Türk dili dilimizə təhlükəli imiş, rus dili yox - Ayaz Salayev aləmi qarışdırdı...
Kinorejissor Ayaz Salayevin dilimizlə bağlı fikirləri ciddi müzakirələrə səbəb olub. Baku TV-də Elçin Əlibəylinin verilişində Sabir Rüstəmxanlı ilə Ayaz Salayev arasında anlaşılmazlıq yaranıb. Ayaz Salayev Moskvada təhsil aldığı üçün özünü şanslı hesab etdiyini bildirib.
Daha sonra o, “Rus dili Azərbaycan dili üçün təhlükəli deyil. Lakin türk dili təhlükəlidir. Çünki mənim tələbələrim artıq “kasaba” deyirlər, “qəsəbə” sözünü işlədən yoxdur”- deyib.
Bu fikir Sabir Rüstəmxanlının xoşuna gəlməyib və o, etirazını bildirib: “Ayaz bəy, bu elə sənin Moskvada oxumağının nəticəsində yaranmış bir təfəkkürdür ki, türk dili bizim üçün təhlükədir. Bu dil mənim öz dilimdir, necə təhlükəli ola bilər?”.
Qeyd edək ki, Azərbaycan dili türk dil ailəsinə mənsubdur. Belə olan halda türk dili bizə niyə təhlükə yaratsın? Ümumiyyətlə, bu nə iddiadır? Prezident İlham Əliyev özü bəyan edib ki, bizim ailəmiz türk dünyasıdır.
Aydın Xan Əbilov: “ Dil hər hansı bir toplumun ünsiyyət vasitəsi deyil, həm də bir xalqı digər millətdən fərqləndirən əsas xüsusiyyətlərdən biridir”
Yeni Yazarlar və Sənətçilər İctimai Birliyinin təsisçisi/sədri, www.kitabxana.net – Mir Cəlal Paşayev adına Milli Virtual-Elektron Kitabxana portalının təsisçisi/baş redaktoru, www.yenimedia.net saytının təsisçisi/baş redaktoru, "Ədəbiyyat qəzeti" redaksiyasının şöbə redaktoru, Prezident təqaüdçüsü, yazıçı-kulturoloq Aydın Xan Əbilov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, dil hər hansı bir toplumun ünsiyyət vasitəsi deyil. Həm də bir xalqı digər millətdən fərqləndirən əsas xüsusiyyətlərdən biridir: “Ayaz Salayev və onun kimi düşünənlər əslində məntiq ortaya qoyub. Bəli, azərbaycan dili azərbaycan türkcəsindən illər əvvəl ayrılıb. Söhbət əbədi dildən gedir. Qədim türk dillərinin müxtəlif dialekt, ləhcə və formaları olub. Sonradan o dillər birləşib inkişaf edib və ayrılaraq müstəqil dilə çevrilib. Necə ki, özbək türkcəsi, qaqauz dili, azərbaycan türkcəsi inkişaf edib. Təəssüf ki, türk dili deyəndə iqtisadi qüdrətinə görə seçilən Türkiyə türkcəsi nəzərdə tutulur. Halbuki, əvvəllər azərbaycan dili əvəzinə türk dili işlənib. Türkiyə türkcəsi o vaxtı osmanlı dili adlanırdı. Sonradan azərbaycan dilinə keçmişik. Onu da deyim ki, Məhəmməd Fizuli öz dövründə qeyd edib ki, Nizami Gəncəvi “Leyla və Məcnun”u fars dilində yazıb, ancaq o öz türkcəsində yazıb. Nəvai öz türkcəsində də yazıb, yaradıb. Orta əsrlərdə latın dili dağıldı, bununla yanaşı, türk dili də parçalandı, müstəqil dillər yarandı”.
Həmsöhbətimiz hesab edir ki, ayrı dil qrupuna aid olan dillərin bizim dilə təsiri təhlükəli deyil: “Danılmaz faktdır ki, bu gün gənclər, yaşlı nəsil türk seriallarının təsiri altındadır. Onlar doğma azərbaycan dilində deyil, Türkiyə türkcəsində danışır. Vaxtilə babalarımız rus, fars, ərəb dillərindən istifadə edib. İndi isə ingilis, türk dillərinə üstünlük verilir. Halbuki, dövlət dili haqqında qanuna əsasən, doğma azərbaycan dilində danışılmalıdır. Hər bir dil müstəqil inkişaf etməlidir. Hər bir dilin daşıyıcıları bilməlidir ki, hansı dilə məxsusdurlar. Bu baxımdan biz öz dilimizi inkişaf etdirməliyik.
