Azərbaycanın sülh gündəminə beynəlxalq dəstək artır - Zəngəzur açılır, Qarabağ erməniləri yola gə(tiri)lir...
Azərbaycanın regionda sülh təşəbbüsləri artıq bütün dünyada dəstəklənir və bu şəraitdə Ermənistanın bununla razılaşmaqdan başqa çıxış yolu yoxdur. Artıq bu reallıq Ermənistanın özündə də qəbul edilir.
Birləşmiş Ermənistan Partiyasının sədri Yervand Tarverdyan vurğulayır ki, İrəvan sülh məsələsində Bakının mövqeyini qəbul etməyə məcburdur, çünki Azərbaycanın yanaşması beynəlxalq miqaysada dəstəklənir: “Kişinyovda keçirilən beştərəfli görüşdə regional sülhün təkcə Ermənistanın, Azərbaycanın və Türkiyənin, eləcə də Rusiyanın deyil, həm də Amerika Birləşmiş Ştatlarının və Avropanın maraqlarına uyğun olduğu görünür. Hindistan, İran və Çin də prosesləri izləyir. Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin həlli bütün dünyanın diqqət mərkəzindədir. Sülh prosesinin indiki mərhələdə başlamasına üstünlük verərdim, lakin yekun sənəd daha sonra imzalanacaq, çünki sülh kağız üzərində deyil, münasibətlərin nizamlanması yolu ilə əldə edilir”. Yervand Tarverdyanın sözlərinə görə, Ermənistan bu şəraitdə sülh müqaviləsi imzalamağa tələsməlidir, çünki Azərbaycan hər dəfə danışıqlarda yeni elementlər irəli sürərək münasibətlərin normallaşmasını öz şərtləri əsasında diqtə edir. Tarverdyanın fikrincə, Ermənistan hakimiyyəti bu gün Hindistan və Çinlə münasibətləri dərinləşdirməyə çalışmalıdır: “Burada başqa oyunçular var - Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ, onların böyük maliyyə resursları var. Zəngəzur Hind-Avropa sivilizasiyasının kəsişməsində yerləşir. Ola bilsin ki, biz daha çox düşünüb, siyasi yanaşmalardan sivilizasiyaya doğru keçməliyik. Bunun üçün sülh lazımdır”. Amma o bildirir ki, sülh üçün Qarabağdan əl çəkməklə yanaşı, Ermənistan Zəngəzur dəhlizini də açmalıdır. Bu fikir erməni politoloq Arman Abovyan tərəfindən də qəbul edilir: “Azərbaycan və Türkiyə qısa müddətdə Qarabağda Bakının tam nəzarətini bərpa etmək və Zəngəzur dəhlizini açmaq istiqamətində çalışır”. Onun sözlərinə görə, Bakı və Ankara bu iki məqsədə nail olmaq üçün tarixi imkanların yetişdiyini anlayırlar: “Bu prosesdə ABŞ və Avropa da tələsir. Onlar bölgədə kommunikasiyanın açılmasında iştirak etmək, eləcə də Rusiyanın bölgədə təsirini azaltmaq üçün yaranmış vəziyyəti fürsət olaraq görürlər. Proseslər Ermənistan ərazisinin yarılmasına, yəni Zəngəzur dəhlizinin açılmasına və Qarabağda Bakının nəzarətinə doğru gedir”. “Hayastan” fraksiyasının deputatı Andranik Tevanyan isə qeyd edir ki, ABŞ da Ermənistana Azərbaycanın istədiyi formada təzyiqləri artırıb: “Reallıq budur ki, Ermənistanda hüquqi-siyasi “bespredel” var. ABŞ bunu çox gözəl bilir. Amma Nikol Paşinyan xaricdəki kuratorlarının diqtəsi ilə Qarabağı Azərbaycana verməklə türkyönümlü xətti irəli aparır”. Onun sözlərinə görə, Paşinyan Rusiyanı bölgədən çıxarmaq siyasəti yürüdür: “Buna görə də Amerika tərəfindən ölkəmiz parlaq nöqtə hesab olunur. Bu, məlum Amerika prinsipinin təzahürüdür. Onlar Nikola istədiklərini etdirir, qalanları heç veclərinə də deyil. Bu hekayədəki sinizm ondan ibarətdir ki, “parlaq nöqtə” qurbanlıq quzu olmaq üçün təyin edilib. Buna görə ABŞ-ı günahlandırmaq lazım deyil. Hər kəsin öz marağı var. O başqa məsələdir ki, Nikol Ermənistan və Qarabağın hesabına öz maraqlarına xidmət edir”. O bildirir ki, bu şəraitdə ABŞ Zəngəzur dəhlizinə də artan maraq nümayiş etdirir.
