Məhərrəm Zülfüqarlı: “Nazirlik məsələni həll etmək əvəzinə bildirdi ki, bu bizim səlahiyyətimizdə olan məsələ deyil, universitetlərin səlahiyyətində olan məsələdir”
Azərbaycan tarixini bilmək hər bir vətəndaşın borcudur. Hansı ixtisas sahibi olmağımızdan asılı olmayaraq hər birimiz Vətən tarixini öyrənməliyik. Ali məktəblərdə “Azərbaycan tarixi” fənni tədris edilir və bu tariximizin təbliği baxımından misilsiz bir məsələdir. Amma təəssüflər olsun ki, ali məktəblərimizdə “Azərbaycan tarixi” fənninə ayrılan saat azaldılıb.
Son bir neçə ildir ki, “Azərbaycan tarixi” fənninin tədrisi 120 saatdan 60 saata endirilib. Buna görə də ali məktəblərdə işləyən tarix müəllimləri narazılıq edir. Əslində, 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra ali məktəblərdə “Azərbaycan tarixi” dərslərinin saatı daha da artırılmalı idi, amma bizdə azaldılıb.
- “Problemin həlli üçün nazirlikdən heç bir təşəbbüs yoxdur…”
Bu məsələdən narazılıq edən alimlərdən biri, AVCİYA-nın vitse-prezidenti, professor Məhərrəm Zülfüqarlı “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, “Azərbaycan tarixi” fənni Sovet dövründə ancaq ali məktəblərdə humanitar fakültələrdə keçilirdi, texniki fakültələrdə isə keçilmirdi: “Sovet dövründə Azərbaycan tarixi əsasən saxtalaşdırılmış şəkildə öyrədilirdi, təbliğ eidlirdi. Vətənpərvər müəllimlərin hesabına tələbələr tariximiz barədə əlavə məlumat ala bilirdilər. O da çox çətinliklə olurdu. 1988-ci ildə məlum hadisələr başladı, Qarabağda erməni separatizmi tüğyan edirdi. Xalq erməni separatizminə ayağa qalxanda məlum oldu ki, Azərbaycan xalqı öz tarixini bilmir. Bu dövrdə məmurlara da bu toxunurdu, çünki onlar da artıq “qış yuxusundan” oyanmışdı. Baxmayaraq ki, Sovet rejiminin təsiri var idi. Amma 1985-ci ilin “Yenidənqurma” hərəkatı bir qədər yumşaltma həyata keçirdi və 1988-ci ildə bütün ali mıəktəblərdə “Azərbaycan tarixi” fənni tədris edilməyə başladı. Yəni ixtisasından asılı olmayaraq bütün tələbələrə “Azərbaycan tarixi” fənni tədris edildi, bütün ali məktəblərdə bu fənn öz yerini tutdu. Mən o zaman Neft Kimya İnstitutunun Sumqayıt filialında dərs deyirdim. İndi ora Sumqayıt Dövlət Universitetidir. Birinci kursdan başlayaraq əyani, qiyabi, gündüz və gecə oxuyanlara “Azərbaycan tarixi” tədris edilməyə başladı. Qəribəsi, budur ki, o zaman müəllimlərin çoxu “Azərbaycan tarixi”ni tədris etməkdən imtina edirdi. Çünki dərsə hazırlaşmaq lazım idi. Həmin universitetdə “Azərbaycan tarixi” fənnini keçməyə başladım. İnanın ki, auditoriyada oturmağa yer yox idi. Tələbələr öz yerində, kənardan gəlib qulaq asırdılar. Deyilən fikirləri uşaqlar maqnit kimi özlərinə çəkirdilər. Azərbaycanda milli hissin , milli oyanışın yeni dövrü idi. Xalq çox böyük sevgi ilə öz tarixini öyrənməyə çalışırdı, bu da bizi sevindirirdi. Bilirsiz ki, bu prosesyüksələn xətt üzrə getdi, Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa etməsində bu prosesin də rolu oldu. O dövrdə jurnalistlər, mətbuat da böyük rol oynadı. Bir şey deyim ki, o zaman Sumqayıtda “Haray” qəzeti çıxırdı, mən axşam ora Azərbaycan tarixinə aid məqalə yazırdım səhərisi gün qəzet çap edirdi. O dövrdə qəzetlərin çıxması, auditoriyada mühazirələrin olması Azərbaycan dövlətçiliyi üçün böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Bu da dövlət müstəqilliyinin bərpasında mühüm rol oynadı, xalqın birliyinə gətirib çıxardı. Lakin sonradan vəziyyət yavaş-yavaş dəyişməyə başladı. Əvvəllər ali məktəblərdə “Azərbaycan tarixi”nə 120 saat ayrılırdı və bunun 60 saatı mühazirə, 60 saatı isə seminar idi. Bu 120 saat kifayət etməsə də, bizi müəyyən qədər qane edirdi, bunun tədrisdə mühüm rolu var idi. Lakin sonradan başlayaraq bu prosesə rəhbərlik edən şəxslərin bilmirəm, səhvi, yoxsa bu xalqa yad olması, yaxud da Azərbaycan tarixinə mənfi münasibəti nəticəsində “Azərbaycan tarixi” fənninə ayrılan saat azalmağa başladı. Yəni 120 saat 60 saat oldu, 60ssatın da 30 saatı mühazirə, 30 saatı isə seminardır. 