Çərşənbə günü, 9 iyul 2025
     

Reklam şirkətlərinin dil qaydalarına qarşı “də” cinayəti” - tək bumu?...

Image

Vasif Sadıqlı: "Paytaxtda "Dövlət Dili Haqqında" Qanunun pozulmasının kütləvi xarakter aldığını desək elə də mübaliğəyə yol vermiş olmarıq" 

Azərbaycan dilinin qayda-qanunlarına hər bir sahədə əməl olunmalıdır. Xüsusən də Bakını reklamla bəzəyən şirkətlər mətnləri tərtib edərkən dilin bütün incəliklərini, yazı qaydalarını gözləməlidirlər. 

Bakı şəhərində kifayət qədər reklam mətnlərinə rast gəlirik ki, orada dilimizin yazı qaydaları tamamilə pozulub. Paytaxt küçələrindəki, köprülərdəki reklam lövhələrində gedən səhvlər barədə ictimaiyyət hər zaman narazılıq edir. Oxucularımızdan biri  redaksiyamıza bir foto təqdim edib bildirir ki, 20 Yanvar dairəsindən üzü şəhərə gələndə, köhnə Nəqliyyat Nazirliyinin binası qarşısındakı körpüdə bir reklam lövhəsi asılıb, üzərində "Azercell kabinetim - də" sözü yazılıb. Oxucu qeyd edir ki, reklam plakatında dilimizin qaydaları pozulub. 

Bütövlükdə bu, Azərbaycan dilinin qrammatik qaydalarına nə dərəcədə uyğundur? 

Ekspertlərin qerd etdiyi kimi, "də" ya şəkilçi kimi işlədilir, ya da ədat kimi ayrıca yazılır, sözügedən ifadədə ortada qoyulan defis Azərbaycan dilinin heç bir qaydasına uyğun deyil. Əslində, söhbət Azercelldən getmir, mövzumuz onunla bağlı deyil. Sadəcə, oxucunun təqdim etdiyi faktdır deyə onu vurğuladıq. Ümumiyyətlə, söhbət  reklam mətinlərində dil qaydalarını pozan reklam şirkətlərindən gedir. Bu reklam şirkətləri reklam lövhələrində Azərbaycan dilinin bütün qayda-qanunlarını tapdayıblar.

"...Bu cür nöqsanlar həddən artıq çoxdur"

"Filoloji Araşdırmalar və Dil Monitorinqi Mərkəzi" İctimai Birliyinin (FADMM) sədri Vasif Sadıqlı "Bakı-Xəbər"ə şərhində bildirdi ki, oxucunun təqdim etdiyi fakt yeganə deyil, bu kimi saysız faktlar var. FADMM-in davamlı olaraq bu hala qarşı mübarizə apardıqlarını deyən V.Sadıqlının sözlərinə görə, çətin də olsa, qüsurların aradan qaldırılmasına nail ola bilirlər. "Paytaxtda "Dövlət Dili Haqqında" Qanunun pozulmasının kütləvi xarakter aldığını desək elə də mübaliğəyə yol vermiş olmarıq. Məlum olub ki, bəzi səlahiyyətli qurumlar və şəxslər Azərbaycanda dövlət dilinin tətbiqi ilə bağlı qanunlardan, sərəncam və fərmanlardan xəbərdar ola-ola laqeydlik, etinasızlıq göstərərək on illərdir ki, dilimizdən mədəni şəkildə istifadə prinsiplərini pozur, reklam lövhələrində, bannerlərdə, ticarət və xidmət obyektlərin üzərində Azərbaycan ədəbi dilinin orfoqrafik, leksik, qrammatik normaları kobud şəkildə təhrif edirlər

"Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 17-ci maddəsinə əsasən, dövlət hakimiyyəti və yerli özünüidarəetmə orqanlarının, hüquqi şəxslərin, onların nümayəndəliklərinin və filiallarının, idarələrin adları Azərbaycan dilinin normalarına uyğun olaraq yazılmalıdır. 

"Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında" Qanunun 7.2. maddəsinə əsasən,  Azərbaycan Respublikasının ərazisində bütün xidmət sahələrində, reklam və elanlarda dövlət dili dövlət dilinin normalarına uyğun olaraq tətbiq edilməlidir".

