Çərşənbə günü, 23 iyul 2025
     

Qırmızı dəniz böhranı Azərbaycana qlobal marağı artırır

Image

Qırmızı dənizdə davam edən böhran qlobal ticarət üçün böyük təhlükə yaradır və artıq daşıma xərclərinin 300 faiz artmasına səbəb olub. İspaniyanın "Credito y Caucion" kredit sığorta şirkətinin məlumatına görə, Qırmızı dənizdə konteyner gəmilərinə hücumlar daşınma xərclərini bundan sonra da artıracaq və bu da inflyasiya risqlərini yüksəldəcək: 

"Artım kommersiya gəmilərinin münaqişə zonalarından qaçmaq üçün daha uzun və daha bahalı marşrutlar seçməli olması və sığorta xərclərinin artması ilə əlaqədardır".

İspaniya şirkəti onu da əlavə edib ki, əksər iqtisadçılar vəziyyətin müəyyən müddət davam edəcəyini gözləyir, lakin böhran nə qədər uzun davam edərsə, nəticələr bir o qədər ağır olacaq. Qurum xatırladıb ki, bütün konteyner daşımalarının təxminən 30 faizi Asiya-Sakit okean regionundan Avropaya yük daşımaları üçün ən mühüm kanal olan Qırmızı dənizdən keçir: "Qırmızı dəniz marşrutunun faktiki bağlanması beynəlxalq daşıma qabiliyyətini təxminən 20 faiz azalda bilər". Beynəlxalq yükdaşımalarla məşğul olan Almaniyanın "DHL logistika və nəqliyyat" şirkəti bəyan edib ki, Qırmızı dənizdəki vəziyyətlə bağlı Süveyş kanalı ilə Avropaya daşınan yüklərin və gəmilərin sığorta xidməti bahalaşıb ki, bu da nəqliyyat xərclərinin artmasına səbəb olub. Bəyanatda o da vurğulanıb ki, yeni marşrutlardan istifadə etməyin vaxtı çatıb. Beləliklə, baş verənlər alternativ marşrutlara marağı artırır. Bu sırada Azərbaycandan keçən marşrut da var. Rusiya Federasiyası Baş nazirinin müavini Aleksey Overçuk "Ekspert" jurnalına müsahibəsində bu barədə bildirib ki, Qırmızı dənizdəki qeyri-sabitliyi nəzərə alsaq, Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin əhəmiyyəti artacaq. Onun sözlərinə görə, Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin inkişafına əsas diqqət yetirilir: "Şimal-Cənub dəhlizi ən qısa marşrutdur və bütün yol boyunca bizə dost olan ölkələrin ərazilərindən keçir. Hazırda Qırmızı dəniz regionunda müşahidə olunanları nəzərə alsaq, Şimal-Cənub qlobal əhəmiyyət kəsb edəcək və Avropanı daha rahat şərtlərlə yüklə təmin edəcək". Rusiya baş nazirinin müavini xatırladıb ki, Rusiya Federasiyası Qazaxıstan, İran və Türkmənistanla birlikdə 2022-ci ildə Hind okeanının limanlarına çıxışı olan müntəzəm dəmir yolu xidmətlərini tətbiq edib. Onun sözlərinə görə, İranda Rəşt-Astara dəmir yolunun tamamlanmayan məntəqəsinin tikintisinə başlamaq üçün hazırlıq işləri aparılır. Overçuk qeyd edib ki, Rusiya Federasiyası Avrasiya İqtisadi İttifaqında qonşuları ilə sıx əməkdaşlıq şəraitində inkişafa səy göstərir: "2022-ci ilin avqustunda Avrasiya Hökumətlərarası Şurasının sərəncamı ilə nəqliyyat sahəsində prioritet inteqrasiya infrastruktur layihələrinin siyahısı təsdiq edilib. Bu siyahıda prioritet inteqrasiya layihələri statusuna malik avtomobil yolları müəyyən edilib. Gözlənilir ki, fevralın əvvəlində bu siyahı Qazaxıstan Respublikasından iki layihə və Qırğız Respublikasından iki layihə ilə tamamlanacaq". Rusiya baş nazirinin müavini əlavə edib ki, Avrasiya İqtisadi Komissiyası Rusiyanın inteqrasiya layihəsini Çinin "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsü ilə əlaqələndirməyə çalışır: "Biz avtomobil və dəmir yollarını inkişaf etdirməyi və ya Monqolustan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan, Azərbaycan, Ermənistan və İranda müvafiq layihələrdə iştirak etməyi planlaşdırırıq. Biz Trans-Əfqan dəmir yolunun tikintisində, həmçinin Asiya və Afrika ölkələri ilə dəniz əlaqələrini inkişaf etdirməkdə maraqlıyıq. Məhz orada perspektivli bazarlarımızı görürük". Hazırda Qırmızı dənizdə vəziyyətin gərginləşməsi və qlobal ticarəti təhdid edən amillər bütün diqqətləri təhlükəsiz və etibarlı nəqliyyat marşurutuna - Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutuna və ya Orta Dəhlizə yönəldir. Bunu Azərbaycan üzərindən daşınan yüklərin artım dinamikası da təsdiq edir. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, Azərbaycanda dəniz nəqliyyatı ilə 2023-cü ildə daşınan yüklərin həcmi 9 milyon 11 min ton olub və əvvəlki ilə nisbətən 20 faiz yüksəlib.  Dövlət Gömrük Komitəsinin statistik məlumatlarına görə, 2023-cü ildə Azərbaycanda dəniz nəqliyyatı ilə daşınan yüklərin həcmi əvvəlki dövrlə müqayisədə 49,6 faiz və 2,1 dəfə çoxdur.

