Cümə günü, 11 iyul 2025
     

Azərbaycanda uşaq ədəbiyyatının nəşri üçün senzura məsələsi gündəmdə…

Image

Hər şairin, yazıçının uşaqlar üçün ədəbiyyat “yaratmaqiddiasına düşməsu absurddur. Uşaq ədəbiyyatını uşaq psixologiyasını dərindən bilən yazıçı və şairlər yarada bilər. Təəssüflər olsun ki, son illər uşaq ədəbiyyatı sahəsinə, ümumiyyətlə, nəzarətin olmaması kimin gəldi bu sahədə özünü göstərməsinə şərait yaradıb.

Bu gün aktual olan məsələlərdən biri uşaq ədəbiyyatı platformasındakı “cəngəllik qanununun” tam olaraq sıfıra endirilməsi üçün bu sahədə senzuranın formalaşdırılması və tətbiq edilməsi zərurətidir.

Çağdaş dövrün tanınmış uşaq yazarları hesab edirlər ki, senzura tətbiq edilməsə, kim gəldi şeir, hekayə yazıb “uşaq ədəbiyyatı yaratmışam” deyəcək, nəşriyyatlar da pul qazanmaq naminə ağına-bozuna baxmadan onların yazdıqlarını nəşr edəcəklər.

  • Sevinc Nuruqızı: “Uşaq ədəbiyyatı sahəsində güclü bir senzura olmalıdır”

Tanınmış uşaq yazıçısı Sevinc Nuruqızı hesab edir ki, bu istiqamətdə çox ciddi senzuranın yaradılmasına böyük ehtiyac var: “Uşaq ədəbiyyatı sahəsində güclü bir senzura olmalıdır. “Uşaqlar üçün yazıram” deyən insanların hər birinin əsərləri senzuradan keçməli və sonra onun nəşrinə icazə verilməlidir. Hətta dilimizə tərcümə edilən xarici uşaq ədəbiyyatı nümunələri də senzuraya cəlb edilməlidir. Bir məqamı qeyd edim, bəzi ölkələrdə dünyada məşhur uşaq yazıçısı olan Astrid Lindqrenin “Karlson” əsərinə qadağa qoyulduğu vaxtlar olub. Onun lap əvvəlki variantlarını oxuyan oxucular çox yaxşı bilirlər ki, həmin əsərdən bəzi hissələr kəsilib çıxarılıb. Əsərin əvvəlki variantlarında Karlson siqaret çəkir, amma sonrakı variantlardan bu səhnə çıxarılıb. Eləcə də bu yazıçının “Uzun corab Peppi” əsərinin uşaqlar arasında küçə həyatını, avaralığı təbliğ edən əsər ittihamı ilə bir neçə ölkədə çapına qadağa qoyulub. Yəni demək istəyirəm ki, bu cür yüksək səviyyəli bədii əsərlərin nəşrinə qadağa qoyula bilirsə, onda nə üçün bizim ölkəmizdə çox aşağı səviyyəli, uşaq psixologiyası ilə uzlaşmayan, uşaqların mənəviyyatını, əxlaqını korlayan cızma-qaralar uşaq ədəbiyyatı adı ilə çap olunub mağazalara buraxılmalıdır, evlərə gedib çıxmalıdır? Ümumiyyətlə, belə kitablar yığışdırılmalıdır. Fikrimcə, bu hala qarşı müəllimlər başda olmaqla, uşaq yazıçıları, valideynlər, ziyalılar mübarizə aparmalıdırlar. Ölkədə müəyyən olunmuş qaydalara əsasən uşaq ədəbiyyatı olduqca sivil, gözəl və şən, əlvan mövzuları əhatə etməlidir”.

  • Aygün Bünyadzadə: “Uşaq ədəbiyyatının nəşri sahəsində senzuranın yaradılması hava-su kimi lazımdır”

