Distant təhsil prosesinə hələ də qoşula bilməyən ailə şagirdlərinin problemi necə həll olunmalıdır...

Pandemiya səbəbindən ölkəmizin orta ümumtəhsil müəssisələrində dərslər hibrit keçilir. Şagirdlər əyani şəkildə olmaqla yanaşı, həm də distant təhsil alırlar.

Amma hələ ötən tədris ilindən məlum idi ki, şagirdlərimizin müəyyən bir qismi distant təhsilə qoşula bilmir və onlar dərslərə qatılmırlar.

Bu məsələyə təhsil naziri Emin Əmrullayev də toxunub, nazir bildirib ki, bəzi şagirdlər distant tədrisə qoşula bilmirlər: “Təh­sil müəs­si­sə­lə­rin­də “Mic­ro­soft Teams” plat­for­ma­sın­­dan ödə­niş­siz is­ti­fa­də üçün imkan­lar tə­min edi­lib, la­yi­hənin əha­tə dairə­si hər gün da­ha da ge­niş­lən­di­ri­lir. La­kin bu­nun­la ya­­na­şı, bə­zi ailə­lər­də zə­ru­ri tex­no­lo­gi­­ya­la­rın ol­ma­ma­sı sə­bə­bin­dən distant təd­ri­sə hə­lə də qo­şu­la bil­mə­yən­lər var”.

Onun sözlərinə görə, qeyd olu­nan prob­lem­lə­rin qismən ara­dan qal­dı­rılma­sı və dis­tant təh­sil im­kan­la­rın­dan da­ha çox in­sa­­nın fay­da­lan­ma­sı üçün Təh­sil Nazirliyi davamlı olaraq digər dövlət və özəl qurumları əməkdaşlığa dəvət edir və bərabər texnoloji imkanların yaradılması üçün mümkün dəstəyi göstərir.­­

Dərs ilinin yarıdan çoxu gedib, amma indiyə qədər gərək nazirlik və digər müvafiq qurumlar aztəminatlı ailələrə bu problemin həllində dəstək göstərməli və şagirdlərin distant təhsilə çıxışının təmin olunması istiqamətində addımlar atmalı idi. İndən sonra da gec deyil və aidiyyəti qurumların bu istiqamətdə addımlar atacağı gözləniləndir.

Ümumiyyətlə, bu problemdən o ailələri necə çıxarmaq olar?

Ekspertlər bildirirlər ki, əslində, övladları texnologiyaların olmaması ucbatından distant təhsilə qoşula bilməyən ailələrin problemini Təhsil Nazirliyindən daha çox yerli icra hakimiyyəti orqanları, bələdiyyələr həll etməlidirlər. Bələdiyyələrin əsas vəzifələrindən biri həm də aztəminatlı ailələrin problemlərinə həssaslıqla yanaşmaqdır.

Ekspertlərin sözlərinə görə, az sayda da olsun şagirdin təhsildən yayınması müsbət hal deyil və bütün şagirdlərin distant təhsillə təmin edilməsi zəruridir.

• “Məktəblərə dövlət tərəfindən verilən kompyuterlərin, planşetlərin bir qismini texnoloji alətləri olmayan, sosial vəziyyəti zəif olan ailələrə...”

Tanınmış təhsil eksperti Kamran Əsədov “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, bu olduqca aktual və həlli vacib olan məsələdir. “Artıq bir ildir ki, Azərbaycan təhsili ənənəvi formadan məsafəli tədrisə keçib. Etiraf edək ki, bizim 4447 orta ümumtəhsil məktəbində təhsil alan 1,6 milyon şagirdimiz, eyni zamanda, 51 ali təhsil müəssisəsində oxuyan 182 min tələbəmiz artıq yeni formatda təhsilə keçib. Əlbəttə, bu özündə texnologiyaları əks etdirərək təhsilalma formasıdır və mütləq olaraq təhsilalan alətlərdən istifadə etməlidir. Təshilalanın kompyuteri, telefonu, planşeti olmalıdır. Təsəvvür edin ki, daha çox bu texnoloji imkanlar Bakı və Bakıətrafı ərazilərdə var, regionlarda yoxdur. Digər tərəfdən, ailələr var ki, orada iki və daha artıq şagird təhsil alır. Bir ailə üçün o qədər texniki imkanı yaratmaq çətindir, eləcə də birotaqlı mənzillərdə yaşayan ailələrin övladlarının eyni zamanda onlayn dərslərdə iştirakı mümkün deyil. Bu problemin aradan qaldırılması üçün biz yalnız planşet və kompyuter üzərinə yüklənməməliyik, habelə səsli dərsliklər yaradılmalıdır. Bu gün teledərslərə daha çox yer verilməli idi. Amma təəssüf ki, bu gün teledərslər bir sinif üçün həftədə iki dəfə 15 dəqiqə olmaqla keçirilir. Sözümün canı odur ki, bütün dərslər teledərslər şəklində keçirilsin, hamının evində kompyuter, planşet olmasa da, hər kəsin evində televizor var. Bu gün “Mədəniyyət” kanalında, ARB “Günəş”də hər fənnə 15 dəqiqə vaxt ayrılması yetərli deyil”.