Beləliklə, dəyişən geosiyasi vəziyyət nəticəsində Orta Dəhlizin artan potensialı husilərin Qırmızı dənizdə üzən gəmilərə hücumu ilə daha da diqqət çəkməkdədir. Bu arada bəlli olub ki, cari ildə Qazaxıstan hökuməti ölkənin şərq regionları ilə Xəzər dənizi sahilindəki Aktau və Kurık limanlar arasında nəqliyyat əlaqəsi yaratmaq məqsədilə avtomobil yolunun tikintisinə başlayacaq. 515 kilometrlik Şalkər-Beyinə magistral yolu 1 il müddətində tikilib istismara veriləcək və 2027-ci ilə kimi Orta Dəhliz ilə yükdaşımaların həcmini 10 milyon tona çatdıracaq. Qazaxıstan Orta Dəhlizin öz ərazisindən keçən hissəsində yenidənqurma işləri görüb. Bunun nəticəsidir ki, ötən 2023-cü ildə Qazaxıstan Orta Dəhliz vasitəsilə Azərbaycan üzərindən tranzit olaraq 2,5 milyon ton yük daşıyıb. Bu da 2022-ci illə müqayisədə 107 faiz artım deməkdir. Çinin sərhədlərinə qədər uzanan Şalkər-Beyinə magistral yolu Qazaxıstanın tranzit yükdaşımalarda fəal iştirakını təmin edəcək. Dünya iqtisadiyyatında böyük rola malik olan Çinin həcmi artıq trilyon dollarla çatan ixrac potensialı var. Çin ixracatının 10 faizini Orta Dəhliz vasitəsi ilə həyata keçirsə, tranzit ölkələr, o cümlədən Azərbaycan ildə 2-3 milyard dollar tranzit gəlir əldə edə bilər. Multimodulyar infrastruktura malik olan Orta Dəhliz Mərkəzi Asiya, Qafqaz və Türkiyədən keçməklə Çin ilə Avropanı nəqliyyat baxımından əlaqələndirir. Xəzər ilə Qara dənizi birləşdirir. Bu dəhliz Avropa ilə Asiya arasındakı ticarət dövriyyəsini, yükaşırma imkanlarını artıracaq. Digər nəqliyyat marşrutlarından fərqli olaraq Orta Dəhliz ilə yüklər Avropadan Asiyaya və əks istiqamətə 1 ay deyil, 25 gün ərzində çatdırılır ki, bu da qlobal iqtisadiyyatda ən mühüm amil hesab olunur. "Oxford Economics"  Analitik Mərkəzinin yaydığı məlumata  görə, Şimal-Cənub dəhlizi də indi xüsusi maraq cəlb edir: "Şimal-Cənub dəhlizi qlobal ticarətdə aktuallığını artırır. Bu gün Şimal-Cənub dəhlizi Asiya ilə Avropa arasında nəqliyyat əlaqəsi yaratmaq imkanı olan ən optimal marşrutdur. Hindistanın Mumbai limanından çıxan gəmilər Süveyş kanalı vasitəsi ilə 14 min kilometr yol qət edərək Avropaya çatırlar və bu müddət 60 gün çəkir. Lakin Mumbaidən çıxan gəmilər konteynerləri İranın Çabahar limanına daşısalar, konteynerlər burdan Şimal-Cənub dəhlizinin əsasını təşkil edən Qəzvin-Rəşt-Astara (İran)-Astara (Azərbaycan) dəmir yolu ilə Azərbaycan ərazisindən Avropaya daşınar. Şimal-Cənub dəhlizi 7200 kilometrdir və yükdaşıma müddəti 25 gün çəkir. Məlumdur ki, yolun qısalması öz növbəsində nəqliyyat xərclərinin də azalmasına səbəb olur".  Mərkəzi qərargahı Vaşinqtonda yerləşən "Atlantic Council" analitik mərkəzinin hesabatında deyilir ki, müasir dünyada iqtisadi inkişafı şərtləndirən əsas amillərdən biri logistika və beynəlxalq əhəmiyyətli nəqliyyat yollarıdır. Yaxın 10 ildə Asiya ilə Avropanın ticarət dövriyyəsinin həcmi 500 milyard dolları aşacaq ki, bunun da reallaşması üçün əsaslı və beynəlxalq əhəmiyyətli nəqliyyat infrastrukturu lazımdır. Yüklərin tez, təhlükəsiz və nəqliyyat xərcinin az olması logistikanın ana xəttini təşkil edir. Bu baxımdan Şimal-Cənub dəhlizi transmilli korporasiyaları, iri milli şirkətləri dövlətlərin marağına səbəb olub. Azərbaycan isə tranzit ölkə olaraq müvafiq infrastruktura malikdir. Hələ SSRİ dövründən Rusiya ilə mövcud olan dəmir və avtomobil yolları, eləcədə Bakı-Tiflis-Qars dəmir yolu yükaşırma imkanlarını artırıb.