Dil pozuntularının uzun illərdir davam etdiyini deyən V.Sadıqlı qeyd etdi ki, biz açıq məkanda kütləvi dil pozuntuları ilə üz-üzə qalırıq. "Açıq məkanlardakı reklam lövhələrində, bannerlərdə, ticarət və xidmət obyektlərinin üzərində Azərbaycan dilinin orfoqrafik, leksik, qramatik qaydalarının, dil normalarının kobud şəkildə pozulması çoxdandır cəmiyyəti məyus etməkdədir. 2020-ci ildə biz ziyalılardan imza toplayaraq Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısına müraciət etmişdik. 800 ziyalının imzası ilə edilən müraciətə  Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı operativ cavab verdi. O vaxt icra hakimiyyətində iclas çağırıldı, komissiya yaradıldı, bizi də dəvət etdilər. O vaxt bizə bildirdilər ki, ədəbi dil normalarının pozulması hallarına qarşı mübarizədə çətinlik törədən bir sıra amillər var, burada obyektiv amillər də yox deyil. Bu, kadrların azlığı ilə də bağlıdır. Bakıda 25-30 min ticarət-xidmət obyekti var, onların hamısına nəzarət etmək Azərbaycan Dövlət Reklam Agentliyi üçün çətindir..."

O qeyd etdi ki, Bakı Dəmiryol Vağzalında da analoji problem olub və bu nöqsanın aradan qaldırılması üçün idarəyə müraciət ediblər. "Müraciət etdik ki, Bakı Dəmiryol Vağzalının yuxarı hissəsində "dəmiryol" şəklində yazılsa da, I mərtəbədə qurumunuza məxsus hotelin girişində "dəmir yol", sizin quruma aid, Puşkin küçəsində yerləşən xəstəxananın önündə "dəmir yolu" kimi yazılıb.

Bundan əlavə, yenə həmin "dəmiryol" sözü rəhbərlik etdiyiniz struktura aid muzeyin girişində "dəmir yol", "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin korporativ saytında "dəmir yolu" şəklində yazılıb. 

ADY-nin veb-saytında, tabeliyinizdə olan struktur vahidlərinin sosial şəbəkə səhifələrində də bu sözün yazılışında tam orfoqrafik anarxiya hökm sürür. 

Belə ki, Bakı Dəmiryol Xəstəxanasının adı həmin qurumun loqotipində "Bakı Dəmir Yolu Xəstəxanası", xəstəxananın feysbuk səhifəsində həmin loqotipin altında "Bakı Dəmiryolu Xəstəxanası", "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin korporativ saytında isə "Bakı Dəmiryol Xəstəxanası" (düzgün variant) kimi yazılıb... Sizə müraciətin mətnini təqdim etdim. Bu barədə müraciətimiz 2 aya yaxın yazışma və telefon zənglərindən sonra həlini tapdı".

V.Sadıqlı qeyd etdi ki, Bakı Metropolitetinin keçidlərində və stansiyalarında reklam lövhələrində də ədəbi dilin pozulması halları çox olub. "Buna görə Metropoliten rəhbərliyinə müraciət etmişik, artıq 8 reklam lövhəsi əsasən orfoqrafik normaların pozulmasına görə yığışdırılıb, digər nöqsanların aradan qaldırılması üçün hazırda iş gedir. Bir dəfə Bakı şəhər Reklam İdarəsinin rəis müavini Mehdi Ağayevlə söhbət zamanı ona "1000-dən artıq olduğunu güman etdiyimiz səhvlərə necə olur ki, yol verilir" sualını verdik. O bizə izah etdi ki, lövhələr, bannerlər, ad göstəricisi yerləşdirilməzdən əvvəl buna görə Bakı şəhər Reklam İdarəsindən icazə alınmalıdır". Həm də dedi ki, bizim cəmi 55 əməkdaşımız var, bu işlərin hamısının öhdəsindən gələ bilmirik. Problemin səbəblərindən biri odur ki, həmin obyekt sahibləri bəzən Bakı Reklam İdarəsindən icazə almırlar, özbaşna olaraq həmin lövhələri yerləşdirirlər.

