Cümə axşamı günü, 10 iyul 2025
     

Rusiyadan xəbərdarlıq... Tramp israr etsə və Danimarka Qrenlandiyanı satmasa ABŞ təhlükəli kartları işə salacaq...

Image

Məlum olduğu kimi, ABŞ Prezidenti Donald Tramp Danimarkanın muxtar ərazisi sayılan dünyanın ən böyük adası Qrenlandiyanı almaq istəyir. Baki-xeber.com xəbər verir ki, Amerika mediası, Trampın Qrenlandiyanı almaq fikrinə, yaz aylarında bir yeməkdə qonaqlardan birinin, Danimarkanın adaya hər il ayırdığı 500 milyon dolları tapmaqda çətinlik çəkdiyini dedikdən sonra düşdüyünü yazır. Qeyd edilir ki, bundan sonra Tramp müşavirlərinə məsələni araşdırmağı tapşırıb.

İddia edilir ki, Trampın diqqətini, 55.000 insanın yaşadığı buzlu adanın təbii qaynaqları və geosiyasi əhəmiyyəti cəlb edib.

ABŞ prezidenti Donald Tramp da Qrenlandiyanı almaq istədiyini təsdiqləyib. Tramp "Belə bir müzakirə olub... Strateji cəhətdən çox maraqlıdır. Ancaq onu sizə deyə bilərəm ki, bu gündəmin əsas maddəsi deyil. Bu bir növ əmlak sövdələşməsidir" deyib.

Ağ Evin iqtisadi məsləhətçisi Larry Kudlou Trampın açıqlamasından əvvəl, məsələnin dəyərləndirildiyini və keçmiş ABŞ prezidenti Harri Trumenin də əvvəllər Qrenlandiyanı almaq istədiyini söyləyib. "Qrenlandiyanın sahibi Danimarkadır, Danimarka da müttəfiqimizdir və strateji bir mövqeyə sahibdir. Çox qiymətli mineral ehtiyatlara malikdir" - Kudlou deyib.

Qrenlandiya isə Trampın istəyini rədd edib. “Biz satılmırıq” deyən Qrenlandiyanın Xarici İşlər Nazirliyi adanın satış yox, biznes əməkdaşlığına açıq olduğunu bəyan edib.

Sputnik Azərbaycan-ın məlumatına görə, RİA Novosti-nin analitiki İvan Danilov hesab edir ki, Danimarka Qrenlandiyanı xoşluqla ABŞ-a satmasa, Tramp adanı "zorla" ala bilər. Onun fikrincə, rəsmi Kopenhagen Qrenlandiyanı satmağa razılıq vermədiyinə görə peşman ola bilər. Belə ki, Arktika uğrunda gedən qızğın geosiyasi mübarizəni nəzərə alsaq, Vaşinqtonun ada üzərində idarəni ələ keçirmək üçün başqa vasitələrə əl atacağı ehtimalı var. "Sadə dillə desək, Danimarka hökumətinin "xoşluqla" satmaq istəmədiyini zorla götürmək" – Danilov qeyd edib.

Onun fikrincə, Vaşinqtonun geostrateji maraqları baxımından adanın Danimarkanın idarəsi altında qalmasına razılıq vermək ABŞ üçün laqeyd bir addım olardı.

Müəllif həmçinin "Financial Times" nəşrinin yaydığı məlumatı da xatırladır: Keçən il ABŞ Danimarkaya xəbərdarlıq edərək, Çinin Qrenlandiyada üç hava limanı tikmək marağının olduğunu bildirib; nəticə etibarilə isə Kopenhagen Çini Qrenlandiyaya buraxmamaq üçün hava limanlarının tikintisinə maliyyə ayırmağa məcbur olub.

"Financial Times" məlumatında bildirib ki, Pekin keçən ilin yanvarında Arktikaya dair dərc etdiyi ilk rəsmi sənədində Qrenlandiyaya olan marağını elmi tədqiqatdan kommersiya sahəsinə keçirdiyini bildirilib.

