Cümə günü, 11 iyul 2025
     

Azərbaycan dilində namaz mövzusu ətrafında müzakirələrə daha bir araşdırmaçı qoşuldu - Rəhim Müseyibov...

Image

Uzun müddətdir ki, cəmiyyətimizdə namazın Azərbaycan dilində qılınması məsələsi müzakirə edilir. Müzakirəyə qoşulan insanlar arasında rəy birliyi yoxdur, bir qisim insanlar deyirlər ki, namaz ərəbcə qılınmalıdır, bir qisim insanlar isə əksini söyləyərək namazın Azərbaycan dilində qılınmasının vacib olduğunu deyirlər.

Bu fikirdə olanlar iddia edirlər ki, ölkə dindarlarının çoxu ərəb dilini bilmədiyi üçün duaların mənasını bilmir, sadəcə əzbərləyib deyir, bu da duanın, sözlərin təhrif olunması ilə nəticələnir.

  • “Bunu istəyənlər islamın nə olduğunu bilmirlər”

 “Namazın Azərbaycan dilində qılınması nə dərəcədə düzgündür, bu mümkündür, yoxsa yox” sualı ətrafında açdığımız müzakirəyə Muğam dəsgah sənətinin dini fəlsəfəsi üzrə araşdırmaçısı Rəhim Müseyibov da qoşulub. AMEA-nın N.Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun və Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutunun elmi şurasının qərarı ilə kitabları nəşr edilib. “İslam, Muğam və Füzuli”, “Füzuli düşünərkən” və “Muğam həqiqətlər, dini-fəlsəfi baxış” kitablarının müəllifi Rəhim Museyibov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, namazın Azərbaycan dilində qılınması düzgün deyil. O, qeyd etdi ki, bu mövzuya yaxınlaşmaq üçün islamın kamil din olduğunu bilmək mütləqdir. İbadətin beş şərti olduğunu vurğulayan müsahibimiz qeyd etdi ki, bunlar Kəlmeyi-Şəhadət, namaz, oruc, zəkat və həccdir: “Amma bunların içində ən vacibi, fərz olanı, məcburi olanı namazdır. Bu Quranla da təsdiqlənir. Namazda, kamillik İslam dininin ibadətində kamillik nədir? Mən bunu çox fəlsəfi  xırdalamışam. Namaz nədir? Namaz sadəcə olaraq, ruhən Allaha doğru yaxınlaşmanın başlanğıcıdır, bünövrəsidir. Namaz hökmdür və bu mütləq qılınmalıdır, istisna yoxdur. Mən namazın sayı, forması və məzmunu barədə fikirlərimiz qeyd etmişəm. Namazın sayı Ənam surəsi 160-la açıqlanır. Peyğəmbərə aiddir. Təfsir var, bildirilir ki, Peyğəmbər merac edəndə ona 50 rükət namaz qılınması deyilib. Amma Peyğəmbər bunu o qədər mükəmməl tətbiq etdi ki, 50 dəfə namaz qılmağın xeyri gündə 5 dəfə namaz qılmağa verildi. Namazın forması məsələsinə də toxunmaq istəyirəm. Namazın forması barədə Quranın Ənam surəsində və hədisdə qeyd edib. Peyğəmbər deyib ki, mənim kimi siz namaz qıla bilməzsiniz, amma qılmağa çalışın”.

Müsahibimizin sözlərinə görə,  Ənam surəsində qeyd edilir ki, ilk müsəlman olmaq peyğəmbərə tapşırılıb. Məhəmməd Peyğəmər həm ilk müsəlman, həm də Allahın Rəsulu kimi 5 dəfə namaz qılıb və o hal və hərəkətlər kamil Peyğəmbər, ilk müsəlman kimi mətnə keçib. O, vurğuladı ki, Peyğəmbərdən 250 il sonra Məhəmməd əş-Şəfkani namazın hal və hərəkətlərini mətnə salıb və o mənt  bu günə qədər  də dəyişilməyib. Namazın məzmununa gəlincə, mütəxəssis qeyd etdi ki, nədir namazın məzmunu, burada insan nə əldə etmək istəyir? “Namaz ruhən Allaha yaxınlaşmağın başlanğıcıdır, ilkin mərhələsidir. Quran ərəb dilində nazil olduğuna görə, Allaha hörmət əlaməti olaraq bizim Peyğəmbərimiz namazı ərəb dilində qılıb. Quranda ayə var: “Rəsul sizlərə ən gözəl nümunədir ey insanlar!”. Əsl müsəlman Peyğəmbərin bütün hal və hərəkətləri, dediyi sözləri bizim üçün nümunədir. Ona görə də namazın ərəb dilində qılınması bir nümunədir. İkinci bir məsələ var ki, ilahi mətnlərdə forma və məzmun bağlılığı, harmoniya, ahəng var...”

