Bakıda erməni dili kursları...

Son dövrlər Azərbaycanda erməni dilinin öyrənilməsi, bu sahədə mütəxəssislər yetişdirilməsi üçün mütəxəssis hazırlığı həyata keçirilir. Müxtəlif profilli ali məktəblərdə ermənişünaslıq şöbələri, fakültələri, mərkəzləri fəaliyyət göstərirlər.

Ölkəmizdə erməni dilinin mütəşəkkil öyrənilməsi prosesinə son bir neçə ildir başlanıb, ermənilər isə Azərbaycan dilini və azərbaycanşünaslığı hələ keçən əsrin 60-70-ci illərindən, bəlkə də ondan əvvəlki dövrdən öyrənməyə başlayıblar. SSRİ tərkibində olan Ermənistanda Azərbaycan dilini öyrənmək əsas prioritetlərdən biri olub. Hətta əldə etdiyimiz məlumatlara görə, həmin dövrdə Azərbaycan dilinin gizlin tədrisinə Təbriz Universitetində dərs deyən erməni əsilli professorlar cəlb edilirmiş ki, bu dili tələbələr daha yüksək səviyyədə mənimsəsinlər. Bu həm də ermənilərin siyasəti idi ki, Azərbaycan dilini ermənilərə azərbaycanlılar deyil, məhz ermənilər öyrətsinlər.

Qeyd etdiyimiz kimi, son zamanlar paytaxtımızda müəyyən qurumlar tərəfindən ödənişsiz erməni dili kursları təşkil edilir, məqsəd düşmənin dilini öyrətmək və onlara öz dilləri ilə qalib gəlməkdir.

Məlumatlara görə, Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzi (BMTM) gənc alimlər və tədqiqatçılar üçün ödənişsiz erməni dili kursları təşkil edir.

Erməni dilini başlanğıc səviyyədən öyrənmək istəyən magistr və ya doktorantura dərəcələrinə malik olan və gələcəkdə elmi fəaliyyətlə məşğul olacaq şəxslər kurslarda iştirak üçün müraciət edə bilərlər.

Eyni zamanda, kurslara dövlət qurumlarının nümayəndələri də qatıla bilərlər. Kursların dekabrın 1-dən başlanması nəzərdə tutulur.

• “Ermənistanda beynəlxalq status qazanan sözləri, kütləvi olaraq, erməni dilinin tərkibindən çıxarırlar”

Bakıda yeni açılmaqda olan erməni dili kurslarında bu dili öyrənmək istəyənlərə dərs demək üçün kifayət qədər müəllim-mütəxəssisin olduğunu deyən Bakı Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsinin Erməni araşdırmaları elmi-tədiqiqat və tədris mərkəzinin böyük elmi işçisi, ermənişünas İsmayıl Tanrıverdi “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Azərbaycanda erməni dilinin öyrədilməsi ilə bağlı ödənişsiz kursların təşkil edilməsinin çox böyük əhəmiyyəti var. İ.Tanrıverdi qeyd etdi ki, bu gün Azərbaycanda erməni dilini kifayət qədər bilən yüksək ixtisaslı, peşəkar kadrlar az deyil. Onun sözlərinə görə, əvvəllər iki-üç mütəxəssis var idisə, bu gün o mütəxəssislərin sayı çoxdur. Yeni nəsil ermənişünasların əsasən gənclərdən ibarət olduğunu deyən İ.Tanrıverdi hesab edir ki, erməni dilinin öyrənilməsi sahəsində xeyli iş görülüb. “Erməni dilinin öyrədilməsi ilə bağlı yeni kursun açılmasını müsbət hesab edirəm. Bu gün Azərbaycanda erməni dilini tədris etmək, öyrətmək üçün kifayət qədər mütəxəssis var. Məsələn, bu gün mənim özümün yetirmələrim var ki, onlar bu sahədə yaxşı mütəxəssislərdir. Erməni dilinin tədrisini həyata keçirmək üçün kadr qıtlığımız yoxdur, onlar gənc nəslə erməni dilini öyrədirlər. Bizim yetirmələrimiz müxtəlif tədris mərkəzlərinə, Müdafiə Nazirliyinin, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin, eləcə də digər strukturların akademiyalarına dəvət edilirlər”.

