-ci ilin yanvar ayından bəri ən aşağı səviyyədə qalmaqdadır. Mərkəzi Bank bildirib ki, dollarlaşmanın azalması davam edir və fiziki şəxslərin əmanətlərinin strukturunda manatla depozitlər 2015-ci ilin fevralından bəri ilk dəfə üstün paya sahib olub.

Yuxarıda qeyd olunduğu kimi isə Azərbaycanda uçot dərəcəsi əmanətlərin və kreditlərin faiz dərəcələrinə təsir göstərmir. Ölkədə uçot dərəcəsinin 15%, həmçinin 2% olduğu vaxt olub. Bu vaxtlarda nə əmanət faizi dəyişib, nə də kredit faizi. Odur ki, Azərbaycanda uçot dərəcəsinin aşağı salınması bankların əmanət faizlərinə təsir göstərmir. Çünki ölkədə hələ də  banklar əmanətlərdən kredit vermək üçün resurs kimi istifadə edir. Bank əmanəti əhalidən və ya şirkətlərdən alır və kreditə çevirib yenidən əhaliyə və ya şirkətlərə verir. Amma əksər xarici ölkədə  uçot dərəcələri aşağı salınan kimi bankın əmanətə marağı azalır. Azərbaycanda da bu praktikanın tətəbiqi vacib hesab edilir.

Ramil QULİYEV



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

18.07.2025 / 14:20
Azərbaycan MDB İqtisadi Şurasının Moskvada keçiriləcək iclasında iştirakdan imtina etdi

18.07.2025 / 14:06
Bakı-Naxçıvan-Bakı avtobus reyslərinin fəaliyyəti bərpa olunur

18.07.2025 / 13:50
Masallıda 12 minlik qızıl oğurlayan şəxs yaxalandı

18.07.2025 / 13:38
"Türkiyə-Azərbaycan münasibətləri özünün ən yaxşı dövrünü yaşayır" - Səfir Birol Akgün

18.07.2025 / 13:25
“Formula-1” tribunalarında tamaşaçı sayı 2 min nəfər artırılıb

18.07.2025 / 13:14
Ağdamın Qiyaslı kəndindəki tarixi məscidin binasının bərpadan sonra açılışı oldu - FOTO

18.07.2025 / 12:47
Ağdam şəhərində 1 nömrəli körpələr evi-uşaq bağçası istifadəyə verildi - FOTO

18.07.2025 / 12:38
Ağdam şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbin binasının açılışı oldu - FOTO

18.07.2025 / 12:30
Rusiyanın 20-dən çox bankı SWIFT sistemindən atılır...

18.07.2025 / 12:26
Prezident Ağdam Sənaye Parkında tütün məmulatlarının istehsalı müəssisəsinin açılışında iştirak edib - FOTO

18.07.2025 / 12:22
"Süni intellektin dövlət auditində tətbiqi auditin müstəqil nəzarət institutu kimi daha da inkişaf etməsinə öz töhfəsini verəcək" - Prezident

18.07.2025 / 12:19
Prezident İlham Əliyev ASOSAI və ARABOSAI təşkilatlarının Birgə Toplantısının iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb

18.07.2025 / 12:00
Qubada "Kamaz" və "Jiquli" toqquşub

18.07.2025 / 11:35
Polis təhlükəsizlik kəmərindən istifadə etməyən sürücülərə xəbərdarlıq etdi!

18.07.2025 / 11:25
Zelenski Rüstəm Umerovu Təhlükəsizlik Şurasının katibi təyin etdi

18.07.2025 / 11:22
Bu gündən məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə qəbul başlayıb

18.07.2025 / 11:17
Ədliyyə Nazirliyinin nəşriyyat evi ləğv olunur

18.07.2025 / 11:12
Banklar, 105 gəmi, "Şimal Axını" - Avropa İttifaqından Rusiyaya qarşı ən sərt sanksiya!

