“Bunun başlıca səbəbi xaricdə təhsil alan tələbələrlə bağlı Dövlət Proqramının başa çatmasıdır”
Bu tədris ili ərzində xarici ölkələrdə dövlət xətti ilə təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin sayı iki dəfədən çox azalıb. Belə ki, 2013-2014-cü tədris ilində xaricdə Azərbaycan vətəndaşı olan 3035 tələbə dövlət xətti ilə təhsil aldığı halda, 2017-2018-ci tədris ilində bu rəqəm 1800-ə, 2018-2019-cu tədris ilində isə bu say daha da azalaraq 751-ə enib.
O da məlum olub ki, Azərbaycan vətəndaşları dövlət xətti ilə təhsil almaq üçün daha çox Türkiyənin ali təhsil müəssisələrini seçirlər. Ötən müddətə baxdıqda görmək olar ki, bu ölkədə dövlət xətti ilə təhsil alan azərbaycanlıların sayı təxminən 2 dəfə azalıb. 2013-2014-cü tədris ilində Türkiyədə 1024 azərbaycanlı tələbə təhsil aldığı halda, 2017-2018-ci tədris ilində bu rəqəm 569, 2018-2019-cu tədris ilində isə 243 olub.
Azərbaycan vətəndaşlarının dövlət xətti ilə təhsil almaq üçün üstünlük verdiyi 2-ci ölkə Rusiyadır. 2013-2014-cü tədris ilində Rusiyada 377 azərbaycanlı tələbə dövlət xətti ilə təhsil aldığı halda, 2017-2018-ci tədris ilində bu rəqəm 215-ə, 2018-2019-cu tədris ilində isə 184-ə enib.
Ölkə vətəndaşları təhsil almaq üçün daha sonra Böyük Britaniya, Almaniya, Kanada, Niderland və digər Avropa ölkələrini seçirlər. 2017-2018-ci tədris ili üzrə məlumata əsasən, Böyük Britaniyada 289 (5 il əvvəl 499), Almaniyada 188 (5 il əvvəl 351), Kanadada 137 (5 il əvvəl 179), Niderlandda 98 (5 il əvvəl 67) tələbə dövlət xətti ilə təhsil alır.
Bu tədris üzrə olan məlumata görə isə Böyük Britaniyada dövlət xətti ilə təhsil alan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı 92, Almaniyada 98, Kanadada 48, Niderlandda 8-dir.
Göründüyü kimi, xarici ölkələrdə dövlət xətti ilə təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin sayı əvvəlki illərlə müqayisədə xeyli azalıb. Eyni zamanda, azalma tendensiyası davam etməkdədir.
Maraqlıdır, xaricdə təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin sayının azalması nəyin nəticəsidir? Bu, Azərbaycanda təhsilin səviyyəsinin artması ilə bağlı ola bilərmi? Yoxsa xaricdə təhsil almağa maraq azalıb?
- Məlahət Mürşüdlü: “Bizim ali məktəblər bunu yüksək səviyyədə təşkil edirlər”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən təhsil sahəsi üzrə ekspert Məlahət Mürşüdlünün sözlərinə görə, bunun başlıca səbəbi xaricdə təhsil alan tələbələrlə bağlı Dövlət Proqramının başa çatmasıdır: “Məsələ ondadır ki, 2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xaricdə təhsili üzrə Dövlət Proqramının icrası başa çatıb. Ondan sonra bakalavrlar üçün deyil, ancaq magistrlər üçün proqramın vaxtını uzatdılar. Magistr təhsili alanların sayı bakalavrlarla müqayisədə azdır. Ona görə də xarici ölkələrdə dövlət xətti ilə təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin sayı xeyli azalıb. Yəni xaricdə magistr təhsili alanların sayı kütləvi deyil. Bakalavr təhsili ilə əlaqədar proqramın vaxtının uzadılması ilə bağlı müxtəlif fikirlər var. Ancaq hesab edirəm ki, bunu bütün ixtisaslara şamil etmək olmaz. Elə ixtisaslar var ki, ona ehtiyac var. Məsələn, xaricdə müəyyən dillərin öyrənilməsi ilə bağlı ixtisaslara ehtiyac var. Eləsi var ki, bunun üçün xaricdə təhsil almağa ehtiyac yoxdur. Müqayisə üçün qeyd edim ki, bank sistemi ilə bağlı xaricdə təhsilə ehtiyac yoxdur. Ona görə ki, bizim ali məktəblər bunu yüksək səviyyədə təşkil edirlər. Humanitar fənlər üzrə istəməzdim ki, bizim tələbələr xaricdə təhsil alsınlar. Çünki buna ehtiyac yoxdur. O üzdən, ancaq texniki ixtisaslara önəm verilməsi doğru olardı. Fikrimcə, buna tələbat varsa, proqramın vaxtını uzatmaq olardı”.
Vidadi ORDAHALLI