Digər uşaq yazıçısı Aygün Bünyadzadənin sözlərinə görə də uşaq ədəbiyyatının nəşri sahəsində ciddi senzuranın tətbiq edilməsi mütləqdir. “Uşaq ədəbiyyatı bədii yaradıcılığın ən həssas sahəsidir və bu baxımdan, uşaq ədəbiyyatının nəşri sahəsində senzuranın yaradılması hava-su kimi lazımdır. Çünki uşaq ədəbiyyatı sahəsinə aid olmayan insanlar öz nəvəsinə, bacısı, qardaşı uşağına və sair yazdığı cızmaqaranı “uşaq şeiri” sanır və onu da kitab şəklində çap edirlər. Uşaq ədəbiyyatı sahəsindəki nəzarətsizliyi görüb kim gəldi özünü burada göstərmək istəyir. Amma əvvəllər belə deyildi, uşaqlar üçün xüsusi şairlər, yazıçılar yazırdılar, özü də konkret mövzular üzrə yazılırdı. Əsas ona fikir verilirdi ki, yazılan şeiri, nağılı, hekayəni uşaq qavraya bilər, yoxsa bilməz. İndi isə uşaq psixologiyasından anlayışı olmayan adamlar “uşaqlar üçün yazır”. Mən bunu qəbul edə bilmirəm. Uşaqlar üçün yazan adam, ilk növbədə, uşaq psixologiyasını dərindən bilməlidir. Ən azından, sən özünü uşağın yerinə qoymağı bacarmalısan. Hər yaşın öz psixologiyası var, amma bunu bu iddiada olanların çoxu nəzərə almır. Nə təsadüfi adamların çap etdirdiyi şeirlərin, hekayələrin məzmununda, nə də o kitablara çəkilən şəkillərdə uşaq psixologiyasına uyğunluq var. Hətta uşaq ədəbiyyatı nümunələrinin çapında istifadə edilən kağız da xüsusi seçilməlidir. Elə kağızdan istifadə edilməlidir ki, 3-5 yaşında uşaq o kitabı ağzına alarsa, o materialdakı rənglər onun zəhərlənməsinə səbəb olmasın. Amma bu da nəzərə alınmır...” - deyə A.Bünyadzadə qeyd etdi.

Uşaq yazıçısı bildirdi ki, özü də daxil olmaqla, bu gün uşaqlar üçün yazıb-yaradan bir neçə şair və yazıçı var. Sevinc Nuruqızı, Reyhan Yusifqızı və başqalarının adlarını qeyd edən müsahibimizin sözlərinə görə, onların məqsədi uşaq ədəbiyyatının zərərli təsirlərdən tamamilə xilas olunmasıdır.

S.Nuruqızı və A.Bünyadzadənin fikirlərindən belə nəticə çıxardıq ki, müasir uşaq ədəbiyyatının nəşri sahəsində ciddi senzuranın formalaşdırılması bizim qarşımızda duran ən böyük vəzifədir. Fikrimizcə, ədəbiyyata nəzarət edən qurumlar bu mesajları eşitməli və əməli işlər görməlidirlər.

İradə SARIYEVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

11.07.2025 / 14:26
16 milyon manata yaxın borcu olan şirkətin əmlakı satışa çıxarıldı

11.07.2025 / 14:12
Ağdamda tikinti aparılan ərazidə insan sümüyü aşkarlandı

11.07.2025 / 13:55
Türk Rivierasında heyranedici mənzərələrlə dolu unudulmaz səyahət

11.07.2025 / 13:47
Paşinyan İrəvanı revanşistlərdən “təmizləyir”..

11.07.2025 / 13:24
“Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində BDU-nun 2 tələbəsinə Ombudsmanın xüsusi təqaüdü veriləcək

11.07.2025 / 13:21
Prezident İlham Əliyev Gürcüstanın iqtisadiyyat və davamlı inkişaf nazirini qəbul edib

11.07.2025 / 13:19
BDU-da “Birincilik” təqaüdü təsis edildi

11.07.2025 / 13:12
Страшный сон профессора Хачикяна - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

11.07.2025 / 13:11
Almaniyada yaşayan ixtiraçı həmyerlimiz "Bakı Xəbər"ə müraciət etdi

11.07.2025 / 13:09
“Sənət və duyğu harmoniyasının təbliği” layihəsi uşaqların psixoloji rifahına töhfə verir

11.07.2025 / 12:53
"Medianın işində ciddi keyfiyyət dəyişikliyi özünü göstərməkdədir" - Əhməd İsmayılov

11.07.2025 / 12:35
Rusiya Ukrayna müharibəsilə bağlı ABŞ-a yeni təkliflər verdi - Lavrovla görüşən Rubio detalları açıqlamadı...