Danilov xatırladır ki, bu ilin mayında ABŞ Dövlət Katibi Mayk Pompeo Finlandiyaya səfəri zamanı Çinin və Rusiyanın Arktikada "aqressiv" hərəkətlərini tənqid edib. "Amerika üçün vaxt gəlib çatıb ki, özünü arktik qüvvə kimi tanıtsın" - Pompeo deyib.

Müəllifin sözlərinə görə, bu məsələdə vacib bir məqama diqqət yetirmək lazımdır: "Qrenlandiya potensial (və hələ də tam olaraq istismar olunmamış) yeraltı sərvətlərinə, balıq resurslarına və əhəmiyyətli strateji mövqeyinə baxmayaraq, Danimarka krallığının dotasiya alan bir hissəsidir. Qrenlandiya büdcəsinin təxminən 50 faizi Danimarkanın dövlət xəzinəsindən ödənilən dotasiyaların payına düşür və "The New York Times" nəşrinin hesablamalarına görə, bu dotasiyalar ildə 740 milyon dollar (yəni hər sakin üçün təxminən 13 min dollar) təşkil edir".

Danilov qeyd edir ki, adada həmçinin Danimarkadan ayrılmağı dəstəkləyən hərəkat mövcuddur və Kopenhagen mütəmadi olaraq müstəmləkəçilikdə və adaya gələn xarici sərmayələrin qarşısını almaqda günahlandırılır.

Müəllifin sözlərinə görə, rəsmi Pekin Qrenlandiyanın Danimarkadan ayrılacağı təqdirdə adanın əhalisini xoşbəxt və gəlirli həyat ilə təmin edəcək xarici himayədar sayılır. Lakin Trampın adanı almaq marağının yaranması ilə Qrenlandiya separatistlərinin əlinə güclü təbliğat aləti düşür:

"Onlar (separatçılar – red.) artıq deyə biləcəklər ki, Kopenhagen onları ABŞ-ın 52-ci ştatının vətəndaşları kimi gözəl gələcəkdən məhrum edir və bu cür təbliğat Çinin təklif edəcəyi hər hansı digər bir alternativdən daha cəlbedicidir".

Tanınmış danimarkalı ekspertlər düşünürlər ki, Trampın təklifindən sonra Qrenlandiyanın maliyyə perspektivlərinin yaxşılaşması fonunda separatçı diskussiyalar kəskinləşəcək.

Danilovun fikrincə, ABŞ həqiqətən də Qrenlandiyanı tərkibinə qatmaq istəsə Vaşinqtona adadakı separatçıları maliyyə vəsaiti və informasiya dəstəyi ilə təmin etmək, o cümlədən adada "insan hüquqlarının pozulmasını aşkara çıxarmaq" kifayət edəcək.

Ekspertlərin fikrincə, qlobal istiləşməyə görə, digər yerlərdən fərqli olaraq sözügedən adada buzların əriməsi daha çox müşahidə edilir. Bu isə gələcəkdə bölgədə daha geniş mədənçilik fəaliyyətinə şərait yaradır. Buzlu adanın təbii ehtiyatlarla zəngin olduğu bildirilir.

Qrenlandiya adası təbii ehtiyatlarla yanaşı həm də strateji əhəmiyyətə malikdir. Əvvəllər bölgədə hərbi bazası olan ABŞ-ın Çinin Qrenlandiyadakı təsirini artırmaq səylərindən məmnun olmadığı dəfələrlə dilə gətirilib.

2016-cı ildə Çin mərkəzli bir firma keçmiş bir ABŞ-ın bazasını almağa cəhd edib, ancaq Danimarka bu təklifi rədd edib. 2018-ci ildə başqa bir Çin şirkəti 560 milyon dollar qarşılığında adada tikintisi nəzərdə tutulan hava limanını inşa etmək hüququ qazanıb.

