Bakı Türk sammiti – təcavüzkar Ermənistana qarşı vahid türk-islam siyasətinin formalaşma perspektivləri...

Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının (Türk Şurası) 7-ci zirvə görüşündə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə də toxunulub. Prezident İlham Əliyev Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən söz açaraq deyib ki, Ermənistan 30 ilə yaxındır beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərini kobud şəkildə pozaraq Azərbaycana qarşı işğalçılıq siyasətini davam etdirir: “İşğal olunmuş ərazilərdə etnik təmizləmə siyasəti aparılıb, bir milyondan artıq soydaşımız qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düşüb. Həmin ərazilərdə Azərbaycan xalqına məxsus tarixi-mədəni irs, islam abidələri və məscidlərimiz dağıdılıb və məhv edilib.

Ermənistan çalışır ki, müsəlman ölkələri ilə sıx əməkdaşlıq qursun. Ancaq dünya müsəlmanları üçün müqəddəs olan məscidləri dağıdan Ermənistan müsəlman ölkələri ilə dost ola bilməz. Dinimizə qarşı edilən bu vandallıq Ermənistanın islamofob xislətini nümayiş etdirir”.

Ölkə başçısı onu da qeyd edib ki, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının zirvə görüşlərinin yekun bəyanatlarında da dövlətlərin ərazi bütövlüyü, suverenliyi və sərhədlərinin toxunulmazlığına dəstək davamlı olaraq təsbit edilir.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan da çıxışında bu məsələyə toxunub: “Azərbaycanın əzəli torpağı Dağlıq Qarabağın və ətrafının Ermənistanın işğalı altında qalması bir milyon qardaş-bacımızı evlərindən, yurdlarından uzaqda qaçqın və köçkün vəziyyətində yaşamağa məcbur edib. BMT Baş Assambleyasındakı nitqimdə də dediyim kimi, bu, qəbuledilməz bir vəziyyətdir. Dağlıq Qarabağ probleminin ən qısa müddətdə sülh yolu ilə və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü əsasında həll edilməsi üçün əlimizdən gələn səyləri göstərməyə davam edəcəyik”.

O da məlumdur ki, müsəlman ölkələrinin təmsil olunduğu İslam Konfransı Təşkilatı da, birmənalı olaraq, Qarabağ məsələsində Azərbaycanı dəstəkləyir. Bəzi islam ölkələri Qarabağın işğalı ilə əlaqədar Ermənistanla diplomatik əlaqələr belə qurmur. Bütün bunlarla yanaşı, Bakıda keçirilən Türk Şurası Ermənistana qarşı türk-islam dövlətlərinin vahid siyasətinin formalaşmasında necə rol oynayacaq?

• “Məhz bu əməkdaşlıq və birlik, nəticə etibarilə, münaqişənin həlli üçün də yeni imkanlar aça bilər”

Məsələyə münasibət bildirən millət vəkili Elman Nəsirovun fikrincə, sözügedən tədbir bu yöndə müsbət təsir göstərəcək: “Azərbaycan Prezidentinin tədbirdə çıxışı bir daha göstərdi ki, Türk dünyası ölkələri arasında inteqrasiya prosesinin daha da genişlənməsi və nəticə etibarilə, türkdilli ölkələrin üzləşdiyi problemlərin həllinə kömək göstərilməsi olduqca vacib məsələdir. Bu tədbirdə qəbul olunan yekun sənəddə də münaqişə ocaqlarının həlli və Azərbaycanın haqlı mövqeyi, onun ərazi bütövlüyü, suverenliyi və sərhədlərin toxunulmazlığı prinsipi quruma üzv dövlətlər tərəfindən birmənalı şəkildə dəstəklənib. Türk Şurasına üzv ölkələrin bir qisminin həm də Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatında (KTMT) olması reallığını da nəzərə alsaq, İrəvanın həmin hərbi-siyasi qurumla öyünməsinə baxmayaraq, hadisələrin gedişi və Bakı sammiti göstərdi ki, həmin hərbi qurumdakı ölkələrin hər biri, Ermənistan istisna olmaqla, Azərbaycanın haqq səsini müdafiə edir. Ərazi bütövlüyümüzü tanıyırlar. Türk və islam dünyasında birliyin olmasının Qarabağ münaqişəsinin həlli istiqamətində oynadığı rola gəlincə, ölkəmiz üçün faydalı məqamlarından biri də məhz Azərbaycana dəstək verilməsilə bağlıdır. Bu da çox mühüm məsələdir. Məhz bu əməkdaşlıq və birlik, nəticə etibarilə, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün də yeni imkanlar aça bilər. Düzdür, Türk Şurasına üzv ölkələr və islam ölkələri Qarabağ konfliktinin həllilə birbaşa məşğul deyillər. Türkiyə də, sadəcə, ATƏT-in Minsk Qrupunun üzvüdür. Ancaq həmsədrlik postu başqa 3 dövlətə məxsusdur. Bununla belə, Türk dünyasının birliyi fonunda həmin dövlətlər ən müxtəlif beynəlxalq platformalarda Azərbaycanın haqq işini müdafiə edə və ölkəmizin lehinə hüquqi bazanın gücləndirilməsində mühüm rol oynaya bilərlər. Türk Şurasına daxil olan ölkələr arasında münasibətlərin yüksək səviyyədə olması, nəticə etibarilə həmin təşkilat çərçivəsində Azərbaycanın haqq işinin müdafiə edilməsi anlamına gəlir”.

Vidadi ORDAHALLI