11.07.2025 / 12:26
Bakıda “Gələcəyin mediası: “Əkinçi”nin izi ilə” mövzusunda mediaforum keçirilir - FOTO

11.07.2025 / 12:07
"Milli mətbuatımızın hazırkı estafetini yeni gənc nəsil qəbul etməlidir" - Əhməd İsmayılov

11.07.2025 / 11:55
“Respublika” qəzeti və “Xalq qəzeti” redaksiyaları birləşdirildi

11.07.2025 / 11:50
“Şübhəli əməliyyatların monitorinqi” informasiya sistemi yaradıldı - FƏRMAN

11.07.2025 / 11:42
Prezident bələdiyyələrin vahid informasiya sisteminin yaradılmasını təsdiqlədi

11.07.2025 / 11:35
Yaşayış minimumu haqqında qanunda dəyişiklik edildi

11.07.2025 / 11:33
“Bakinski raboçi” və “Xalq” qəzetinin redaksiyalarının MMC-ləri yaradıldı - FƏRMAN

11.07.2025 / 11:31
Milli Onkologiya Mərkəzinin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə vəsait ayrıldı - SƏRƏNCAM

11.07.2025 / 11:30
"İrana səfər etməyin!" - ABŞ öz vətəndaşlarına XƏBƏRDARLIQ ETDİ

11.07.2025 / 11:25
Dünya bazarı çalxalanır - qızıl 20 dollardan çox bahalaşıb

11.07.2025 / 11:16
Abşeronda 17 əl qumbarası, 16 partlayıcı və xeyli silah-sursat aşkarlandı - TƏCİLİ

11.07.2025 / 11:13
Vüqar Rəhimzadə: Azərbaycan konstruktiv və lider mövqeyi ilə sülh gündəliyini irəli aparır

11.07.2025 / 11:09
Cənubi Qafqazda yeni diplomatik mərhələ: Əbu-Dabidə tarixi görüş

11.07.2025 / 11:07
Samvel Karapetyanın yaxın adamı da həbs edildi

11.07.2025 / 11:04
Prezident İlham Əliyev Monqolustan Prezidentini təbrik etdi

11.07.2025 / 11:03
Bakı - İrəvan danışıqlarında mühüm nəticələr alındı - CANLI

11.07.2025 / 11:00
Respublika Klinik Xəstəxanasında pasiyent üzərində eyni anda 5 əməliyyat icra olunub

11.07.2025 / 10:31
BDU-da T3 Fondunun birgə əməkdaşlığı ilə “TEKNOFEST klubu” yaradılır

11.07.2025 / 10:29
Makron ŞOKDA - Məhkəmə onun arvadını kişi adlandıran jurnalistə bəraət verdi!

11.07.2025 / 10:22
Şirvanda narkokuryerdən 7 kiloqrama yaxın narkotik vasitə götürülüb

11.07.2025 / 10:13
Azərbaycan və Çin arasında mülki aviasiya sahəsində əməkdaşlığa dair sənəd imzalanıb

11.07.2025 / 10:10
Pakistanda cinayətkarlar 9 sərnişini öldürüblər

11.07.2025 / 10:00
"Rusiya ilə müharibə təkcə Ukrayna üçün deyil..."

11.07.2025 / 09:45
Pensiyaçılara şad xəbər

11.07.2025 / 09:32
Bu çanta Parisdə 7 milyona avroya satıldı

11.07.2025 / 09:20
"60 günlük atəşkəsə razıyıq, amma..."

11.07.2025 / 09:12
"Rusiya ilə bağlı məyus oldum" - Trampdan mühüm açıqlama

11.07.2025 / 09:05
Avroliqada yeni mövsüm başladı - NƏTİCƏLƏR

11.07.2025 / 09:02
PKK bu gün silahı yerə qoyacaq - "Terrorsuz Türkiyə" dövrü başlayır

11.07.2025 / 08:41
DİM-in riyaziyyatla bağlı "hesabları" özünü doğrultmadı...

11.07.2025 / 08:40
Bakının bu yollarında tıxac var - MƏLUMAT

11.07.2025 / 00:03
"Azərbaycan və Ermənistanın sülh istəyini dəstəkləyirik" - ABŞ Departamenti

10.07.2025 / 22:34
Ermənistanın Azərbaycan ərazilərini işğal etməsi zamanı əsirlikdə və girovluqda dəhşətli işgəncələrə məruz qalmış şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

10.07.2025 / 22:05
Prezident İlham Əliyevin sosial şəbəkə hesablarında Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə işgüzar səfərindən görüntülər paylaşıldı - VİDEO

10.07.2025 / 21:29
Prezident İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatdı - FOTO

10.07.2025 / 21:24
Tramp bacarmadı - Qərblə Rusiyanın qarşıdurması daha da şiddətlənir...

10.07.2025 / 21:10
Bakı-İrəvan sazişi barədə ABŞ-dan dalbadal sual doğuran açıqlamalar gəlir...

10.07.2025 / 20:56
Ya Öcalan PKK ilə oynayır, ya da PKK Öcalanı oynadır - 11-də hər şey açılacaq...

10.07.2025 / 20:41
"İşıqçı Karapetyan Çarukyandan güclü fiqurdur” - Paşinyanın qarşısına fiqur tapıb çıxara bilmirlər...

