Azərbaycanda virusa yoluxma faktlarının artım səbəblərini başqa ölkələrlə necə müqayisə etmək olar...
Son günlər Azərbaycanda koronavirusa yoluxanların sayının artdığı məlumdur. Ümumiyyətlə, regionda bu virusun geniş yayıldığı bildirilir.
Qonşu ölkələrlə müqayisə etsək, təkcə Ermənistanda bu günlərdə 736 yoluxma və 7 ölüm faktı qeydə alınıb. Azərbaycanda isə yoluxanların sayı 555 nəfərdir.
Bildiyimiz kimi, ötən ilin dekabr ayından başlayaraq Çindən Avropaya və Amerikaya, eləcə də digər qitələrə yayılan bu virus, sözün həqiqi mənasında, dünyanı məngənəsinə alıb sıxır.
Azərbaycanda pandemiyanın yayılması xətti məlumdur. Bu barədə dünyada vəziyyət indi və ilk başlanğıcda necə olub, ona nəzər salaq. Dünya təcrübəsinə gəldikdə, Avropada, xüsusən İtaliya və İspaniyada yoluxma halları və ölüm faktları artan xətt üzrə inkişaf edəndə, bu qitənin bir çox ölkəsində nisbi sakitlik hökm sürürdü. İndi isə koronavirus Avropanın çoxlu sayda ölkəsində tüğyan edir.
Avropa ilə müqayisədə ABŞ-da yayılma və ölüm halları gec başladı, indi isə bu ölkə az qala koronavirus pandemiyasının əsarəti altındadır.
Regionun və dünyanın təcrübəsi göstərir ki, infeksiyanın sürətlə yayılması və pik həddə doğru hərəkət etməsi bir çox obyektiv və subyektiv amillə bağlıdır. Hər bir ölkə və region üçün bu hal spesifikdir.
Azərbaycanda bu virusun yayılma sürətinin əvvəlki dövrlə müqayisədə indi artması, bu virusa yoluxanların sayının çoxalması nə ilə bağlıdır? Bu virusun yayılması doğrudanmı regional spesifikadan bu qədər asılıdır?
- “Azərbaycanda həm xəstələrin, həm də ölənlərin sayı pandemiyanın geniş yayıldığı ölkələrlə müqayisədə həddən artıq aşağıdır”
Millət vəkili, tanınmış politoloq Aydın Mirzəzadə hesab edir ki, Azərbaycanda bu virusun son dövrlər daha çox artmasının səbəbi var. O hesab edir ki, yoluxmanı müəyyən etmək üçün əvvəllər ölkəmizdə testlərin məhdud sayda olması yoluxanların sayını müəyyən etməyə mane olurdu, ölkəmizin daha çox sayda test alması isə çoxlu insanın testdən keçirilməsinə və xəstəliyin üzə çıxarılmasına kömək edir. “Bu pandemiyanın yayılmasında iki faktor böyük rol oynayıb. Biri ölkənin dünyaya nə qədər sıx inteqrasiya olunması, ikincisi isə region məsələsidir. Hər iki faktor Azərbaycanda var. Azərbaycan bu gün yüksələn inkişaf xətti keçir və onun həm dünyanın inkişaf etmiş, həm də digər ölkələri ilə çox sıx əlaqələri var. Pandemiyanın Azərbaycana daşınmasında Çinlə, Avropa ölkələri ilə, eləcə də virusun geniş yayıldığı İranla geniş əlaqələrimiz rol oynadı. İkinci faktor da, dediyim kimi, region faktorudur. Yəni Azərbaycan bu gün transnəqliyyat xətlərinin keçdiyi, böyük regional layihələrin həyata keçirildiyi bir zonadır. Ancaq, bununla belə, pandemiyanın yayılması məsələsində üçüncü bir faktor xəstəliyə qarşı milli dövlətin nə cür mübarizə aparmasıdır”.
