Kəmalə Ağazadə: “Uşaq nə qədər diqqətdən kənarda, baxımsız, nəzarətsiz qalacaqsa, o, bu cür zorakılıq aktları törədəcək, yaxud buna cəhd göstərəcək”
Cəmiyyətdə seksual xarakterli cinayətlər törədənlər sırasında təəssüf ki, uşaq və yeniyetmələrə də rast gəlinir. Uşaq və yeniyetmələrin seksual xarakterli zorakılıq hallarına meyl etməsi sözsüz ki, səbəbsiz deyil. Əlbəttə, burada internetdən azad istifadənin də rolu az deyil. Uşaqlar müxtəlif sosial şəbəkələr, o cümlədən də saytlar vasitəsilə bu cür “xəstəliyə yoluxurlar”.
Rəsmən seksual xarakterli zorakılığa görə məhkum olunan yeniyetmələrin sayı açıqlanıb. 2018-ci ildə Azərbaycanda 14-17 yaş arasında olan 301 uşaq məhkum olunub. Məlumata görə, 2017-ci ildə bu rəqəm 323 olub. 2017-ci ildə məhkum olunan yeniyetmələrdən üçü qız olub. 2018-ci il qızlarla bağlı belə hal azalıb – cəmi bir nəfər.
2018-ci ildə oğurluq hallarına görə azadlıqdan məhrum edilən yeniyetmələr üstünlük təşkil edib. Ötən il 151 yeniyetmə oğurluq, 38-i qəsdən sağlamlığa ağır zərər vurma, 20-si xuliqanlıq, 14-ü seksual xarakterli zorakılıq hərəkətləri, 13-ü soyğunçuluq, 12-si quldurluq, beşi isə qəsdən adam öldürməyə görə məhkum olunub.
Dəmir barmaqlıqlar arasına salınan yeniyetmələrin 50-si 14-15 yaş, 251-i isə 16-17 yaş kateqoriyasında olanlardır. Məhkum olunanlardan 263-ü hər iki valideyni olan ailədə, 36-sı isə tək valideyni olan ailədə tərbiyə alıblar. Məhkum olunan 151 yeniyetmə isə heç yerdə işləməyən və oxumayandır.
Uşaq və yeniyetmələrin seksual xarakterli zorakılıq hallarına yol verməsi hansı səbəblərlə bağlı olar?
“Uşaq və yeniyetmələrin seksual xarakterli zorakılıqlara yol verməsinin qarşısının alınmasında əhəmiyyətli rolu valideyn diqqəti və nəzarəti oynaya bilər”
Azərbaycan Uşaqlar Birliyinin sədri Kəmalə Ağazadə “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, ölkəmizdə seksual xarakterli zorakılıq törədən uşaq və yeniyetmələr əsasən valideyn nəzarətindən kənarda qalanlardır. K.Ağazadənin sözlərinə görə, bu yola əl atıb sonra məhkumluq həyatı yaşamağa məcbur olan uşaq və yeniyetmələrə zamanında valideyn nızarəti olardısa, onlar bu yola əl atmazdılar. “Bütün bunlar, ilk növbədə, uşaqların nəzarətsiz qalması nəticəsində baş verir. Uşaq nə qədər diqqətdən kənarda, baxımsız, nəzarətsiz qalacaqsa, o, bu cür zorakılıq aktları törədəcək, yaxud buna cəhd göstərəcək. Bir statistikada göstərilir ki, filan sayda uşaq və yeniyetmə seksual zorakılıq törədib, başqa bir statistikaya baxsanız görərsiniz ki, orada da pedofiliya ilə bağlı yetərincə rəqəmlər var. Sadəcə olaraq, nəzarətsiz qalan uşaqların sayı çoxdur ki, cinsi zorakılıq törətmiş uşaqların sayı çox görünür”.
K.Ağazadə hesab edir ki, bu kimi halların artmaması üçün xüsusi maarifçilik tədbirləri həyata keçirilməli, valideyn məsuliyyəti artırılmalı, məktəblərdə cinsi tərbiyə mövzusunda söhbətlər, seminarlar keçilməlidir. Ailələr uşaqları ilə dost olmalı, yeniyetməlik dövründə uşaqları ilə söhbətlər etməli, onları hansı təhlükələr gözlədiyi barədə məlumatlandırmalıdırlar. Nəyə görə biz qanunvericiliklə yeniyetmələrin cinsəl münasibət qurmasının qarşısının alınmasına cəhd göstəririk, evlilik yaşı 18 yaş göstərlirsə, bəs erkən nikah nədən qaynaqlanır? Bu barədə ən çox ailələr, ictimaiyyət arasında maarifləndirmə işi aparmaq lazımdır”.
K.Ağazadə hesab edir ki, uşaqlar arasında seksual xarakterli zorakılıq hallarının yaranmasında və artmasında internet resursları da yardımçı olur. Onun qeyd etdiyinə görə, valideyn nəzarətsizliyi və məsuliyyətsizliyi nəticəsində bu gün 11, 12, 13 yaşlı uşaqların “İnstagram”, “Facebook” səhifələri var və onlara da valideynləri nəzarət etmir: “Uşaqların sosial şəbəkələrdəki hesablarına valideynlər nəzarət etmədikcə, əlbəttə, o uşaqlara yazanlar, diqqət yetirənlər, “sevgi” göstərənlər daha da çox olacaq. Bu baxımdan deyirəm ki, uşaq və yeniyetmələrin seksual xarakterli zorakılıqlara yol verməsinin qarşısının alınmasında əhəmiyyətli rolu valideyn diqqəti və nəzarəti oynaya bilər. Valideynlər uşaqlarına münasibətdə həssas və məsuliyyətli olsalar, onlara nəzarət etsələr, uşaq və yeniyetmələr bu kimi hallara meyl etməz”.
İradə SARIYEVA