10.07.2025 / 20:27
Prezident Əliyevlə Paşinyan razılığa gəldi - dövlət komissiyalarına tapşırıqlar verildi...

10.07.2025 / 20:11
“Dirilik” məcmuəsinin transliterasiya edilmiş toplusunun təqdimat mərasimi keçirilib

10.07.2025 / 20:03
"Mənim yanıma hazırlığa gəlməsən, attestat qiymətini kəsəcəyəm" - müəllimlər qisasa başlayıb...

10.07.2025 / 19:43
Makron səfirliyimizə basqın etmiş quldurun cəzasını ağırlaşdırdı - Bakıya jest?..

10.07.2025 / 19:26
Tramp Azərbaycanla bağlı məktubda dediyi kimi etdi - artım var...

10.07.2025 / 19:10
Fikir və söz azadlığına tam təminat Azərbaycanda inkişafın mühüm amilinə çevrilib...

10.07.2025 / 18:55
Antinarkotik tədbirlərinin gücləndirilməsi və reabilitasiya mərkəzlərinin fəaliyyəti DİN-in Kollegiyasında geniş müzakirə olundu

10.07.2025 / 18:48
Trampın “cəfəng danışan Putinə” kiçik sürprizi nədir?..

10.07.2025 / 18:45
ABŞ Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı təklif verib - rəsmi təsdiqləndi...

10.07.2025 / 18:33
Tramp hökumətində “Ukrayna xaosu”, ya oyun? - Heqset Trampdan fərqli siyasət aparır...

10.07.2025 / 18:25
Azərbaycan-Qazaxıstan "Tərlan-2025” PUA təlimi başa çatdı - FOTO

10.07.2025 / 18:19
Xərçəng niyə bu sürətlə artır - Azərbaycanda bir ildə təxminən 4 min artım...

10.07.2025 / 18:11
Ermənistanda Karapetyanın Sirk binası da müsadirə olunur...

10.07.2025 / 18:06
Mehdi Sobhani Pezeşkianın Qarabağda atdığı imzanı pozdu - İran XİN-dən hərəkət yoxdur...

10.07.2025 / 18:04
Beynəlxalq səyyahlar Şuşa və Ağdama səfər ediblər... - YENİLƏNDİ

10.07.2025 / 17:52
Ərəb Əmirlikləri ilə Azərbaycanın "yeni iqtisadi dövrü" başladı…

10.07.2025 / 17:39
Aİ-nin ardınca Britaniya da Azərbaycanın böyük layihəsinə qoşulur...

10.07.2025 / 17:26
Bütün əsas istiqamətlər üzrə cinayət faktları 19-40 faiz, bəzən dəfələrlə azalıb - Nazir rəqəmləri açıqladı...

10.07.2025 / 17:16
“Nar” AHK Azərbaycan tədbirində rəsmi telekommunikasiya tərəfdaşı kimi iştirak etdi - FOTO

10.07.2025 / 17:14
DTX əməliyyat keçirdi - azərbaycanlı "Vaqner"çilər həbs edildi

10.07.2025 / 17:07
Polşa Ukraynaya hərbi yardımların daşındığı hava limanını bağlamaqla hədələdi…

10.07.2025 / 16:52
103 kriminal qrup zərərsizləşdirilib - DİN açıqladı

10.07.2025 / 16:25
Əliyevlə Paşinyan Əbu-Dabidə konkret nələri razılaşa bildilər?...

10.07.2025 / 16:22
Əliyevlə Paşinyanın ikitərəfli formatla bağlı razılaşması danışıqlar tarixində ən unikal nəticələrdən biridir...

10.07.2025 / 16:19
BMU ilə Lanzhou Maliyyə və İqtisadiyyat Universiteti arasında memorandum imzalanıb

10.07.2025 / 16:12
İmaməddin Xəlilov beynəlxalq təlim-məşq toplanışının ən fəal kişi parataekvondoçusu seçilib

10.07.2025 / 16:10
Dünyanın məşhur səyahətçisi Xankəndidən Avropa və Kanadaya məktublar göndərib

10.07.2025 / 15:51
Əbədiyyət dünyasının parlaq ulduzu – şəhid Əkrəm Abdullayev...

10.07.2025 / 15:31
Əbu-Dabi görüşü sülh müqaviləsi üçün mühüm hazırlıq oldu

10.07.2025 / 15:20
Prezident Əliyevlə Paşinyan ikitərəfli formatda dialoqu davam etdirmək barədə razılığa gəldi

Fikir və söz azadlığına tam təminat Azərbaycanda inkişafın mühüm amilinə çevrilib...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910