Azərbaycanda erməni dilinin öyrədilməsi prosesinə çox gec başladıldığını deyən İ.Tanrıverdinin sözlərinə görə, bu dilin öyrədilməsinə başlanmasının səbəbi erməni mətbuatında Daşaltı faciəsi ilə bağlı yer alan məqalə olub: “Çox təəssüf ki, biz erməni dilinin tədrisinə, öyrədilməsinə çox gec başladıq. Bu bizim qüsurumuzdur. Erməni dilinin öyrədilməsi prosesinə 2012-ci ildə başladıq. Erməni KİV-ində təqdim etmişdilər ki, 1992-ci ildə Daşaltı əməliyyatı zamanı onlar Azərbaycan dilini təmiz bildikləri üçün azərbaycanlı hərbçiləri məhv ediblər. Ermənilər deyiblər ki, rabitə ilə eşidiblər ki, həmin əraziyə yüzdən artıq əsgər yığışıb kömək tələb edib və Azərbaycan tərəfi də bizim əsgərlərə “bir az dözün, sizin köməyinizə 20-24 nəfər qara geymlilər gələcək” məlumatını çatdırıb, onlar da tez qara geyimliləri hazırlayıb azərbaycanlıların yanına göndəriblər, beləcə, çaşqınlıq nəticəsində hərbçilərimiz həlak olublar. Ermənilər Daşaltıda oğullarımızı ona görə məhv edə bildilər ki, onlar Azərbaycan dilini təmiz bilirdilər. Ermənilər bizimkilərdən əvvəl ora çatanda təmiz Azərbaycan dilində danışıblar və bizimkilər də elə biliblər ki, onlar azərbaycanlılardır, ona görə də atəş açmayıblar, nəticədə bu böyük faciə baş verib. Bu məlumat yayıldıqdan sonra cənab Prezident göstəriş verdi ki, Azərbaycanda da erməni dili öyrənilsin və buna görə də 2012-ci ildə ATV-də müsabiqə elan edildi, orada mən də iştirak etdim. Müsabiqədən keçdim, sonra məni həm də BDU-ya göndərdilər”.

İ.Tanrıverdi qeyd etdi ki, bu gün bəziləri erməni dilinin öyrədilməsinə, tədrisinə qarşı çıxırlar. Bunun düzgün olmadığını deyən İ.Tanrıverdi hesab edir ki, düşmənin dilini bilmədən ona qalib gəlmək olmaz. Müasir erməni dilində bu gün ciddi dəyişikliklər edildiyini deyən İ.Tanrıverdinin sözlərinə görə, ermənilər beynəlxalq sözləri dillərindən çıxarırlar. “Mən istənilən kurs dərs deyərkən bir devizim var: düşmənə öz dilində qalib gəlmək üçün onun dilini öyrənirik. Bu dilin öyrədilməsi çox vacibdir. Bir məqamı da qeyd edim ki, hazırda erməni dili çox çətinləşdirilib, çünki Ermənistanda beynəlxalq status qazanan sözləri, kütləvi olaraq, erməni dilinin tərkibindən çıxarırlar. Hazırda Ermənistanda alınma sözlərə qarşı rəsmi səviyyədə mübarizə aparılır. Bütün əcnəbi sözləri çıxarırlar. Hazırda əlimdə 200-dən artıq yeni söz var ki, ermənilər həmin sözləri beynəlxalq status qazanan sözlərin əvəzinə “kəşf” ediblər. Bu gün Ermənistanda dilə nəzarət edən xüsusi elmi şura var, həmin şuranın tərkibi 7 professordan ibarətdir. “Alternativ”, “variant”, “kompyuter”, “reklam”, “turist” və digər beynəlxalq sözlər var ki, onları həmin şura dəyişib. Ermənilər erməni dilindən iki sözü götürüb, hər sözün başından üç hərf götürüb birləşdirirlər və yeni söz “yaradır”lar. Hansısa media orqanı, jurnalist, yazar yazısında beynəlxalq sözlərin ermənicə yaradılan variantından istifadə etməzsə, beynəlxalq sözün özünü işlədərsə, o, 1000 dollar cərimə olunur, hüquqi şəxslərin bu istiqamətdə buraxdıqları səhv isə onlara 10 min dollara başa gəlir”.

İradə SARIYEVA