18.07.2025 / 11:06
Naxçıvanın Baş naziri müşavirə keçirib

18.07.2025 / 11:02
ABŞ Senatından USAID-ə 9 milyard dollarlıq zərbə!

18.07.2025 / 10:30
“Hulusi Akar Azərbaycan Silahlı Qüvvələri ilə fəxr etdiyini bildirdi” – EMİN HƏSƏNLİ

18.07.2025 / 10:18
"Şelburn" - "Qarabağ" matçını bu hakimlər idarə edəcək

18.07.2025 / 10:11
"Tehran erməni dostlarına güvənir" - Mehdi Sobhani

18.07.2025 / 10:06
"Qərb Gürcüstanı qarışdırmağa hazırlaşır" - spikerdən AÇIQLAMA

18.07.2025 / 10:00
Türkiyədə antiterror əməliyyatı - 153 İŞİD-çi saxlanılıb

18.07.2025 / 09:30
Trampdan ŞOK ADDIM - Bu məşhur nəşri məhkəməyə verir!

18.07.2025 / 09:22
Daha bir reper saxlanıldı - bu dəfə söyüşə görə...

18.07.2025 / 09:20
Tələbə təqaüdlərindən adambaşına 3 manat tutqu narazılıq yaradıb...

18.07.2025 / 09:17
11 ölkədən Suriyaya dəstək BƏYANATI

18.07.2025 / 09:09
"Sabah" Avropa Liqası ilə vidalaşdı - hədəf Konfrans Liqasıdır

18.07.2025 / 09:05
Bakının bu əraziləri qazsız qalacaq - XƏBƏRDARLIQ

18.07.2025 / 09:00
Fransada sosial gərginlik - Həmkarlar İttifaqları tətil elan etdi!

18.07.2025 / 08:33
Azərbaycanlıların Rusiyadan vətənə pul göndərişinə məhdudiyyət qoyulacaq...

18.07.2025 / 01:26
Azərbaycanlı döyüşçü Cavid Rzayev Rusiya vətəndaşlığından çıxarıldı...

18.07.2025 / 01:08
Avtomobilinə su qatılmış benzin tökülən İran prezidenti yolda qaldı - Pezeşkian Təbrizə taksi ilə getdi...

18.07.2025 / 00:34
Azərbaycanlı diaspor rəhbəri Rusiyada axtarışa verildi

17.07.2025 / 22:53
Prezident İlham Əliyevin sosial şəbəkə hesablarında Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşündən görüntülər paylaşılıb - VİDEO

17.07.2025 / 22:15
“...65 ilə 650 ilin mirasını sığdırdı...” - Yunus Oğuzdan Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

17.07.2025 / 22:06
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada birgə nahar ediblər - FOTO

17.07.2025 / 21:50
Ermənilər tərəfindən əsir və girov götürülmüş, xəsarətlər almış zərərçəkmişlər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

17.07.2025 / 21:39
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a, Ermənistan dəmiryolu Rusiyaya - Paşinyanın niyyəti...

17.07.2025 / 21:25
20 dövlət “anti-İsrail” sammitinə yığışır - Çin, Qətər, İspaniya...

17.07.2025 / 21:12
Azərbaycan-Türkmənistan əlaqələrində yeni mühüm enerji səhifəsi açılır

17.07.2025 / 20:58
Zəngəzur dəhlizi nəzərdə tutulduğundan da böyük olacaq - inanılmaz...

17.07.2025 / 20:46
Paşinyan Rusiyanın əsas fiquru ilə bağlı bütün planları açdı...

17.07.2025 / 20:33
Azərbaycan-Rusiya-Ermənistan üçtərəfli işçi qrup ləğv edilə bilər...

17.07.2025 / 20:20
Rusiyadan Ermənistana istehza və hədə - münasibətlər daha da gərginləşir

17.07.2025 / 20:07
Uzun durğunluqdan sonra Bakı-Aşqabad münasibətləri yeni mərhələyə çıxdı...