K.Əsədov hesab edir ki, ölkə ərazisində fəlaiyyət göstərən telekanallar bu prosesə qoşulmalı və dərslərin yayımına maraq göstərməli, şərait yaratmalıdır. O hesab edir ki, texniki imkanların gücləndirilməsi çox vacib məsələdir. Onun sözlərinə görə, ölkədəki bütün ümumtəhsil məktəblərinə dövlət tərəfindən kompyuterlər, planşetlər, noutbuklar verilib və onda olan məlumatlara görə, ümumi məktəblərə verilən kompyuterlərin sayı 140 mindən çoxdur. “Etiraf edək ki, məktəblərdə bu qədər kompyuterin hamısı istifadə olunmur. Məktəblərə dövlət tərəfindən verilən kompyuterlərin, planşetlərin bir qismini texnoloji alətləri olmayan, sosial vəziyyəti zəif olan ailələrə vermək olar ki, onların övladları distant təhsilə qoşulsunlar. Digər tərəfdən, Təhsil Nazirliyi bir kampaniyaya başlaya bilər ki, kimin evində, hansısa  təşkilatlarda, qurumlarda istifadə edilməyən köhnə kompyuterlər varsa, onu ucuz qiymətə alsın və nazirliyin müvafiq informasiya mərkəzində həmin kompyuterlər işlək vəziyyətə gətirilərək şagirdlərə verilsin. Yəni bu istiqamətdə kampaniyalar aparıla bilərdi, bu edilməlidir. Azərbaycan dövlətinin kifayət qədər gücü var, böyük iqtisadi resurslara malikdir. Bunu həll etmək elə də çətin deyil. Bu gün orta ümumtəhsil məktəblərində oxuyan şagirdlərin 1 milyon 300 mini distant təhsilə qoşula bilir, geridə qalan 300 min şagird çətinlik çəkir. Bunun da 150 minini məktəblərə verilən kompyuterlərlə həll etsək yaxşı olardı, bu işi müxtəlif dövlət qurumları arasında bölüşdürsək, effekt verərdi. Bu gün dövlət qurumlarında invertarda olan o qədər işlədilməyən, istifadə olunmayan kompyuterlər var ki. Bizim “Bir şagird, bir kompyuter” adlı bir layihəmiz vardı, heyif ki, maliyyə dəstəyi verən olmadı. Hər kəs öz imkanı ilə buna qoşulmalı idi. İnanın ki, bu, şagirdlərin keyfiyyətli təhsil almalarına, distant təhsilin əlçatanlığının təmin olunmasına şərait yaradcaqdı. İndi müvafiq alətlər olmadığı üçün xeyli sayda şagird distant tədris prosesindən kənarda qalıb.

Hesab edirəm ki, elektron məhsullar satan iri şirkətlər, satış mərkəzləri bu alətləri faizsiz kreditlə verməlidir və dövlət az miqdarda vəsait ödəməklə həmin alətləri alıb şagirdlərə paylamalıdır. Dövlət ödəsin bunun pulunu. Bu elə böyük vəsait də tələb etmir. Bizim o layihəmiz baş tutsaydı, biz bölgələrdə, xüsusən də dağlıq və dağətəyi rayonlarda yaşayan şagirdləri kompyuterlə, planşetlə təmin edəcəkdik. Hesab edirəm ki, bu kimi problemlərin həll edilməsi, belə ailələrə dəstək göstərilməsi üçün təhsilin inkişafı fondu yaranmalıdır. Təhsilin inkişafı fondu yaradılmalı, maliyyə şəffaflığı olmalıdır ki, belə ailələri texnoloji alətlərlə təmin edək” - deyə K.Əsədov vurğuladı.

İradə SARIYEVA