Erməni siyasilər Minskdə "çiçəklənən faşizmdən" danışdılar - İrəvanda faşist heykəlini isə...
Ermənistanın faşizmə qarşı mübarizəyə ən böyük töhfəsi Drastamat Kanayan və Qaregin Njdenin izinin ölkədən silinməsi olardı
Belarusun paytaxtı Minskdə “Belaya Rus” partiyasının təşkilatçılığı ilə “Nasizm ideologiyasının gücləndirilməsi: səbəbləri, təhdidləri və mübarizə yolları” mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirilib. İştirakçılar arasında Ermənistanın “Çiçəklənən Ermənistan” partiyasının nümayəndələri Arman Abovyan və İveta Tonoyan da var.
Abovyan çıxışında deyib: “Mən əminəm ki, faşizmə hər hansı bəraət qazandırmaq və Böyük Vətən müharibəsi tarixinin təhrif edilməsi bizim üçün həyati əhəmiyyətli təhlükəli nəticələrə gətirib çıxarır”. O qeyd edib ki, bu cür hərəkətlər beynəlxalq təhlükəsizlik və sabitliyə ciddi təhdiddir.
Bu erməni bir tərəfdən Belarusda çıxış edərək deyir ki, faşizmə hər hansı bəraət qazandırmaq həyati əhəmiyyətli təhlükəli nəticələrə gətirib çıxarır - bunu hamı bilir. Lakin digər tərəfdən, Ermənistanda faşizm nökərləri Qaregin Njdeyə heykəl ucaldılıb, Drastamat Kanayana (General Dro) qəbirüstü xatirə abidəsi - piramida qoyulub.
Dronun qalıqlarının Ermənistana gətirilməsi üçün bir milyon dollar xərc çəkiblər. Erməni cəmiyyəti və hökuməti faşizmə nifrət edirsə, faşist ermənilərin xatirəsi nədən belə əziz tutulur, xatırlanir?
Bu yerdə erməni faşistlərinin iki nümayəndəsi barədə xatırlamadan keçmək mümkün deyil.
Birinci Dünya müharibəsindən sonra Qafqazdan qaçan Njde Bolqarıstana gəlir və bu ölkənin vətəndaşlığını qəbul edir. Lakin 1933-cü ilin yayında ABŞ-yə köçür, burada o Tanderqyana türk səfiri Muxtar bəyin öldürülməsində kömək etmək niyyətində idi. ABŞ-də Njde "Tseqakron" hərəkatını təsis edir (qatı millətçi, faktiki faşist ideologiyasına malik təşkilat). 1937-ci ildə Daşnaksütunun sıralarından ayrılır. Faşist Almaniyası ilə əlaqələr yaradır, Rozenberqlə görüşür, onları Türkiyəyə hücum etməyə çağırır və öz köməyini təklif edir.
1942-ci ildə general Dro ilə (Drastamat Kanayan) birlikdə Vermaxt nəzdində erməni hərbi birləşmələrinin formalaşdırılmasında iştirak edir.
15 dekabr 1942-ci ildə Njde almanların yaratdığı "Erməni milli şurası"nın 7 üzvündən biri və "Azad Ermənistan" qəzetinin redaktor müavini olur. Dro və Njdenin başçılıq etdiyi erməni hərbi birləşmələri Krım yarımadasının işğalında və Qafqazdakı döyüşlərdə iştirak etmişdilər.
Almaniya rəhbərliyi Qafqazdakı və Türkiyədəki erməni əhalidən bu ölkələrdə qarışıqlıq yaratmaq üçün istifadə etməyə hazırlaşırdı, lakin cəbhədəki uğursuzluqlar onları bu planlarından imtina etməyə məcbur etdi.