A.Mirzəzadə qeyd etdi ki, Azərbaycan ilk gündən bu epidemiyanın lokallaşdırılması üçün həm məhdudiyyət tədbirlərini həyata keçirdi, həm də xəstələrin üzə çıxarılması, onların müalicə olunmasını böyük diqqətə götürdü. “Başqa ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanda xəstələrin sayı elə də sürətlə artmır, bu baxımdan ölkəmiz fərqlidir. Hər milyon nəfərə düşən xəstə sayına görə Azərbaycanın göstəriciləri çox aşağıdır. Azərbaycanda koronavirusa yoluxanlar gündəlik təqribən 40-60 nəfər civarında üzə çıxır, Avropa ölkələri və digər ölkələrdə isə bir gündə yüzlərlə insanın bu virusa yoluxduğu məlundur. Yəni bu, birdən-birə iki-üç dəfə artım kimi getmir. Avropa ölkələrinin əhali sayı Azərbaycandan 7-8 dəfə çoxdur. Ancaq, bununla belə, Azərbaycanda həm xəstələrin, həm də ölənlərin sayı pandemiyanın geniş yayıldığı ölkələrlə müqayisədə həddən artıq aşağıdır. Avropa ölkələri, həmçinin, qoca, yaşlı insanların müalicəsindən imtina yolu tutub. Bununla bağlı kifayət qədər fakt var. Azərbaycanda isə virus aşkarlanan bütün xəstələrə göstərilən münasibəti başqa ölkələrlə müqayisə edə bilmərik. Ölkəmizdə bütün xəstələr eyni səviyyədə müalicə olunur, burada hər hansı bir yaş faktoru, məhdudiyyəti yoxdur. Azərbaycanda koronavirus aşkarlanan və müalicəyə cəlb edilən 555 nəfərin üçdə bir hissəsini xarici vətəndaşlar təşkil edir. Yəni Azərbaycan, Avropa ölkələri və digər dövlətlər kimi, koronavirusa tutulan xarici vətəndaşları öz ölkələrinə deportasiya etmir, əksinə, imkanları hesabına onları da müalicə etdirir. Vaxtında sərhədlərin bağlanması, insanların hərəkətinə məhdudiyyətlərin qoyulması, vaxtında laboratoriyaların, müayinə və müalicə vəsaitlərinin, xüsusən də müayinə testinin alınması bu xəstəliyin daha geniş yayılmasının qarşısını aldı. Xəstəliyin ilk günlərində Azərbaycan vətəndaşlarının çox az bir hissəsi testdən keçirildi. Yəni ola bilsin ki, həmin vaxt virus Azərbaycanda yayılmışdı, amma əhalinin az bir hissəsinin testdən keçirilməsi bütün miqyası müəyyənləşdirməyə mane olurdu. Amma sonrakı dövrlərdə test nümunələrinin kifayət qədər alınması bütün real vəziyyəti ortaya çıxarmağa imkan verdi. Həmçinin, başqa ölkələrdən fərqli olaraq, Azərbaycan xəstələri evində izolyasiya etmir”.
Bundan ötrü Azərbaycanın bütün coğrafiyası üzrə xəstəxanalar var və bu cür xəstələrin müalicə olunması üçün ayrıca xəstəxanalar ayrıldığını deyən A.Mirzəzadənin sözlərinə görə, bir sıra otellər də bu istiqamətdə ixtisaslaşıb, buna görə ayrıca xəstəxana tikilməsinə ehtiyac yoxdur. “Bu gündən insanların yaşadığı yerdən kənara çıxmasına qarşı çox sərt məhdudiyyətlərin qoyulması hesab edirəm ki, yoluxmanın, yayılmanın qarşısının kəskin surətdə alınmasına, eyni zamanda da insanlar arasında olan, lakin xəstə olduğunu bilməyənlərin müəyyənləşməsinə, habelə qısa zaman ərzində pikə çatan bu xəstəliyin qarşısının alınmasına, ona qalib gəlməyimizə səbəb olacaq” - deyə A.Mirzəzadə vurğuladı.
İradə SARIYEVA