O da bəllidir ki, dünyanın, BMT-nin qəbul etdiyi əsas 5 dil var. Rus, ingilis, ispan və digərləri. Onu da unutmaq lazım deyil ki, əlavə dil bilən şəxs ikiqat şüura, təfəkkürə malik olur. Azərbaycanda hər hansı bir dilin qarşısını almaq olmaz. Rus dili uzun müddət bizim dünyaya çıxış dilimiz olub. Rus dili və ingilis dili ilə yanaşı, Türkiyə türkcəsini də inkişaf etdirməliyik, türk dünyası ilə əlaqələrimiz daha da genişlənməlidir. Ancaq əsas doğma azərbaycan dilini inkişaf etdirməliyik. Bağçalar rus, ingilis dilində deyil, sırf ana dilində olmalıdır”.
Zaur Əliyev: “44 günlük müharibədə erməniləri məğlub etməyimizdə rolu olan "Bayraktar" türk dilindədir və Azərbaycana qarşı ermənilərin istifadə etdiyi rus dilində olan "Tank T" üzərində Qarabağda qələbə qazandı, hansı dil daha təhlükəlidir?"Tarixçi alim Zaur Əliyev də Ayaz Salayevin fikirlərinə iradını bildirib: "Ayaz müəllim, ən təhlükəli bilirsiniz nədir? "Ana" və "ata" kimi gözəl sözlərin "mama" və "papa" kimi səslənməsidir. Ayaz müəllim, 20 yanvarda, Xocalıda rus əsgərlərinin tankla əzib keçdiyi azərbaycanlı uşaqlar, qadınlar, kişilər "Ne ubivayte nas" (Bizi öldürməyin) desələr də, xeyri olmadı. Rus öz dilində belə eşitsə də, tankı onların üzərinə sürdü.
Nuru Paşa isə sadəcə "kardeş yardımı" sözünü eşidib, 31 mart soyqırımından sonra bu qırğınlar daha davam etməsin deyə, Bakını və Azərbaycanı erməni və ruslardan xilas etmişdi. 44 günlük müharibədə erməniləri məğlub etməyimizdə rolu olan "Bayraktar" da türk dilindədir və Azərbaycana qarşı ermənilərin istifadə etdiyi rus dilində olan "Tank T", "İskander" üzərində Qarabağda qələbə qazandı. İndi hansı dil daha təhlükəlidir, ona qərar verin...".
Səfər Alışarlı: “Gənclərimiz "qəsəbə" demir, "kasaba" deyir, əcəb eləyir”
Yazıçı Səfər Alışarlı hesab edir ki, ana dilinin əsas funksiyası o dilin digər daşıyıcıları ilə ünsiyyət qurmaq, anlaşmaq, birgə fəaliyyəti tənzimləmək, bir sözlə, qalib gəlmək, qələbə çalmaqdır: “Gənclərimiz "qəsəbə" demir, "kasaba" deyir. Əcəb eləyir. Unutmaq lazım deyil ki, böyük dalğa kiçik dalğanı udmalıdır. Sevinməliyik ki, bu, məkanımıza tankın belində soxulan rus, ingilis, ərəb, fars dili deyil, doğma türk dilidir. Dilimizin adını "Azərbaycan dili" eləyənlər bu millətin digər türk xalqları ilə qaynayıb-qarışmaq perspektivini qapamaq istədilər. Çünki birliyə aparan bu yol onların sonu demək idi. Ancaq onlar bu genetik birliyin qarşısını almaqda acizdirlər. İnşallah, xalqlarımız birləşəcək və vahid, ortaq türk dilində danışacaq. Bu gün dil bizə təkcə kino çəkmək, hekayə yazmaq üçün lazım deyil. Sən yaxşı kino çək, yaxşı hekayə yaz, onu bütün türk ləhcələrində dublyajsız da başa düşəcəklər. Yoxsa ki, "qəsəbə" demədi, "kasaba" deyib evimizi yıxdı! Vaxsey!".
Günel CƏLİLOVA