Onun sözlərinə görə, Quran ərəbcədən nə qədər mükəmməl tərcümə olunsa da, yenə də orjinl mətnin yerini vermir. İlahi sözün ərəb dilində olmasının özünün bir harmoniya yaratdığını deyən mütəxəssis hesab edir ki, namaz ərəb dilində qılınmalıdır: “Mən ərəb dilini bilmirəm. Namaz və namazın qılınması Quranda 99 dəfə ayələrdə təkrar edilir. Məsələ budur ki, Allahın da 99 adı var. Burada da namaz barədə uyğunluq var. Filoloqlar qeyd edirlər ki, Quranın dili Rəbbin dilidir, bu ərəb dili deyil. Hətta Vasim müəllimin kitabında böyük alimlər deyirlər ki, Rəbbin dili ərəb dilinə zənginlik gətirib. Qurandakı harmoniya, forma məzmun bağlılığı tərcümədə pozulur. Bu pozulanda forma və məzmun bağlılığına ziyan gəlir. Ona görə də, tərcümə namazın qılınmasına, o sözlərə nöqsan gətirir. Böyük alimlər də deyir “biz Quranı tərcümə etmişik, anlayırıq ki, bu səhvdir”. Ona görə də, mənim aləmimdə Quranın tərcüməsi qeyri-ciddi söhbətdir. Məsələn, islamda birləşdirici xüsusiyyətlər var. İslam dini deyir ki, Allahın ipindən yapışıb hamılıqla birləşin.

Əsas məsələ odur ki, Peyğəmbərin çox gözəl bir hədisi var: “İbadət vaxtı ey insanlar, gözəl olun, çünki Allah gözəldir, gözəlliyi də sevər”. Allah gözəlliyi daha çox bəyənir və demək nöqsanlı tərcümə mətni tələb olunan gözəlliyə xələl gətirir. Nəhayət, Azərbaycan dilində qılınan namazlarda bu gözəllik aşağı düşür.  O gözəllik ki, Allaha yaxınlıq ki var o aşağı düşür. Namaz tərcümə ediləndə onun qarşısına qoyulan təyinat tamilə orbitindən çıxır. Namazın tərcümə olunmasını normal qəbul etmirəm. Bunu istəyənlər islamın nə olduğunu bilmirlər. Quranın tərcünməsi xeyirli işdir, amma onun ziyanı çoxdur. Çünki çox səhvlər edilir tərcümədə. Füzuli deyir ki, Quran təfsir olunmalıdır. Quran təfsirlə açılar, aydınlaşar. Ümumiyyətlə, şəriətə əl vurmaq olmaz. Əl vurularsa onda islam kamilliyini itirər. Namazın ərəb dilində qılınması islamın birləşdirmək ideyasından irəli gəlir. İslam heç bir mədəniyyəti inkar etmir, onu götürür formasını dəyişib islamın ideyasına uyğunlaşdırır”.

İradə SARIYEVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

12.07.2025 / 01:05
Azərbaycandan tarixi uğur - 40 gündə 6 seçkidə qalib gəldik...

11.07.2025 / 21:43
Erməni işğalı zamanı əsirlikdə və girovluqda saxlanılmış şəxslər ifadə verdi – MƏHKƏMƏ+ FOTO

11.07.2025 / 21:30
Rusiya XİN Azərbaycanda rus dilinin vəziyyətini(?) araşdırır...

11.07.2025 / 21:15
Antiterrordan Əbu-Dabiyədək - Əliyevin təşəbbüsləri aparıcıdır...

11.07.2025 / 21:01
Priqojin 2 azərbaycanlını “Vaqner”ə hansı ölkənin həbsxanasında cəlb edib?..

11.07.2025 / 20:46
Bakı-İrəvan sazişi bu ilin sonunda imzalana bilər...

11.07.2025 / 20:31
Zəngəzur dəhlizi açılır - Əbu-Dabi çox şeyi dəyişdi...

11.07.2025 / 20:16
Əliyev-Paşinyan görüşünə Rusiyadan ikibaşlı rəylər gəlir...

11.07.2025 / 20:02
Dövlətdən böyük vəsait ayrılır, ipəkçilik yenə də çökür...

11.07.2025 / 19:47
Azərbaycanın və Türkiyənin qəvi düşməninin axırına Ermənistan özü çıxır…

11.07.2025 / 19:30
Professor Məhərrəm Qasımlı Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

11.07.2025 / 19:17
Birləşmiş Kreml-İrəvan qüvvələri başladı - “Əbu-Dabi görüşünü ABŞ təşkil edib”...

