Müxalifət də, hakimiyyət də Lavrovu pərt etdilər...
Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovun Ermənistana səfəri heç də Moskva üçün istənilən atmosferdə keçmədi. Çoxsaylı etirazlar da bunu təsdiq edir. Qeyd edək ki, Lavrov bundan əvvəl İrəvana 2022-ci ilin iyun ayında səfər etmişdi. O vaxtdan bəri səfər reallaşmayıb.
Indiki səfər zamanı Arman Babacanyanın rəhbərlik etdiyi “Respublika uğrunda” partiyası Lavrovu hava limanına gedən yolda “Putin qatildir” yazılmış pankartla qarşılayıb. Bildirilib ki, ərazidə polis maşınları olsa da, patrul əməkdaşları aksiyaya mane olmayıblar və “Putin qatildir” pankartını yığışdırmağa cəhd də etməyiblər. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova İrəvanda Rusiya prezidenti əleyhinə təhqiramiz plakatlarla bağlı insidentləri şərh edib. O, bu cür təxribatların kökündə ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi (USAID) tərəfindən ayrılmış maliyyə vəsaitlərinin dayandığını bildirib: “İrəvandakı ABŞ səfirliyində kimsə hələ də köhnə sxemlərlə yaşayır. Görünür, USAID-dən ayrılmış pullar hələ də qalıb və bu cür layihələrə yönəldilib”. Onun sözlərinə görə, dünyanın bir çox ölkəsində USAID-in vəsaiti ilə “heç bir yaxşı iş görülməyib” və bu təşkilat daim sabitliyi pozmağa yönəlmiş sınaqdan keçmiş sxemlər üzrə fəaliyyət göstərir. Etiraz təkcə bununla məhdudlaşmayıb. Sergey Lavrovun Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanla görüşü də etirazla qarşılanıb. “Respublika uğrunda” partiyasının lideri Arman Babacanyan, Avropa Partiyasının lideri Tiqran Xzmalyan, hüquq müdafiəçisi Artur Sakunts və başqaları görüşün keçirildiyi Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyinin binasının qarşısında Vladimir Putinin şəkilləri üzərində “Qatillər” yazılmış plakatlarla dayanıblar. Polis bu dəfə də müdaxilə etməyib. Bütün bunlar o fonda baş verir ki, ABŞ-ın Ermənistanda maliyyələşdirdiyi sərhəd mühafizə proqramı, amerikalı sərhədçilərin İrəvana göndərilməsi planı və digər təşəbbüslər Moskvanın narahatlığına səbəb olur. Ermənistanın Hindistandan silah alması, Fransa və Böyük Britaniya ilə hərbi əməkdaşlığa can atması da Rusiyadan uzaqlaşma meyllərini göstərir. Rusiyalı politoloq İqor Korotçenko bu fonda bildirir: “Ermənistan Rusiya əleyhinə mövqe tutur, Qərb silahları ilə yenidən silahlanır, KTMT-yə üzvlüyünü dondurub. Bəli, Gümrüdəki hərbi bazamız hələ çıxarılmır, amma bu, zaman məsələsidir, çünki İrəvan strateji kurs müəyyən edib və bu, Qərbə, Avropa İttifaqına doğru kursdur. Ona görə də Lavrovun Ermənistana səfərinin məqsədi siyasətçilərə, ictimaiyyətə, İrəvana müraciət etməkdir ki, onları respublika üçün fəlakətli nəticələrə gətirib çıxara biləcək qərarlar qəbul etməkdən çəkindirsin”. Lavrov İrəvanda keçirilən mətbuat konfransında artıq bu xüsusda müəyyən açılamalar verib. O bildirir ki, Cənubi Qafqazda yaranan məsələlər yalnız regionda yerləşən ölkələr və onların ən yaxın qonşuları tərəfindən həll edilməlidir: “Xarici ölkələrin region dövlətləri ilə əlaqələrini inkişaf etdirməsinə qarşı heç bir etirazımız yoxdur, bir şərtlə ki, belə qarşılıqlı əlaqə gərginlik yaratmağa və ya heç bir yaxşı nəticəyə gətirməyən geosiyasi oyunlar naminə yerli ölkələrin maraqlarını nəzərə almamağa yönəlməsin”.
