Tək-tək ölkələrdə olan “Yaradıcı sənaye”nin Azərbaycanda da ilk əsasları yaradılmağa başlayır...
Ölkəmizdə qeyri-neft sektorunun inkişafı bir sıra yeni dəst-xəttin, fəaliyyət və yaradıcılıq sahələrinin meydana çıxmasına şərait yaradıb. Müasir dövr sənaye məhsullarının müxtəlif biçimdə istehsalı və tətbiqi, onlara yaradıcı yanaşmanın sərgilənməsi kimi məsələləri meydana çıxarır.
Son on ildə beynəlxalq ictimaiyyətdə məşhurluq qazanmaqda olan yaradıcı sənaye anlayışı Azərbaycana da sirayət etməkdədir. Artıq ölkəmizdə də yaradıcılığın, şəhərsalmanın və şəhər dizaynının yeni formalarından biri kimi meydana çıxan yaradıcı sənaye insanların həyatına kreativ yanaşma bəxş etməyi hədəfləyib. UNESCO-nun hesablamalarına və gəlinən nəticələrə görə, bu gün dünyada yaradıcı sənaye anlayışı dünyada 30 milyondan çox insanı özünə cəlb edir.
Yaradıcı sənaye nümunəsi dedikdə biz bura bir sıra örnəkləri aid edə bilərik. Sənaye nümunələri müxtəlif məmulatların xarici görünüşünü yaradan dizaynerlərin yaradıcılığının nəticəsində meydana gəlir və məmulatın zahiri görkəmini müəyyən edən bədii konstruktor sənaye nümunəsi olaraq diqqəti cəlb edir. Biz yaradıcı sənayedən danışarkən bura avtomobillərin, saatların, mebellərin, geyimlərin, zərgərlik məmulatlarının, eləcə də digər vasitələrin xarici görünüşlərini, dizaynlarını aid edə bilərik. Çünki bunlar yaradıcı sənaye nümunələridir.
Onu da bildirək ki, dekabrın 9-da Azərbaycanda “Kreativ Azərbaycan” portalının təqdimatı və “Yaradıcı sənayelər: dayanıqlı inkişaf və məşğulluq üçün yeni imkanlar” mövzusunda nazirlər paneli keçirilib.
Artıq Azərbaycanda da inkişafına start verilən yaradıcı sənaye anlayışının inkişafının qeyri-neft sektoruna faydasının böyük olacağı istisna edilmir.
Sənayenin yaradıcılıq sahəsinin inkişafının cəmiyyətə, insanlara, onların həyatlarına böyük fayda verəcəyi şübhəsizdir. Bir çox ekspert hesab edir ki, Azərbaycanda yaradıcı sənayenin inkişafına təkan verəcək amil ölkədə qeyri-neft sektorunun inkişafına dövlət dəstəyi və bu sahədən gözlənilən uğurlu nəticələrdir. Qeyri-neft sektorunun çeşidli qollarından biri kimi yaradıcı sənayenin milli iqtisadiyyatın daha yüksək səviyyədə oynayacağı rol da danılmazdır. Məlumat üçün bildirək ki, sənaye sahələrinin inkişafı və yaradıcılıq proseslərinin iqtisadi və sosial təsirlərinin artırılması istiqamətində Prezident İlham Əliyevin və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın dəstəyilə müxtəlif layihələr həyata keçirilir. Mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayev çıxışlarından birində “...Bütün bu amillər artıq Azərbaycanda da yaradıcı sənayenin formalaşdırılmasına, onun təkmilləşdirilməsinə ehtiyac olduğunu sübut edir” - deyə bildirib.
Azərbaycanda yaradıcı sənaye vahid idarəetmə və təchizat kimi hələ də cəmiyyət tərəfindən tam qəbul olunmadığı faktını təsdiqləyən ekspertlərin qənaətinə görə, bu gec-tez bizim cəmiyyətdə oturuşub inkişaf edəcək.
Onu da bildirək ki, 2021-ci il Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən “Yaradıcı sənayelər davamlı inkişaf naminə ili” kimi qəbul olunub, həmçinin, 2019-cu ildə Bakı şəhəri UNESCO-nun “Yaradıcı şəhərlər şəbəkəsi”nə daxil edilib. Azərbaycanın paytaxtı dizayn sahəsi üzrə yaradıcı şəhər adını uzun müddət daşıyacaq və öz fəaliyyəti ilə dünya ictimaiyyətinə örnək nümunələr təqdim edəcək. Bakı yaradıcı şəhər kimi özünü təqdim edə biləcək. Artıq Azərbaycanda yaradıcı sənaye sahəsində sistemli işlər həyata keçirilməyə başlayıb, məqsəd də Bakının yaradıcı şəhər kimi öz statusunu yüksək səviyyədə qorumasıdır.