Müasir Dillər Mərkəzi adlanan bir qurum var, İçərişəhər metrosundan yuxarıda, Şeyx Şamil küçəsində yerləşir. Onun lövhəsində obyektin adı əvvəlcə ingiliscə, sonra Azərbaycan dilində yazılır. Onlara müraciət etdik ki, niyə dövlət dili haqqında qanunu pozursunuz? Cavabları çox gözlənilməz oldu: "Bu pozuntular hər yeri bürüyüb, gözünüz bizimi gördü? Biz belə qeydiyyata alınmışıq". O obyektin sahibi xarici vətəndaşdır, amma orada azərbaycanlılar da işləyir. Vətəndaşların özlərinin laqeydliyi də bu məsələdə rol oynayır. Filoloji Araşdırmalar və Dil Monitorinqi Mərkəzi" kimi hədəflərimizdən bir budur ki, bütün cəmiyyəti ədəbi dil normalarının pozulması ilə bağlı mübarizədə maraqlı olan tərəfə çevirək. Bu hala qarşı cəmiyyət mübarizə aparmalıdır, çünki bu cür nöqsanlar həddən artıq çoxdur" - deyə V.Sadıqlı qeyd etdi.

İradə SARIYEVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

09.07.2025 / 13:45
Prezident İlham Əliyevin Şeyx Məhəmməd bin Zayed Al Nəhyan ilə görüşü olacaq

09.07.2025 / 13:11
Türkiyənin turizm mərkəzi : “Akdeniz’in İncisi” Mersin...

09.07.2025 / 12:46
Duyğulara sənətlə toxunuş”: Gəncədə kimsəsiz uşaqlara art-terapiya dəstəyi

09.07.2025 / 12:43
Tramp Putinə “kiçik bir sürpriz” hazırlayır – çox məyus oldum...

09.07.2025 / 12:17
Sabah Əbu-Dabidə Prezident Əliyevlə Paşinyan arasında görüş keçiriləcək...

09.07.2025 / 12:09
Azərbaycan ECO-da birləşdirici regional güc mərkəzinə çevrilir

09.07.2025 / 12:00
"PKK mövcudluğunu bitirib" - Abdullah Öcalan çağırış etdi!

09.07.2025 / 11:35
Hakan Fidan və Yaşar Gülər Pakistanda - bu mühüm məsələlər müzakirə olunacaq

09.07.2025 / 11:28
Ermənistanda poliqonda partlayış olub - TƏCİLİ

09.07.2025 / 11:25
Baş nazir idi, indi bankda məsləhətçi işləyəcək...

09.07.2025 / 11:20
Gənclər üçün “Ekoloji Texnologiyalar və Sosial Sahibkarlıq” düşərgəsi keçiriləcək

09.07.2025 / 11:12
Şəmkirdə "KİA" aşıb, ölən və xəsarət alanlar var

09.07.2025 / 11:05
Yol polisi skuter, moped və velosiped sürücülərinə çağırış etdi

09.07.2025 / 11:02
Diplomatik xidmət orqanlarının rəhbərləri Xankəndiyə gediblər

09.07.2025 / 10:38
BAMF-ın baş ofisində növbəti təlim keçirilib

09.07.2025 / 10:34
Axtarışda olan 90 nəfər saxlanılıb - polisdən AÇIQLAMA

09.07.2025 / 10:22
Dünya bazarında neftimiz bahalaşdı - 75 dolları ötüb...

09.07.2025 / 10:18
İsrail Suriyada 11-ci hərbi bazasını qurub

09.07.2025 / 10:12
Qarabağa getmək istəyənlər, bu xəbəri mütləq oxuyun!