Keçmiş ABŞ prezidenti Harri Trumen də, 1946-cı ildə 2,160 milyon kvadrat kilometr ərazisi ilə dünyanın ən böyük adası olan, 81 faizi buzlarla örtülü Qrenlandiyanı 100 milyon dollara almaq istəyib, ancaq Danimarka Harrinin təklifini rədd edib.

Qeyd edək ki, ABŞ Qrenlandiyanı alarsa, bu ölkənin pulla öz ərazisinə qatacağı ilk torpaq sahəsi olmayacaq. ABŞ 1917-ci ildə Danimarkanın Hind adalarını 25 milyon dollara satın alıb və adını da ABŞ Virgin adaları qoyub.

Bundan başqa, ABŞ 1803-cü ildə Şimali Amerikada Fransadan 15 milyon dollara torpaq alıb. 1867-ci ildə isə Çar Rusiyasına 7.2 milyon dollar ödəyən ABŞ Alyaskanı satın alıb.



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

10.07.2025 / 00:18
Rusiya Azərbaycandan iki şirkətin süd məhsullarının idxalına qadağa qoydu

09.07.2025 / 23:23
Prezident İlham Əliyev Şeyx Məhəmməd bin Zayed Al Nəhyana xatirə hədiyyəsi təqdim edib

09.07.2025 / 21:11
Rusiya narahatdır - İranın zənginləşmiş uran qalıqları ABŞ-ın əlinə düşə bilər...

09.07.2025 / 20:54
Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı yeni proseslərə start verilir

09.07.2025 / 20:39
Tramp Ukraynaya hərbi yardımı tam bərpa etdi - bunu yeni siyasi oyun sayanlar da var...

09.07.2025 / 20:25
Trampın yeni qərarı dolların kursunu dəyişdi, manata da təsir ehtimalları var…

09.07.2025 / 20:11
Xəzər dənizinə yeni güclü oyunçu gəlir - Azərbaycan prosesə qəti dəstək verir...

09.07.2025 / 19:54
Tramp Qəzzada sülh yaratdı ki, Nobel mükafatına təqdim olunur?

09.07.2025 / 19:39
Paşinyan Qərblə razılaşıb - ölkədə müxalifət qalmayacaq...

09.07.2025 / 19:25
Xarici media qurumları ilə bağlı Azərbaycanda mühüm qanun proseduru başlayır...

09.07.2025 / 19:10
Trampın 14 dövlətə "xoşbəxtlik məktubları" dünyanı bədbəxt edə bilər....

09.07.2025 / 18:51
Tramp-Rubio görüşündə Qarabağ sülh müzakirəsi - ABŞ-da inanılmaz nikbinlik var...

09.07.2025 / 18:36
Dünya Kilsə Şurasının Paşinyana qarşı erməni kilsəsi ilə "xristian həmrəyliyi"...

09.07.2025 / 18:23
Azərbaycan və BƏƏ arasında Hərtərəfli İqtisadi Tərəfdaşlıq Sazişi imzalandı

09.07.2025 / 18:19
Azərbaycanın xaricdəki səfirləri Xankəndidə

09.07.2025 / 18:16
PKK-çıların tərksilah olunması prosesi başladı – ilk olaraq Süleymaniyyədə...

09.07.2025 / 18:07
Milli mətbuatın 150 illik sərəncamı ölkə boyu necə icra olunur...

09.07.2025 / 18:05
Prezident İlham Əliyevin Əbu-Dabidə BƏƏ Prezidenti ilə görüşü olub - FOTO

09.07.2025 / 17:53
Hindistan erməni "soyqırımını" tanısa, Azərbaycandan xəbərdarlıq ala bilər...

09.07.2025 / 17:39
Sanballı sənətkarlar yüngül şou ifaçılarla eyni teleproqramlardan imtina edir...

09.07.2025 / 17:26
Naxçıvan Konstitusiyasında islahatlar hüquqi dövlət quruculuğunda önəmli yer tutur...