Hərbi-siyasi məsələlər üzrə erməni ekspert Hraçya Arzumanyan da etiraf edir ki, Ermənistan müqavimətsiz Zəngəzur dəhlizini açsa, daha az zərər görəcək: “Hakimiyyət vəziyyəti düzgün qiymətləndirmir, müharibə bitməyib. Blokada hərbi əməliyyatın bir formasıdır, müharibə bitməyib. Rusiya-Türkiyə alyansı hesab edir ki, Qarabağ məsələsi bağlıdır, Zəngəzur məsələsi qalır. Qarabağda olan ermənilərin isə bu halda davranışı anti-ermənidir, onlar başqasının oyununa giriblər. Qarabağ “hakimiyyəti” və erməniləri parçalanıb, daxili oyunlara və Rusiyanın diqtəsinə son qoyun. İrəvan bu təcrid vəziyyətini aradan qaldırmalıdır”. Əslində, Qarabağ erməniləri üçün hansısa ümidlərin olduğunu düşünmək də elə Ermənistanın özündə absurd hal hesab edilir. Xüsusən də o fonda ki, prezident İlham Əliyevin təslim olmaq və amnistiyadan yararlanmaq imkanı ilə bağlı son çağırışından imtina edən separatçıların antiterror əməliyyatı ilə zərərsizləşdirilməsi ehtimalı artır. Bunu separatçılar da başa düşür. Ermənistanın “İravunk” qəzeti yazır ki, əslində, Xankəndidə erməni əhalisi arasında hər şeyin sona çatdığı əhval-ruhiyyəsi var. bu durumda da üç ssenari üzərində müzakirə aparılır: Azərbaycanın tələbini qəbul etmək və anlaşmaq. Bütün təklifləri rədd etmək və müharibəyə hazırlaşmaq. Qarabağı tamamilə tərk etmək. “İravunk” yazır ki, az da olsa, ikinci variant haqqında müzakirələr gedir: “Lakin bu çox ümidsiz görünür. Ermənistanda Paşinyanın bəyanatına qarşı çoxminlik etiraz mitinqi keçirildimi? Mövcud vəziyyət 1988-ci ildəki kimidir? Qarabağda nə qədər mərmi, silah-sursat, hərbi texnika, döyüşə biləcək canlı qüvvə var? Bu suallar reallığın danışılanlarla tərs-mütənasib olduğunu deməyə əsas verir. Misal üçün, hərbi müstəvidə mübarizə başlandı, neçə gün duruş gətirə biləcəklər?! Bir-iki günlük döyüşdən sonra silah-sursat da bitəcək”. Nəşr separatçılara vəziyyətdən çıxmaq üçün təklif verir: “Bu, başqa ölkənin nəzarətinə keçməkdir, təbii ki, həmin ölkə Ermənistan deyil. Bu, İran və Rusiya ola bilər. İranın bu yükün altına girəcəyi ehtimalı azdır, o baxımdan, Rusiya bəlkə nələrsə edə bilər”. Amma təbii ki, bu “çıxış yolları” ermənilərin təxəyüllünün məhsuludur və hər kəs anlayır ki, mövcud şərtlərdə separatçıları nə “döyüşmək”, nə də başqa bir ölkə xilas edə biləcək. Əsas çıxış yolu Azərbaycanın şərtlərinin qəbul olunmasıdır.
Nahid SALAYEV
lir...%22%2C%22image%22%3A%22https%3A%2F%2Fwww.baki-xeber.com%2Fmedia%2F2023%2F06%2F01%2Fserhed_dehliz111.jpg%3Fv%3D1685631026%22%2C%22iframe_v2%22%3Afalse%2C%22iframe_v3%22%3Afalse%2C%22t%22%3A0%2C%22cg%22%3A%7B%22isPrivate%22%3Afalse%2C%22browserName%22%3A%22Chromium%22%7D%7D%2C%22config%22%3A%7B%22page_url%22%3A%22https%3A%2F%2Fwww.baki-xeber.com%2Fsiyaset%2F167443.html%22%2C%22referrer%22%3A%22%22%2C%22user_id%22%3A%22bb342c55-1857-4c92-90ce-e92c067eacc4%22%2C%22iframe_user_id%22%3Atrue%7D%7D&cb=0.1918436129916805){kind=spacer}