09.07.2025 / 10:08
28 azərbaycanlı Almaniyadan geri qəbul edildi - Dövlət Xidməti

09.07.2025 / 10:04
Yevlaxda itkin düşən kişinin meyiti kanaldan tapıldı

09.07.2025 / 10:01
Türkiyənin ilk iqlim qanunu təsdiqləndi

09.07.2025 / 09:38
"Peşə bayramınız mübarək!" - Ceyhun Bayramovdan təbrik mesajı

09.07.2025 / 09:28
Tramp ticarət tariflərinin qüvvəyə minməsini yenə təxirə saldı

09.07.2025 / 09:18
Ağdam-Füzuli yolunda "Ford" aşıb, 20 nəfər xəsarət alıb

09.07.2025 / 09:13
Bu gün Naxçıvan şəhərinin bəzi əraziləri susuz qalacaq

09.07.2025 / 09:11
Naxçıvan diyarı xalçaçılıq məktəbinin tarixi səhifələri...

09.07.2025 / 09:05
Berlin məhəkəməsi Almaniya hökümətini şoka saldı - 13 nəfərlik əfqan ailəyə viza veriləcək!

09.07.2025 / 09:01
Çempionlar Liqasında yeni mövsümə start verildi - NƏTİCƏLƏR

09.07.2025 / 08:35
Borcu qaytara bilməsən, dövlət sənin borcunu bağlayacaq - yeni qanun...

08.07.2025 / 23:15
Fransada Azərbaycan səfirliyinə hücum etmiş radikal ermənilərin cəzası daha da ağırlaşdırıldı

08.07.2025 / 22:34
"ABŞ Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin tezliklə əldə olunacağına ümid edir" – Rubio

08.07.2025 / 21:15
Fransızlar Makronu vaxtından qabaq yola salmağa hazırlaşır...

08.07.2025 / 20:59
Ermənistan öz ərazisini hansı dövlətlərin sui-istifadəsinə verə bilər?..

08.07.2025 / 20:44
Ukrayna kəşfiyyatı Ermənistanı çətinə saldı - ölkə özünü Azərbaycanın qarşısında təmizə çıxarmağa çalışır...

08.07.2025 / 20:30
ABŞ Zəngəzur dəhlizini nəzarətə götürür - Rusiya ilə geosiyasi mübarizənin nəticəsi...

08.07.2025 / 20:15
Trampın cavab məktubu Gürcüstanla gərginliyi artırdı - Azərbaycana ehtiyac daha da artdı...

08.07.2025 / 20:01
Paşinyan kilsəyə özü rəhbərlik edəcək, iddia açıq deyildi - katolikos əks blok yaradır...

08.07.2025 / 19:46
Rusiya Azərbaycana sanksiyalar hazırlayır? - Aranı gərginləşdirmək istəyənlərin yeni cəhdləri...

08.07.2025 / 19:32
“İsrailin növbəti hədəfi Türkiyə” - ABŞ-dan mesajın ünvanı...

08.07.2025 / 19:17
Xankəndinin tarixində ilk hadisə - heç sovet dövründə də bu yox idi...

08.07.2025 / 19:10
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmiş şəxslər və hüquqi varislər ifadə verdi - FOTO

08.07.2025 / 19:03
BRICS Rusiyanın tərəfində Ukrayna müharibəsinə rəsmən qoşuldu...

08.07.2025 / 18:48
Belə müsabiqələr uşaq və gənclərə təsir edir...

08.07.2025 / 18:44
Əli Əsədov Pakistan Milli Assambleyasının sədri ilə görüşdü

08.07.2025 / 18:35
Şəmkir, Göygöl və Gəncədə abadlıq nümunəsi: Regionların siması yenilənir

08.07.2025 / 18:23
3 bank Maliyyə Nazirliyinin 500 milyon manatını 7,5 faiz əlavəsilə necə qaytaracaq?..

08.07.2025 / 18:10
Azərbaycan kişilərində psixi pozğunluq qadınlardan 3 dəfə çoxdur...

08.07.2025 / 17:57
Erməni iranşünas Pezeşkiana şər atdı - İran susdu...

08.07.2025 / 17:44
Manat kreditləri niyə bu qədər bahalaşır?..

08.07.2025 / 17:34
CHP liderinin toxunulmazlığı ləğv edilə bilər - Türkiyə parlamentinə vəsatət təqdim edildi...