09.07.2025 / 17:17
Trampın Putini hədələyən səs yazısı ortaya çıxdı - “Moskvanı bombalayaram”

09.07.2025 / 17:03
“İki sahil” 34 yaşını qeyd edir

09.07.2025 / 17:01
Formula 1 2026-cı il təqvimində dəyişiklik edib

09.07.2025 / 16:58
QDF-in təşəbbüsü ilə növbəti “Qarabağ Gecəsi” xeyriyyə konserti keçirilib

09.07.2025 / 16:45
Əhliman Əmiraslanovun təşəbbüsü ilə Sabirabadda hüquqi yardım göstərildi - FOTO

09.07.2025 / 16:37
Avropa NATO-Rusiya müharibəsinə hazırlaşır – qitənin ən böyük limanında hərbi gəmilər üçün yer ayrılır...

09.07.2025 / 16:19
Makron bu dəfə də Britaniyada arvadından “şillə yedi”...

09.07.2025 / 15:53
"Moskva “Sputnik Azərbaycan” rəhbərlərinin həbsi işi üzrə Bakı ilə təmasları davam etdirir" – Rusiya XİN

09.07.2025 / 15:16
Zaxarova rusiyalıların Ermənistana girişinin qadağan edilməsinə münasibət bildirdi

09.07.2025 / 14:55
Prezident İlham Əliyev Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfər edib - FOTO

09.07.2025 / 14:43
Sumqayıtda quldurluq edən şəxs saxlandı

09.07.2025 / 14:23
Azərbaycan XİN İranın İrəvandakı səfirinə sərt cavab verdi...

09.07.2025 / 14:09
84 min dollar vəsaiti ölkədən çıxaran şirkətə 17 dollara yaxın cərimə kəsildi...

09.07.2025 / 13:54
Bu il 6 minə yaxın keçmiş məcburi köçkün bu kəndlərə qayıdacaq...

09.07.2025 / 13:45
Prezident İlham Əliyevin Şeyx Məhəmməd bin Zayed Al Nəhyan ilə görüşü olacaq

09.07.2025 / 13:36
Qəzzada hərbi əməliyyatlar bərpa olunmayacaq - Tramp HƏMAS-a söz verdi

09.07.2025 / 13:23
DİN avtobus dayanacaqlarını zəbt edən sürücülərə xəbərdarlıq etdi

09.07.2025 / 13:11
Türkiyənin turizm mərkəzi : “Akdeniz’in İncisi” Mersin...

09.07.2025 / 13:10
Завтра может быть сенсация! Встреча И.Алиева и Н.Пашиняна - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

09.07.2025 / 12:57
Azərbaycanda xərçəng xəstələrinin sayı artıb

09.07.2025 / 12:46
Duyğulara sənətlə toxunuş”: Gəncədə kimsəsiz uşaqlara art-terapiya dəstəyi

09.07.2025 / 12:43
Tramp Putinə “kiçik bir sürpriz” hazırlayır – çox məyus oldum...

09.07.2025 / 12:17
Sabah Əbu-Dabidə Prezident Əliyevlə Paşinyan arasında görüş keçiriləcək...

09.07.2025 / 12:09
Azərbaycan ECO-da birləşdirici regional güc mərkəzinə çevrilir

09.07.2025 / 12:00
"PKK mövcudluğunu bitirib" - Abdullah Öcalan çağırış etdi!

09.07.2025 / 11:35
Hakan Fidan və Yaşar Gülər Pakistanda - bu mühüm məsələlər müzakirə olunacaq

09.07.2025 / 11:28
Ermənistanda poliqonda partlayış olub - TƏCİLİ

09.07.2025 / 11:25
Baş nazir idi, indi bankda məsləhətçi işləyəcək...