30 saat mühazirə də o deməkdir ki, cəmi 15 mövzu keçirik. Hər dərs iki saatdır, hər dərsə də bir mövzu düşür. Biz xalqımızın beş minillik tarixini sıxışdırıb 15 mövzuya “yerləşdirmişik”. Biz bu məsələni dəfələrlə qaldırmışıq. Amma sözümüzü dediyimiz insanlar bilmirəm daşdır, divardır, nədir ki, onlara heç nə təsir etmir. Heç olmasa 44 günlük şanlı qələbədən sonra “Azərbaycan tarixi” fənninin tədrisini iflic vəziyyətə salanlar titrəyib ayılmalı idilər. Prezidentin 44 günlük Vətən müharibəsi dövründə dünya mətbuatna verdiyi müsahibələrin özləri ayrıca fənn kimi tədris olunamalıdır. Biz iki dəfə Təhsil Nazirliyinə (Elm və Təhsil Nazirliyi) rəsmi məktub yazdıq, özü də millət vəkilinin imzası ilə. “Azərbaycan tarixi” fənninin tədrisinin saatlarının artırılması ilə bağlı təkliflər irəli sürdük. Nazirlik məsələni həll etmək əvəzinə bildirdi ki, bu bizim səlahiyyətimizdə olan məsələ deyil, universitetlərin səlahiyyətində olan məsələdir. Nazirliyin cavabından sonra universitet rəhbərləri ilə görüşdük, onlarsa bunu gülüşlə qarşıladılar. Yəni universitetlər də “Azərbaycan tarixi fənni”nin saatlarının artırılmasının onların səlahiyyətində olmadığını deyirlər. Yaxşı, necə olur ki, krediti nazirlik müəyyən edir. Tutaq ki, 5 kredit müəyyən edilir və 5 kreditdə də müəyyən saat var, ondan artıq vermək olmaz. Dərs saatlarını nazirlik özü qəlibə qoyur, narazılıq olanda da universitetin üstünə artır. Nazirlik də, universitetlər də Azərbaycana aiddir, bu fənn də azərbaycanlılara tədris edilir. Siz jurnalistlər, biz müəllimlər buna yanırıqsa, məmurlar da bu fənnin tədrisinə ürək yanğısı, məhəbbətlə yanaşmalıdır. Bunlar sanki başqa ölkədən gəlmiş başqa xalqların nümayəndələridir biz də onlardan xahiş edirik ki, “Azərbaycan tarixi” fənninin tədrisini artırın. Problemin həlli üçün nazirlikdən heç bir təşəbbüs yoxdur, nazirlik anca qgözləyir ki, “yuxarıdan” kim nə desə ona əməl etsin”.
M.Zülfüqarlı deyir ki, Elm və Təhsil Nazirliyi problemi həll etməkdən yayınır və bu problemi yalnız Prezident Administrasiyası həll edə bilər. M.Zülfüqralı qeyd etdi ki, yoxsa nazirlik könüllü şəkildə “Azərbaycan tarixi” fənninin saatını artırmayacaq. O, hesab edir ki, “Azərbaycan tarixi” fənninin tədris saatların artırılması həm dövlətçiliyimizin, həm vətənpərvərliyin, həm də Prezidentin apardığı siyasətin təbliği baxımdan çox əhəmiyyətli olardı. “Biz Prezidentin apardığı siyasətin təbliğini həyata keçirmək məqsədilə bu fənnin saatının artırılmasını istəyirik, bu məmurlar da heç bir hərəkət etmirlər. Hətta olsa bilsin, bizə qarşı nifrət hissləri də var ki, bunlar niyə bizim kabinetimizdə rahat oturub maaşımızı almağa imkan vermir? Sən rahat kabinetdə oturmaq istəyirsənsə, get başqa işlə məşğul ol. Azərbaycan tarixi dövlətçilik, vətən məsələsidir. Vətənin tarixi ilə oynamaq olmaz. Mənə belə gəlir ki, bbiz dediyimiz fikirləri birbaşa Prezident Adminstrasiyasının humanitar şöbəsinə yönəltməliyik ki, problemin həllində bizə kömək etsinlər. Bir komissiya yaratsınlar, mütəxəssisləri ora cəlb etsinlər. Çünki naizrlikdə tədrisi bilən, tədrislə məşğul olmuş adamlar dmeək olar ki, yoxdur. Tədrisi, onun çətinliyini auditoriyaya girib 90 saat mühazirə deyən müəllimlər bilir. Biz xalqa öz tarixini öyrədirik. Bizim müraciətlərə cavab verməsələr gələcəkdə gənclərin davranışında, ideologiyasında olan mənfi halların məsuliyyəti səlahiyyətli şəxslərin üzərinə düşəcək. Ümid edirəm ki, vətənpərvər məmurlar buna reaksiya verərlər, gələcəkdə bu problem öz həllini tapar”-deyə M.Zülfüqralı qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