Sovet ordusu Bolqarıstana girəndə Njde müharibənin sonunun yaxınlaşdığını görüb özünə yeni müttəfiqlər axtarır və sovet generalı Tobluxinə məktubla müraciət edir. Məktubunda o, özünə bəraət qazandırmaq məqsədilə nasistlərlə yalnız onların Türkiyəyə müharibə elan edəcəyinə inandığı üçün əməkdaşlıq etdiyini iddia edir və Sovet İttifaqının Türkiyəyə müharibə elan etməsinin zəruri olduğunu bildirir. Özünün isə bu işdə SSRİ ordusuna istənilən yardımı edəcəyinə söz verir. Lakin sovet hərbi əks-kəşfiyyatı onu həbs edərək Moskvaya göndərir. Bir müddət Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin həbsxanasında qaldıqdan sonra Njde İrəvana göndərilir. Məhkəmə zamanı Qareqin Njde antisovet fəaliyyətində və kütləvi qətlləri təşkil etməkdə günahkar bilinir və 25 illik həbs cəzasına məhkum olunur. Njde 21 dekabr 1955-ci ildə Vladimir şəhərində həbsxanada vəfat edir. Müstəqillik dönəmində isə İrəvanda Njdeyə "erməni qəhrəmanı" kimi abidə ucaldılıb.
İkinci Dünya müharibəsi zamanı Drastamat Kanayan və Qareqin Njde birlikdə faşistlərin tərəfində döyüşür və erməni hərbi birləşmələrinin təşkilində fəal iştirak edir. O, kəşfiyyat və diversiya məqsədləri üçün ermənilərdən ibarət qruplar yaratmışdı. Onlar Simferopolda yerləşən "Dromedar" təşkilatı tərəfindən koordinasiya edilən qruplar yaradır, bu təşkilata rəhbərliyi bilavasitə həyata keçirirdilər.
1942-ci ilin dekabrında General Dro və erməni yazıçısı Qaro Gevorkyan Henrix Himmlerin qəbulunda olur və ona pastor Lepsiusun "Erməni xalqının ölümcül yürüşü" kitabını təqdim edirlər. Himmlerin və General Dronun çağırışı ilə 30 minə qədər erməni alman ordusuna qatılır və döyüşlərdə iştirak edir. Müharibənin sonuna yaxın Qaregin Njde Stalinə ünvanladığı məktubda General Dro barədə bu sözləri yazır:
"Mən vətən xaini Dronun Ermənistana yönəlmiş planlarını mümkünsüz etdim".
Faşist Almaniyası müharibədə məğlub olduqdan sonra "Dro" (Drastamat Kanayan) Avropanı tərk edir. SSRİ onu amansız vətən xaini hesab edirdi. O, KQB-nin hazırladığı siyahıda ən önəmli hərbi canilər arasında yer alırdı. Bu səbəbdən Ermənistana gedə bilmədi. ABŞ, İsrail və SSRİ müharibə canilərinin ovuna başladığından, "Dro" yaxalanmamaq üçün Beyruta gedib orada gizlənir. Bir müddət sonra livanlı erməni diasporunun yardımları sayəsində "mühacir" statusunda ABŞ-yə qayıdır. O, özü ilə bütün ömrü boyu rahat yaşamağa bəs edəcək qədər sərvət də götürərək Massaçusets ştatının Boston şəhərində yaşamağa başlayır. ABŞ-də yaşadığı dövrdə yəhudi agentləri bir dəfə də olsun onu narahat etmir. 1956-cı ildə 72 yaşında ölür və Massaçustesdə basdırılır.
Nəhayət, 1990-cı illərdə Ermənistanda "Dro"nun qalıqlarının Ermənistana gətirilib dəfn olunması məsələsi qalxır. Onun qalıqlarının Ermənistana gətirilməsi üçün diaspora yardım çağırışı edilir. Qısa müddət ərzində - iki günə diaspor bu işə 1 milyon dollar toplayır və İrəvana göndərir. 2000-ci ildə prezident Robert Köçəryan "Dro"nun sümüklərinin Ermənistana gətirilib Aparan şəhərində, piramida şəkilli abidə-məzarda dəfn edilməsini təşkil edir.
Budur, Ermənistanın "faşizmin hər cür təzahürünə qarşı münarizəsi"... Ermənistanın faşizmə qarşı mübarizəyə ən böyük töhfəsi Drastamat Kanayan və Qaregin Njdenin izinin ölkədən silinməsi olardı. Amma bütün erməni siyasi hakimiyyəti onları "milli qəhrəman" sayir və Putin də buna dözür.
Akif NƏSİRLİ