09.07.2025 / 11:20
Gənclər üçün “Ekoloji Texnologiyalar və Sosial Sahibkarlıq” düşərgəsi keçiriləcək

09.07.2025 / 11:12
Şəmkirdə "KİA" aşıb, ölən və xəsarət alanlar var

09.07.2025 / 11:05
Yol polisi skuter, moped və velosiped sürücülərinə çağırış etdi

09.07.2025 / 11:03
ABŞ-dan bizimlə bağlı mühüm bəyanat - CANLI

09.07.2025 / 11:02
Diplomatik xidmət orqanlarının rəhbərləri Xankəndiyə gediblər

09.07.2025 / 10:38
BAMF-ın baş ofisində növbəti təlim keçirilib

09.07.2025 / 10:34
Axtarışda olan 90 nəfər saxlanılıb - polisdən AÇIQLAMA

09.07.2025 / 10:22
Dünya bazarında neftimiz bahalaşdı - 75 dolları ötüb...

09.07.2025 / 10:18
İsrail Suriyada 11-ci hərbi bazasını qurub

09.07.2025 / 10:12
Qarabağa getmək istəyənlər, bu xəbəri mütləq oxuyun!

09.07.2025 / 10:08
28 azərbaycanlı Almaniyadan geri qəbul edildi - Dövlət Xidməti

09.07.2025 / 10:04
Yevlaxda itkin düşən kişinin meyiti kanaldan tapıldı

09.07.2025 / 10:01
Türkiyənin ilk iqlim qanunu təsdiqləndi

09.07.2025 / 09:38
"Peşə bayramınız mübarək!" - Ceyhun Bayramovdan təbrik mesajı

09.07.2025 / 09:28
Tramp ticarət tariflərinin qüvvəyə minməsini yenə təxirə saldı

09.07.2025 / 09:18
Ağdam-Füzuli yolunda "Ford" aşıb, 20 nəfər xəsarət alıb

09.07.2025 / 09:13
Bu gün Naxçıvan şəhərinin bəzi əraziləri susuz qalacaq

09.07.2025 / 09:11
Naxçıvan diyarı xalçaçılıq məktəbinin tarixi səhifələri...

09.07.2025 / 09:05
Berlin məhəkəməsi Almaniya hökümətini şoka saldı - 13 nəfərlik əfqan ailəyə viza veriləcək!

09.07.2025 / 09:01
Çempionlar Liqasında yeni mövsümə start verildi - NƏTİCƏLƏR

09.07.2025 / 08:35
Borcu qaytara bilməsən, dövlət sənin borcunu bağlayacaq - yeni qanun...

08.07.2025 / 23:15
Fransada Azərbaycan səfirliyinə hücum etmiş radikal ermənilərin cəzası daha da ağırlaşdırıldı

08.07.2025 / 22:34
"ABŞ Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin tezliklə əldə olunacağına ümid edir" – Rubio

08.07.2025 / 21:15
Fransızlar Makronu vaxtından qabaq yola salmağa hazırlaşır...

08.07.2025 / 20:59
Ermənistan öz ərazisini hansı dövlətlərin sui-istifadəsinə verə bilər?..

08.07.2025 / 20:44
Ukrayna kəşfiyyatı Ermənistanı çətinə saldı - ölkə özünü Azərbaycanın qarşısında təmizə çıxarmağa çalışır...

08.07.2025 / 20:30
ABŞ Zəngəzur dəhlizini nəzarətə götürür - Rusiya ilə geosiyasi mübarizənin nəticəsi...

08.07.2025 / 20:15
Trampın cavab məktubu Gürcüstanla gərginliyi artırdı - Azərbaycana ehtiyac daha da artdı...

08.07.2025 / 20:01
Paşinyan kilsəyə özü rəhbərlik edəcək, iddia açıq deyildi - katolikos əks blok yaradır...

08.07.2025 / 19:46
Rusiya Azərbaycana sanksiyalar hazırlayır? - Aranı gərginləşdirmək istəyənlərin yeni cəhdləri...

08.07.2025 / 19:32
“İsrailin növbəti hədəfi Türkiyə” - ABŞ-dan mesajın ünvanı...

08.07.2025 / 19:17
Xankəndinin tarixində ilk hadisə - heç sovet dövründə də bu yox idi...

Naxçıvan Konstitusiyasında islahatlar hüquqi dövlət quruculuğunda önəmli yer tutur...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910