11.07.2025 / 19:05
Sabir Zeynalov Açıq Çelenc Turnirində gümüş medal qazanıb

11.07.2025 / 19:03
Üç nəfər xaricində PKK terror təşkilatı bağışlandı - Murat Karayılan, Cəmil Bayık və...

11.07.2025 / 18:57
İranın diplomatik ikiüzlülüyü

11.07.2025 / 18:47
Hökumət mollası türk dilini "cəhənnəm dili" adlandırdı...

11.07.2025 / 18:42
Bahar Muradova Balakən rayonunda vətəndaşları qəbul edib

11.07.2025 / 18:33
Qərbi Azərbaycan məsələsi beynəlxalq sənədlərdə insan haqları kimi qəbul olundu...

11.07.2025 / 18:23
İqtisadi Şuranın iclası keçirildi - 2026-cı il büdcə layihəsinə dair müzakirə aparıldı

11.07.2025 / 18:19
Təhsil Nazirliyi “qanunsuz” azad edir, məhkəmələr bərpa edir...

11.07.2025 / 18:06
Əliyev-Paşinyan razılaşmasının ardınca Rusiya hərəkətə keçdi...

11.07.2025 / 17:52
Vətəndaş Cəmiyyəti Təşkilatlarının BMT-də rolu – BAMF-dan növbəti təlim

11.07.2025 / 17:47
Azərbaycandan Almaniyaya daha çox pul axmağa başlayıb - əvvəl tərsinə idi, nə olub?

11.07.2025 / 17:44
TƏBİB-in tabeli tibb müəssisələrinin fəaliyyətinə dair növbəti geniştərkibli müşavirə keçirilib

11.07.2025 / 17:25
Tramp Ukraynaya göndərəcəyi silahların pulunu NATO-dan alacaq - Biz silahları onlara verəcəyik, onlar da Ukraynaya...

11.07.2025 / 17:12
Sabunçuda əməliyyat - Emin Səmədov 10 kq narkotiklə tutuldu...

11.07.2025 / 16:59
Dünya Çərkəz Birliyi çərkəz xalqının geridönüş haqqının tanınmasını tələb edir

11.07.2025 / 16:40
PKK-nın tərksilah edilməsilə bağlı ilk addım Süleymaniyyədə atıldı - Rəsmi Ankaradan ilk reaksiya...

11.07.2025 / 16:37
FHN-in əməkdaşı Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatının Baş katibi seçildi

11.07.2025 / 16:28
Beynəlxalq səyyahlar Laçında... - YENİLƏNDİ

11.07.2025 / 15:57
Ürəyi Vətənlə döyünən qəhrəman Elnur...

11.07.2025 / 15:30
bp-nin Azərbaycan milli mətbuatının 150 illiyinə töhfəsi...

11.07.2025 / 15:29
Dəniz kənarında ekoloji çirklənməyə yol verən şəxslərə qarşı polis nəzarəti daha da gücləndirilib

11.07.2025 / 15:14
"Yaşyarımlıq oğlum başından qəlpə xəsarəti aldı" - Xocalı soyqırımı zamanı körpə övladları ilə girov götürülmüş qadın

11.07.2025 / 15:10
Bakıda “Gələcəyin mediası: “Əkinçi”nin izi ilə” mövzusunda Forum keçirilib - FOTO

11.07.2025 / 14:51
Azərbaycanın daha iki abidəsi UNESCO-nun Dünya İrsinin İlkin Siyahısına daxil edildi

11.07.2025 / 14:26
16 milyon manata yaxın borcu olan şirkətin əmlakı satışa çıxarıldı

11.07.2025 / 14:12
Ağdamda tikinti aparılan ərazidə insan sümüyü aşkarlandı

11.07.2025 / 13:55
Türk Rivierasında heyranedici mənzərələrlə dolu unudulmaz səyahət

11.07.2025 / 13:47
Paşinyan İrəvanı revanşistlərdən “təmizləyir”..

11.07.2025 / 13:24
“Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində BDU-nun 2 tələbəsinə Ombudsmanın xüsusi təqaüdü veriləcək

11.07.2025 / 13:21
Prezident İlham Əliyev Gürcüstanın iqtisadiyyat və davamlı inkişaf nazirini qəbul edib

11.07.2025 / 13:19
BDU-da “Birincilik” təqaüdü təsis edildi

11.07.2025 / 13:12
Страшный сон профессора Хачикяна - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

11.07.2025 / 13:11
Almaniyada yaşayan ixtiraçı həmyerlimiz "Bakı Xəbər"ə müraciət etdi

11.07.2025 / 13:09
“Sənət və duyğu harmoniyasının təbliği” layihəsi uşaqların psixoloji rifahına töhfə verir

11.07.2025 / 12:53
"Medianın işində ciddi keyfiyyət dəyişikliyi özünü göstərməkdədir" - Əhməd İsmayılov

11.07.2025 / 12:35
Rusiya Ukrayna müharibəsilə bağlı ABŞ-a yeni təkliflər verdi - Lavrovla görüşən Rubio detalları açıqlamadı...

