Vahid Qasımov: “Bizim infrastrukturla əlaqədar çox ciddi problemlər var”
Sabit və mobil internetin sürətinə görə dünya ölkələri üzrə “Speedtest Global Index” indeksi açıqlanıb. Məlum olub ki, sabit internet sürətinə görə Azərbaycan 181 ölkə arasında 122-ci yerdə qərarlaşıb, mobil internet sürətinə görə isə 137 ölkə arasında 66-cı yeri tutub.
Belə bir mənzərə çox aşağı göstəricidir. Bu səbəbdən rayonlarda distant təhsil bərbad durumdadır. Əksər rayonlar pandemiya dövründə bundan əziyyət çəkdi. Şagirdlər düz-əməlli onlayn dərslərə qoşula bilmədilər. Məhz bu səbəbdən ölkənin böyük bir hissəsində məktəblilər distant təhsildən məhrum oldular. O da məlum olub ki, Azərbaycanda internet bölgəmizdə ən baha qiymətə olan xidmətlərdən biridir. Belə ki, Azərbaycanda 100 mbit/s internet 44,64 dollardır. Ancaq eyni həcmli internet Ukraynada 6,18 dollar, Rusiyada 7,68 dollar, Moldovada 9,66 dollar, Qazaxıstanda 11,21 dollar, Belarusda 12,96 dollar, Ermənistanda 21 dollardır. Göründüyü kimi, Azərbaycanda internet qiymətləri Ukraynadan 7 dəfə bahadır. Hətta bizdə bu xidmətin qiyməri bəzi Avropa ölkələrindən də bahadır. Ancaq qiymət bir belə baha olsa da, sürət çox aşağıdır.
Maraqlıdır, Azərbaycanda niyə internet bu qədər bahadır?
- “Azad rəqabət olmadığına görə, aydın məsələdir ki, keyfiyyətli xidmət göstərilməsi kimi bir qaydaları yoxdur”
Məsələyə münasibət bildirən internet texnologiyaları üzrə ekspert Vahid Qasımovun fikrincə, Azərbaycanda on illərdir internet qiymətləri və sürət eynidir: “Məhz bu səbəbdən bütün dünya qabağa gedərkən Azərbaycan yerində sayır. Göründüyü kimi, biz yaxşı bir yerə malik deyilik. Hərçənd, bizdə vəziyyət yaxşı da ola bilərdi. Bunun səbəbləri var. Bizim infrastrukturla əlaqədar çox ciddi problemlər var. Vaxtilə Rabitə Nazirliyi tərəfindən bütün rayonların optik xətlərlə təchiz olunduğu barədə məlumatlar verildi. Ancaq hazırda reallıq ondan ibarətdir ki, bütün rayonlarda özəl provoyderlər çıxarılıb və bütün internetlə əlaqədar olan xidmətləri nazirliyin nəzdində olan provoyderlər həyata keçirir. Azad rəqabət olmadığına görə, aydın məsələdir ki, keyfiyyətli xidmət göstərilməsi kimi bir qaydaları yoxdur. Onsuz da bunlardan başqa provoyderlər yoxdur və onsuz da bütün pulları bunlar yığır. Buna görə də keyfiyyətlə əlaqədar ciddi problemlər var. Sabit internetlə əlaqədar həm də prosedural problemlər var. Məsələn, evə internet qoşmaq üçün məcburi bir şəkildə sənədlərlə birlikdə telefon qovşağına gedib orada ərizə yazmaq lazımdır. Biz XXI əsrdəyik və çox rahatlıqla bunu onlayn şəkildə həyata keçirə bilərik. Vətəndaş onlayn müraciət etməklə onun interneti qoşula bilər. Ancaq bununla bağlı prosedur sadəcə düşünülməyib, heç bir həll yoxdur və buna görə də biz geridəyik”.
Görünən odur ki, sadalanan problemlər həll edilməsə, internetlə bağlı vəziyyət dəyişməyəcək.
Vidadi ORDAHALLI