Azərbaycan beynəlxalq aləmə inteqrasiya yolu tutub, eyni zamanda, Bakı və Şəki şəhərləri yaradıcı şəhər elan edilib, bu baxımdan, Azərbaycanda yaradıcı sənaye amilinin inkişafına daha çox dəstək verilir. Gizli deyil ki, Azərbaycan xalqının tarix və mədəniyyəti dünya miqyasında tanıdılır, bu proses uğurla həyata keçirilir.
XXI əsrin tələbləri tamam başqadır və dünyada xalqlar, mədəniyyətlər arasında ciddi zəka, intellekt mübarizəsi gedir. Bir çox ekspert yaşadığımız əsri IV sənaye inqilabı əsri kimi qiymətləndirir. Bu inqilabın ən vacib elementlərindən biri ondan ibarətdir ki, insanların biri-birinə olan münasibəti, daha doğrusu, əməyə olan münasibəti tamamilə dəyişib.
Dünya miqyasında yaradıcı sənayenin artım dinamikası ilə bağlı müxtəlif rəqəmlər mövcuddur. Statistikaya görə, dünya üzrə 7,3 faiz göstəricisi olan yaradıcı sənaye ÜDM-in 6,1 faizini əhatə edir və 4,3 trilyon ABŞ dolları məbləğindədir. Bu rəqəmin 2,5 trilyon dolları tam olaraq gəliri təşkil edir.
Azərbaycanda yaradıcı sənayenin inkişaf etdirilməsi üçün müxtəlif dövlətlərin təcrübəsi öyrənilib. Eyni zamanda, yaradıcı sənaye iştirakçılarının şəbəkələşi yaradılıb. Bildiyimiz kimi, Azərbaycanda “Kreativ Azərbaycan” portalı yaradılıb və portalın yaradılmasında məqsəd həm də Azərbaycanın yaradıcılıq məhsullarının “Kreativ Azərbaycan” brendi altında təşviqinin həyata keçirilməsidir. Ölkəmizdə yaradıcı sənayenin müxtəlif şəbəkələrinin yaradılması sahəsində işlər görülür və bu sahədə özəl və dövlət qurumlarının birgə əməkdaşlığı daha böyük nəticələr verir. Bu gün ölkəmizdə yaradıcı sənaye sahəsində yeni modelə keçidin iqtisadiyyata da müsbət təsirini göstərəcəyi istisna deyil. Azərbaycanda yaradıcılıq assosiasiyalarının sayının artması, aktual incəsənət növləri sahəsində müxtəlif layihələrin həyata keçirilməsi yaradıcı sənayenin inkişafını stimullaşdırır. Qeyd edək ki, UNESCO-nun Baş direktoru İrina Bokovanın qərarı ilə “Yaradıcı şəhərlər şəbəkəsi”nə 44 ölkədən 64 şəhər daxil edilib. Bu şəbəkə innovasiya və yaradıcılığı yeni şəhər strategiyasının davamlı və daha inklüziv inkişafının əsas faktoru kimi göstərir. 2004-cü ildən bəri şəbəkə üzvlərinin yaradıcı potensialı yeddi tematika üzrə müəyyən edilir: incəsənət və sənətkarlıq, xalq sənəti, dizayn, kinematoqrafiya, qastronomiya, ədəbiyyat, media və musiqi. Hazırda şəbəkənin 72 ölkədə 180 şəhəri var. Bu gün Şəki və Bakı şəhərləri müasir kreativ inkişaf proseslərinə, yaradıcı sənaye mühitinə qoşulma imkanı əldə edib və bu da həm şəhərlərimizin inkişafına, həm də əhalinin rifahının artmasına, iqtisadi bacarıqlarının diversifikasiyasına müsbət təsir göstərəcək. Ölkədə yaradıcı sənayenin qurulmasının turizmə də müsbət təsir göstərəcəyi istisna deyil. Kreativ sənayenin əhatə dairəsinin geniş olduğu sirr deyil, kreativ, yaxud yaradıcı sənaye və iqtisadiyyat terminləri bizim üçün yenilik olsa da, dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində son illər ən aktual mövzulardan birinə çevrilib. Bu gün kreativ iqtisadiyyat – yaradıcılıq, mədəniyyət, iqtisadiyyat və texnologiyanın bir-birilə əlaqəli şəkildə inkişafını nəzərdə tutan müasir inkişaf konsepsiyasıdır. Ekspertlərə görə, kreativ sənaye isə elə bir intellektual fəaliyyət sahəsidir ki, burada insanlar öz yaradıcılıq bacarıqları və istedadları ilə cəmiyyətin maddi rifahının yüksəlməsinə və yeni iş yerlərinin açılmasına şərait yaradırlar.
İradə SARIYEVA
