Azərbaycan elmində islahatların başlanması ən çox arzu edilən hallardan biridir ki, bu sahədə hələlik bir neçə addım atılıb. Təbii ki, son dövrlər əsas pioritet məsələrdən biri kimi elm və təhsilin inteqrasiyası diqqəti cəlb edir.
Artıq ali məktəblərin də nəzdində elmi bölmələrin, mərkəz və təmayüllərin yaradılması rellığa çevirilir. Əsas da odur ki, ölkənin üç ali məktəbinin nəzdində elmi tədqiqat universitetləri yaradılacaq. Əvvəllər elm və təhsil bir-birindən ayrı inkişişaf etsə də, indi onların birlikdə inkişafı nəzərdə tutulur. Uzun illər elmin bütün bölmələri, sahələri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında (AMEA) olsa da, Prezident İlham Əliyevin müvafiq fərmanı ilə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının bir sıra institutları və müəssisələri Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə verildi. Artıq iki həftədən çoxdur ki, bu fərman verilib və elmi-tədqiqat institutlarının təhsil sahəsinə inteqrasiyası həyata keçirilir.
Onu da vurğulayaq ki, son həftələr ölkənin bir sıra ali məktəbləri publik hüquqi şəxsə çeviriliblər. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, onların hüqiqi publik şəxsə çevilməsi əslində elm və təhsilin daha güclü inteqrasiyasına imkanlar açır. Mütəxəssislər deyir ki, Prezidentin AMEA-nın bir çox institutlarının Elm və Təhsil Nazirliyinə verilməsi elm və təhsilin birləşdirilməsinə, bir yerdə daha da güclənməsinə imkan verir. Onlar qeyd edir ki, AMEA-nın bir çox səlahiyyətlərinin nazirliyə verilməsi, elm və təhsilin birləşdirilməsi, eləcə də universitetlərin publik hüquqi şəxslərə çevirilməsi elm və təhsilin inteqrasiyasına yeni üfiqlər açır.
- “Elmin təhsillə inteqrasiyası vacib idi”
AVCİYA-nın vitse-prezidenti, professor Məhərrəm Zülfüqarlı hesab edir ki, elm və təhsilin eyni müstəvidə inkişafı labüd idi. Professor Zülfüqarlının sözlərinə görə, elm və təhsil sahəsində Prezidentin fərmanları bu sahədə yeni islahatların başlandığına işarədir. Universitetlərin publik hüquqi şəxsə çevirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayan müsahibimiz qeyd edir ki, universitetlər özləri də elmi tədqiqat məsələlərində maraqlı olacaqlar. “Elmin təhsillə inteqrasiyası vacib idi. Bu, uzun müddətdir ki, müzakirə olunan məsələ idi. Akademiyanın elmi-tədqiqat institutlarının fəaliyyəti hər zaman müzakirə edilirdi və əsas fikirlərdən biri də o idi ki, elmi-tədqiqat institutları universitetlərə birləşdirilsin. Bu prosesin baş verməsi gözlənilən idi. Çünki dünyanın inkişaf edən ölkələrində bu çoxdan gerçəkləşib və elmlə təhsilin inteqrasiyası böyük fayda, səmərə verib. Azərbaycan Prezidentin müvafiq fərmanı ilə akademiyanın bir sıra elmi-tədqiqat institutlarının Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə verilməsi bu sahəyə çox böyük səmərə verə bilər. Elm və təhsilin bir-birindən ayrı olması bir sıra problemlər yaradıb. İndi isə elm və təhsilin bir-birinə inteqrasiyası başlayıb”.
- “Baş verənlər bu sahədəki islahatların başlanğıcıdır”
M.Zülfüqarlı hesab edir ki, bu proses çox həssaslıqla həyata keçirilməlidir, çünki burada bir sıra incə məqamlar var. Təhsil Nazirliyinin adının dəyişərək Elm və Təhsil Nazirliyinə çevirilməsi, onun nəzdində üç agentliyin yaradılması, üstəlik də, AMEA-nın bir çox elmi-tədqiqat institutlarının onun nəzdinə verilməsi nəticəsində super bir nazirlik yarandığını qeyd edən M.Zülfüqarlının fikrincə, nazirlikdə elmə, təhsilə, elmlə təhsilin inteqrasasına təkan verməyi bacaranlar prosesdə əsas rol oynamalıdır: “Baş verənlər bu sahədəki islahatların başlanğıcıdır. Biz elm və təhsil adamları olaraq bu prosesin uğurla həyata keçməsini istəyirik, hər birimiz çalışdığımız ali məktəblərdə bu işə təkan veririk və verəcəyik də. Yenə də deyirəm elm və təhsilin inteqrasiyası hava-su kimi lazımdır. Bilirsiz ki, elmi-tədqiqat institutlarında işləyən alimlərin, elmi işçilərin bir çoxu ali məktəblərdə də dərs deyir və da elmlə təhsilin inteqrasiyasına imkan yaradır... Bütün bu işlər gedir. Amma Elm və Təhsil Nazirliyinin bu işin öhtəsindən gələ bilməsi sual altındadır. Çünki nazirliyin özünün böyük problemləri var. Hələ Təhsil Nazirliyi olarkən bir sahəni əhatə etməsinə baxmayaraq problemləri vardı, indi də görün neçə sahə nazirliyə birləşdirilib. Bu baxımdan hesab edirəm ki, burada ilk növbədə kadr islahatlarına ehtiyac var. Təcrübəli kadrların agentliklərə təyin olunmasına ehtiyac çoxdur, ona görə ki, cavan və təcrübəsiz kadrlar bunun öhtəsindən gələ bilməz. Bir də vacib məsələ işçilərin maddi təminatının artırılmasıdır, buna ehtiyac duyulur. Əgər bu müəssisələrdə, institutlarda, agentliklərdə işçilərin maddi təminatı yüksəlməzsə bu birləşmənin müsbət nəticə verəcəyi də sual altındadır. Universitetlərin özləri də az məvacib verirlər. Bu səbəbdən də elə etmək lazımdır ki, elmlə təhsilin birləşməsi həm keyfiyyəti artırsın. Universitetlər, müəssələr əlavə maliyə qaynağı tapsınlar və özlərinin büdcələri olsun, özləri öz maliyə imkanlarını genişləndirsinlər. Bu amil isə elm və təhsilin birgə inkişafına müsbət təsir göstərə bilər. Mənə belə gəlir ki, qısa müddətdə bu olmalıdır. Hesab edirəm ki, bu sahədə işləri icra edənlər həm bunların hamısını, həm də dünya təcrübəsini bilir. Ümidvarıq ki, islahatlar müsbət nəticə verə bilər. Hamımızın arzusu budur”- deyə M.Zülfüqarlı bildirdi.
İradə SARIYEVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