O qeyd edib ki, Rusiyanın mövqeyi səmimi və gizli motivlər olmadan işləməyə hazır olan hər kəslə əməkdaşlığa açıq olmaqdır: “Yanaşmamız çərçivəsində Rusiyanın İrəvan və Bakının sülh sazişinin bağlanması, iqtisadi və nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması, həmçinin dövlət sərhədinin delimitasiyası, demarkasiyası vasitəsilə hərtərəfli sülhə, razılığa nail olmağa doğru irəliləməsinə bundan sonra da yardım etməyə hazır olduğunu təsdiqlədik”. O qeyd edib ki, Rusiya tərəfi Ermənistanla müttəfiqlik münasibətlərini və iki xalq arasında dərin əlaqələri yüksək qiymətləndirir: “Artıq dövlətlər arasında münasibətlərin bütün sahələrində çoxlu zəmin yaradılıb ki, bundan maksimum və ağıllı şəkildə istifadə etmək lazımdır. Biz əvvəlki kimi təhlükəsizlik sahəsini müttəfiqliyimizin ən mühüm ölçülərindən biri hesab edirik. Biz Ermənistanın müdafiəsi, suverenliyi və ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi üçün hər cür yardım etməyə hazırıq”. Amma Lavrov Ermənistanın ərazi bütövlüyünə kimin xələl gətirə biləcəyini açıqlamayıb. Onun sözlərinə görə, Rusiya Ermənistanın enerji və ərzaq təhlükəsizliyinin etibarlı təminatçısıdır və bu sazişlər tam şəkildə qorunur. O, həmçinin əlavə edib ki, hökumətlərarası komissiyanın ritmik işi iki ölkənin hökumət strukturları və biznesi üçün istiqamət müəyyən edir. Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan isə, bütün bunlara baxmayaraq, Lavrovun dediklərinin ölkəsi tərəfindən qəbul edilmədiyini dolayısı ilə bəyan edib. O bildirib ki, İrəvan Moskva ilə müttəfiqlik münasibətlərini yenidən formatlaşdırmaq niyyətində deyil. Nazir “İrəvanda Rusiya ilə müttəfiqlik münasibətlərini yenidən formatlamağa hazırlaşırlarmı” sualına cavab verərkən əlavə edib: “Biz öz təcrübəmizdən gördük ki, bu arxitektura işləmir, biz özümüz təhlükəsizlik sisteminin yenidən qurulmasına cəhd etməyə məcbur olmuşuq və bu proses davam edir”. Bununla yanaşı, nazir Ermənistan tərəfinin narahatlığını da gizlətməyib. O, nəzərdə tutulan mexanizm və tədbirlərin heç də həmişə işləmədiyini və ya müəyyən olunmuş qaydada işləmədiyini qeyd edib, həmçinin Ermənistanın KTMT-nin konkret hadisələrə reaksiyasından razı qalmadığını və həmin təşkilat çərçivəsində fəaliyyətini dondurduğunu vurğulayıb. Ümumiyyətlə, bir neçə ildir ki, Ermənistan-Rusiya münasibətləri gərgindir. Lavrovun səfəri də bu gərginliyi aradan qaldırmağa bəs etmir. Lavrovun əsas gündəmində Azərbaycan və Türkiyə ilə kommunikasiyaların açılması məsələsi dayanır. Ermənistan formal olaraq üçtərəfli komissiyada iştirak etsə də, prosesin gedişini əngəlləyir. Rusiya bu prosesdə aktiv iştirakını və Ermənistan ərazisindən keçəcək dəhlizlərdə rolunu qorumağa çalışır. Amma İrəvan buna da imkan vermir.
Nahid SALAYEV