17.07.2025 / 19:53
Rusiyanın Ermənistanda hakimiyyətə əsas namizədi məhv edilir...

17.07.2025 / 19:40
Qarabağ Dirçəliş Fondunun 2024-cü il üzrə maliyyə hesabatları PwC-nin auditindən uğurla keçdi

17.07.2025 / 19:38
Paşinyan Zəngəzur dəhlizi barədə ABŞ-ın son planını dəstəklədi...

17.07.2025 / 19:25
Rusiya Azərbaycan diasporunda daha bir həbs...

17.07.2025 / 19:15
Akif Nağı Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 19:11
DİM-də "imtahan islahatları" bitmir - indi də "esse islahatları" gəlir...

17.07.2025 / 18:57
Çin də Zəngəzur dəhlizinə müştəri çıxdı...

17.07.2025 / 18:44
Paşinyan ABŞ-dan strateji müttəfiqliklə bağlı yeni mesajlar alıb...

17.07.2025 / 18:36
lk dəfə ingilis dilinə tərcümə olunan "Oftalmologiyanın aktual problemləri” kitabı göz xəstəliklərinə dair fundamental əsərdir

17.07.2025 / 18:31
AB-nin 3 ölkəsi Rusiyanın "tərəfinə keçdi"...

17.07.2025 / 18:24
"ADA Universitetində təhsil alan tələbələrin 30 faizi ödənişsiz oxuyur" - Hafiz Paşayev

17.07.2025 / 18:17
İsveçrə deputatı İlham Əliyevə şər atdı - sülhə mane olan kimdir?

17.07.2025 / 18:04
İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

17.07.2025 / 17:55
Azərbaycan mətbuatı 150 illik yol qət edərək tarixi Zəfərimizin, suverenliyimizin tam bərpasının müjdəçisi olmağından qürur duyur

17.07.2025 / 17:46
Çin Azərbaycanla əlaqələrdə Rusiyanı üstələməyə başladı...

17.07.2025 / 17:33
Milli Məclisin Komitə sədri Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 17:21
Dövlət əleyhinə açıq çağırışlara görə DTX-nın saxladığı Mirədalət Talışxanov məhkəmə qarşısında...

17.07.2025 / 17:08
Samir Nuriyevin BƏƏ-nin Hesablama Qurumunun nümayəndə heyəti ilə görüşü olub - FOTO

17.07.2025 / 16:53
NATO Ukraynaya “Patriot” sistemləri göndərməyə başladı...

17.07.2025 / 16:37
Bakıda marketlərə qənim kəsilən iki nəfər yaxalandı

17.07.2025 / 16:34
BMU-İNHA ikili diplom proqramının II məzun buraxılışı keçirilib

17.07.2025 / 16:11
Cəlilabadın qəhrəman şəhidi - Əli Rüstəmov...

17.07.2025 / 16:01
BDU-da şəhid övladları olan abituriyentlər üçün infotur keçirilib

17.07.2025 / 15:54
Suraxanıda 2 nəfər saxlandı, 4 kq-a yaxın narkotik ələ keçirildi

17.07.2025 / 15:26
Prezident İlham Əliyev Berdiməhəmmədova “Dostluq” adlı Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO

17.07.2025 / 15:05
Nəsimidə silsilə oğurluqlar edən şəxs saxlandı

17.07.2025 / 14:43
Sviridenko Ukraynanın baş naziri təyin edildi

17.07.2025 / 14:42
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 14:30
Ağcabədidə çətənə bitkilərinin kultivasiyasını təşkil edən şəxslər saxlandı

17.07.2025 / 14:19
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət ediblər - FOTO

17.07.2025 / 14:17
"İşgəncələrə məruz qalırdım, döyülürdüm" - Erməni əsirliyində olmuş azərbaycanlı

17.07.2025 / 13:58
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada Bülbülün ev-muzeyində olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:45
İsti hava bu avtomobillərdə yanğın ehtimalını dəfələrlə artırır - BDYPİ-dən xəbərdarlıq

İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910