08.07.2025 / 17:15
Qonşu ölkələrdən İrana hücumda istifadə olunmayıb – Pezeşkian İranın Ermənistandakı səfirinin yalanını ifşa etdi

08.07.2025 / 16:56
Azərbaycan və İordaniya arasında fəlakət və böhranların idarə edilməsi sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş təsdiqləndi

08.07.2025 / 16:56
İldırım Vəliyevə III dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviri ali xüsusi rütbəsi verildi

08.07.2025 / 16:54
Diplomatik xidmət orqanlarının bir qrup əməkdaşına diplomatik rütbələr verildi

08.07.2025 / 16:53
Prezident İlham Əliyev Trampa başsağlığı verdi

08.07.2025 / 16:51
Türkiyənin Antalyada tarixi sualtı kəşfi - eramızdan əvvəl Yunan-Helenistik dövrünün sonları və...

08.07.2025 / 16:26
Tramp Ukrayna siyasətini dəyişir - ABŞ Kiyevə daha çox silah verəcək…

08.07.2025 / 16:07
Xəzər polisi əməliyyat keçirdi - qadın narkotacirin evindən 10 kq narkotik çıxdı...

08.07.2025 / 15:43
“Medianın inkişafında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rolu” mövzusunda konfrans keçirilib - FOTO/YENİLƏNDİ

08.07.2025 / 15:31
Yol polisi motosiklet sürücülərinin qayda pozuntularına qarşı nəzarəti gücləndirdi

08.07.2025 / 15:30
Ekranda nə var, cəmiyyətdə də o var

08.07.2025 / 15:16
"İrandan nüvə müzakirələrinə qayıtmağı tələb etməyin heç bir mənası yoxdur" – İranlı parlamentaridən ABŞ-a mesaj...

08.07.2025 / 15:03
Mixail Qusman Prezident İlham Əliyevin medianın inkişafındakı rolu ilə bağlı konfransın keçirilməsini təklif etdi

08.07.2025 / 14:22
Xarici media filiallarının Media Reyestrinə daxil edilməsi prosedurları sadələşdirilir

08.07.2025 / 14:08
"Yolumuz Qarabağa” portalından əldə olunan icazənin müddəti 5 günədək artırıldı

08.07.2025 / 13:55
Xaricdən ofis və mənzillərdə videomüşahidə kameralarına müdaxilənin qarşısı alındı - DTX-dən növbəti əməliyyat...

08.07.2025 / 13:23
"Ümummilli Lider Heydər Əliyevin mediaya münasibəti bir nümunədir" - Natiq Məmmədli

08.07.2025 / 13:12
С. Маркедонов, вместо сказок, научитесь смотреть на Россию со стороны! - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

08.07.2025 / 12:58
Cəbrayılda narkotik əməliyyatı - İki kiloqam marixuana və tiryək aşkarlandı

08.07.2025 / 12:46
Qanuna dəyişiklik edildi - polis əməkdaşlarının sosial müdafiəsi gücləndirilir

08.07.2025 / 12:34
"Azərbaycanda demokratik mətbuatın sürətli inkişafının təmin edilməsi Ümummilli Liderin adı ilə birbaşa bağlıdır" - Əhməd İsmayılov

08.07.2025 / 12:18
"Yaranmış vəziyyətdən siyasi xal qazanmağa çalışanlar var" - rusiyalı deputat

08.07.2025 / 12:11
"Azərbaycanın lider mövqeyinin güclənməsi medianın gündəmini də zənginləşdirir"

08.07.2025 / 12:05
ABŞ-da təyyarə qəzası olub - 4 nəfər həlak olub

08.07.2025 / 12:00
Dağıstanda 100-dən çox şəxs sudan zəhərlənib

08.07.2025 / 11:40
Tanınmış iş adamının oğlu faciəvi şəkildə ölüb

08.07.2025 / 11:21
Türkiyədən Fransaya ETİRAZ - ölkədaxili hüququmuza hörmətlə yanaş"

08.07.2025 / 11:15
Milli Məclis iclas keçirir - 15 məsələ müzakirə olunur

08.07.2025 / 11:05
Zəngilanda 1 tona yaxın çətənə bitkisi məhv edilib - polis açıqlama yaydı

08.07.2025 / 11:04
Rusiya Azərbaycandan qisas almağa hazırlaşır. Amma nəyin? - CANLI

Belə müsabiqələr uşaq və gənclərə təsir edir...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910