Əli Orucov: “Bütün hallarda, panermənizm siyasəti ümumtürk inteqrasiyasına qarşı güc ola bilməz”
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın sədrliyilə hökumətin 2019-cu il üçün fəaliyyətinə dair hesabatlarla bağlı dinləmələr davam edir.
Mayın 25-də Xarici İşlər naziri Zohrab Mnasakanyan hesabatla bağlı ətraflı çıxış edib. O, Ermənistanın xarici siyasət prioritetləri haqqında danışıb. Mnasakanyan bildirib ki, ölkənin xarici siyasətinin 3 əsas prinsipi var. Bunlar suverenlik, panermənizm və əməkdaşlıqdır. Mnasakanyan iddia edib ki, sözügedən prinsiplərə uyğun olaraq, beynəlxalq aləmdə erməni xalqının dəyərləri və maraqları qorunur.
Mnasakanyan, həmçinin, Rusiya, ABŞ, Avropa Birliyi və Avropa qitəsi ölkələri, o cümlədən, Fransa və Almaniya, həmsərhəd ölkələr olan Gürcüstan və İran, eləcə də müxtəlif bölgələrin ölkələri ilə əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsinə yönəlmiş addımları təqdim edib. Ermənistan-Kipr-Yunanıstan əməkdaşlığı üçün üçtərəfli formatın yaradılmasının vacibliyi vurğulanıb. O, Yaxın Şərq və Afrika ölkələri ilə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsinə yönəlmiş addımlar, habelə Ermənistanın Aİİ, KTMT, BMT, Avropa Şurası, ATƏT, Frankofoniya Beynəlxalq Təşkilatı və digər çoxtərəfli format çərçivəsində əməkdaşlığı, prioritetləri barədə məlumat verib.
Baş nazir Paşinyan isə xarici siyasət prosesində iqtisadi komponentin genişləndirilməsinin vacibliyini vurğulayıb: “Bütün sahələrdə xarici siyasət iqtisadi layihələrin təqdimatı və cəlb olunması ilə müşayiət olunmalıdır”.
Paşinyan son onilliklər ərzində baş verən proses və dəyişiklikləri nəzərə alaraq, panermənizm potensialından tam istifadə etmək üçün yeni bir konsepsiya hazırlamağın vacibliyini vurğulayıb.
Maraqlıdır, yuxarıda sadalanan xarici siyasət prioritetləri Ermənistanı indiki ağır vəziyyətdən çıxara bilərmi? Digər tərəfdən, Paşinyanın panermənizm siyasətinə xüsusi önəm verməsi türk dövlətlərinin inteqrasiyası sahəsində Prezident İlham Əliyevin apardığı siyasətə qarşı bir alternativ cəhdi kimi sayıla bilərmi? Məsələ ondadır ki, ermənilər türk ölkələrinin inteqrasiyasından narahatdırlar. Paşinyan da buna qarşı panermənizm siyasəti ilə çıxış edir.
- “Bu, Paşinyanın reallığa söykənməyən utopik arzusu ola bilər”
Məsələyə münasibət bildirən AMİP funksioneri Əli Orucovun sözlərinə görə, Paşinyanın çoxşaxəli xarici siyasət konsepsiyası ölkəni mövcud ağır vəziyyətdən çıxara bilməyəcək: “Sözügedən xarici siyasət prioritetləri reallığa söykənmir. Orada bununla bağlı səslənən fikirlər ümumi söz yığınıdır və reallıqla əlaqəsi yoxdur. Daha konkret desək, gəlişigözəl sözlərdən ibarətdir. Nəzərə almaq lazımdır ki, Ermənistanın mövcud potensialı çoxşaxəli əlaqələr qurmaq üçün uyğun deyil. Əvvəla Ermənistan forpost ölkədir. Forpost ölkə müstəqil siyasət yürüdə bilməz. Başqa bir tərəfdən, Ermənistan iqtisadi və geosiyasi aspektdən cəlbedici dövlət deyil. Dotasiya və xarici yardımlarla yaşayan, xarici borcu durmadan artan bir ölkə sözügedən prioritetləri reallaşdıra bilməz. Paşinyanın panermənizm siyasətinə gəldikdə isə, bu, populizmə söykənir. Ona görə ki, Türk dünyası daha böyük arealı əhatə edir. Dünyada çoxsaylı türkdilli millət yaşayır. Türkdilli dövlətlərin ərazisi böyük çoğrafiyanı əhatə edir. Ancaq Ermənistan adında dünyada bir dövlət var. Dünyada ermənilərin sayı olduqca azdır və dağınıq formada yaşayırlar. Düzdür, dünyada erməni lobbisi güclüdür. Ancaq, bütün hallarda, panermənizm siyasəti ümumtürk inteqrasiyasına qarşı güc ola bilməz. Bu, Paşinyanın reallığa söykənməyən utopik arzusu ola bilər”.
Vidadi ORDAHALLI
