Fatimə Hacıbəyli: “Bu uşaqların özlərinin anaya, qayğıya ehtiyacı var, onlar necə uşaq dünyaya gətirə bilər?”
Hər zaman müzakirə olunsa, müxtəlif maarifləndirmə işləri aparılsa da, ölkəmizdə erkən nikah problemi həllini tapmır və sayı azalmır. Azərbaycanda 2021-ci ildə 20 yaşadək qadınlar tərəfindən doğulan uşaqların sayı açıqlanıb.
Açıqlanan statistik rəqəmlərə əsasən, ötən il Azərbaycanda 425 məktəbli ana olub: “Ötən il 20 yaşadək analar tərəfindən doğulan uşaqların ümumi sayı 9476 olub. Onlardan 84 nəfəri 16 yaşa qədər olan analar, 341 nəfəri 16 yaşlı analar (ümumilikdə 425 nəfər), 1225 nəfəri 17 yaşlı olan analar, 2972 nəfəri 18 yaşlı analar, 4854 nəfəri 19 yaşlı analar tərəfindən doğulanlardır”.
Qeyd etdiyimiz kimi, məktəb yaşlı qızlar arasında ana olanların sayının ötən illərlə müqayisədə çoxluq təşkil etməsi narahatedici bir durumdur.
- “Erkən nikah və erkən hamiləliyin yalnız ana və körpə üçün deyil, cəmiyyət üçün də mənfi fəsadları ola bilər”
“Vəfa” Sosial Yardım İctimai Birliyinin rəhbəri Fatimə Hacıbəyli qeyd etdi ki, çox zaman ya iqtisadi, ya da sosial-psixoloji problemlər ailələri erkən nikaha məcbur edir: “Burada iqtisadi problemlərlə yanaşı, əhalinin sosial psixoloji vəziyyəti də mühüm rol oynayır. Xüsusilə iqtisadi problemlər bu məsələnin ən cüzi hissəsidir. Bir problem də budur ki, bizim cəmiyyətdə qızın erkən ərə getməsi normal qarşılanır. Əksər vaxtda da deyirlər ki, elə imkanları da yoxdur, evləniblər, Allah xoşbəxt eləsin! Xüsusilə rayon yerlərində aiddiyyəti qurumlar tərəfindən belə cümlələr işlənir. Valideyn də bəzi hallarda qorumaq instinkti ilə qızlarını ərə verməyə çalışır. Biz hansısa valideyni bəlkə də ittiham edə bilmərik ki, uşağının düşmənidir, ondan canını qurtarmaq istəyir. Çünki bəzi hallarda bunu övladını qorumaq üçün etdiyini deyən valideynlər də var. Amma onlar, əksinə, öz uşaqlarına yaşatdığı faciənin fərqinə varmır”.
Həmsöhbətimiz hesab edir ki, erkən nikah və erkən hamiləliyin yalnız ana və körpə üçün deyil, cəmiyyət üçün də mənfi fəsadları ola bilər. Belə ki, təhsilsiz və nikahsız gənc ananın problemi təkcə onun cəmiyyətin inkişafına töhfə vermək imkanından məhrum olması ilə bitmir, o hətta ailəsi ilə birlikdə bu cəmiyyətdə artıq yükə çevrilə bilər: “Problemin qarşısını almaq üçün cəzalandırılma ilə yanaşı, maarifləndirməyə də ehtiyac çoxdur. Daha çox uçqar kəndlərdə, qəsəbələrdə maarifləndirmə işi gücləndirilməlidir. Bu həm də ağır bir cinayət hadisəsidir, valideyn məsuliyyətsizliyidir. Buna heç cür haqq qazandırmaq olmaz. Bu uşaqların özlərinin anaya, qayğıya ehtiyacı var. Onlar necə uşaq dünyaya gətirə bilərlər? Sadəcə, bu uşaqlar valideyn məsuliyyətsizliyinin qurbanıdırlar. Bəzən deyirlər ki, nənələrimiz 13-14 yaşında ana olublar. O nənələrin dövrü idi. Axı, indi nənələrin dövrü deyil, imkan verin nəvələriniz normal uşaqlıqlarını yaşasınlar. Bu addımı atan böyüklər başa düşməlidirlər ki, uşaqlarını erkən nikaha məcbur etməklə heç də xoşbəxt etmirlər. Əksinə, uçurumdan yuvarlayırlar. Bəlkə də bu gün bunun fərqində deyillər, amma zamanla hər şey aydın olacaq. Ona görə də, belə məsuliyyətsiz valideynlər cəzasız qalmamalıdır”.
Günel CƏLİLOVA