11.07.2025 / 12:07
"Milli mətbuatımızın hazırkı estafetini yeni gənc nəsil qəbul etməlidir" - Əhməd İsmayılov

11.07.2025 / 11:55
“Respublika” qəzeti və “Xalq qəzeti” redaksiyaları birləşdirildi

11.07.2025 / 11:50
“Şübhəli əməliyyatların monitorinqi” informasiya sistemi yaradıldı - FƏRMAN

11.07.2025 / 11:42
Prezident bələdiyyələrin vahid informasiya sisteminin yaradılmasını təsdiqlədi

11.07.2025 / 11:35
Yaşayış minimumu haqqında qanunda dəyişiklik edildi

11.07.2025 / 11:33
“Bakinski raboçi” və “Xalq” qəzetinin redaksiyalarının MMC-ləri yaradıldı - FƏRMAN

11.07.2025 / 11:31
Milli Onkologiya Mərkəzinin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə vəsait ayrıldı - SƏRƏNCAM

11.07.2025 / 11:30
"İrana səfər etməyin!" - ABŞ öz vətəndaşlarına XƏBƏRDARLIQ ETDİ

11.07.2025 / 11:25
Dünya bazarı çalxalanır - qızıl 20 dollardan çox bahalaşıb

11.07.2025 / 11:16
Abşeronda 17 əl qumbarası, 16 partlayıcı və xeyli silah-sursat aşkarlandı - TƏCİLİ

11.07.2025 / 11:13
Vüqar Rəhimzadə: Azərbaycan konstruktiv və lider mövqeyi ilə sülh gündəliyini irəli aparır

11.07.2025 / 11:09
Cənubi Qafqazda yeni diplomatik mərhələ: Əbu-Dabidə tarixi görüş

11.07.2025 / 11:07
Samvel Karapetyanın yaxın adamı da həbs edildi

11.07.2025 / 11:04
Prezident İlham Əliyev Monqolustan Prezidentini təbrik etdi

11.07.2025 / 11:03
Bakı - İrəvan danışıqlarında mühüm nəticələr alındı - CANLI

11.07.2025 / 11:00
Respublika Klinik Xəstəxanasında pasiyent üzərində eyni anda 5 əməliyyat icra olunub

11.07.2025 / 10:31
BDU-da T3 Fondunun birgə əməkdaşlığı ilə “TEKNOFEST klubu” yaradılır

11.07.2025 / 10:29
Makron ŞOKDA - Məhkəmə onun arvadını kişi adlandıran jurnalistə bəraət verdi!

11.07.2025 / 10:22
Şirvanda narkokuryerdən 7 kiloqrama yaxın narkotik vasitə götürülüb

11.07.2025 / 10:13
Azərbaycan və Çin arasında mülki aviasiya sahəsində əməkdaşlığa dair sənəd imzalanıb

11.07.2025 / 10:10
Pakistanda cinayətkarlar 9 sərnişini öldürüblər

11.07.2025 / 10:00
"Rusiya ilə müharibə təkcə Ukrayna üçün deyil..."

11.07.2025 / 09:45
Pensiyaçılara şad xəbər

11.07.2025 / 09:32
Bu çanta Parisdə 7 milyona avroya satıldı

11.07.2025 / 09:20
"60 günlük atəşkəsə razıyıq, amma..."

11.07.2025 / 09:12
"Rusiya ilə bağlı məyus oldum" - Trampdan mühüm açıqlama

11.07.2025 / 09:05
Avroliqada yeni mövsüm başladı - NƏTİCƏLƏR

11.07.2025 / 09:02
PKK bu gün silahı yerə qoyacaq - "Terrorsuz Türkiyə" dövrü başlayır

11.07.2025 / 08:41
DİM-in riyaziyyatla bağlı "hesabları" özünü doğrultmadı...

11.07.2025 / 08:40
Bakının bu yollarında tıxac var - MƏLUMAT

11.07.2025 / 00:03
"Azərbaycan və Ermənistanın sülh istəyini dəstəkləyirik" - ABŞ Departamenti

10.07.2025 / 22:34
Ermənistanın Azərbaycan ərazilərini işğal etməsi zamanı əsirlikdə və girovluqda dəhşətli işgəncələrə məruz qalmış şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

10.07.2025 / 22:05
Prezident İlham Əliyevin sosial şəbəkə hesablarında Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə işgüzar səfərindən görüntülər paylaşıldı - VİDEO

Qərbi Azərbaycan məsələsi beynəlxalq sənədlərdə insan haqları kimi qəbul olundu...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910