Ramil QULİYEV



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

23.07.2025 / 11:20
Prezident İlham Əliyev Əbdülfəttah əs-Sisiyə təbrik məktubu göndərib

23.07.2025 / 11:19
Həssas qrupların cəmiyyətə inteqrasiyasına dəstək layihəsi

23.07.2025 / 11:15
Bu aviaşirkət Omskdan Bakıya reyslər həyata keçirəcək

23.07.2025 / 11:05
Bu gün Xaçmazda beş saat işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

23.07.2025 / 11:00
İranın 2 sərhədçisi öldürüldü

23.07.2025 / 10:35
AQTA Kürdəmirdəki kütləvi zəhərlənmə hadisəsi ilə bağlı araşdırma aparır

23.07.2025 / 10:21
Gəncədə iki qardaş bıçaqlanıb

23.07.2025 / 10:14
64 yaşlı keçmiş futbolçu evində ölü tapıldı

23.07.2025 / 10:10
Ağdam və Ağdərədəki yanğını söndürmək üçün 2 helikopter cəlb olunub

23.07.2025 / 10:06
Bu gün Rusiya və Ukrayna nümayəndələri İstanbulda görüşəcəklər

23.07.2025 / 10:01
Türkiyənin yük gəmisi Somalidə ələ keçirilib

23.07.2025 / 09:35
Bu gün "Qarabağ" Çempionlar Liqasında mübarizəyə başlayır

23.07.2025 / 09:25
Şabranda avtomobil divara çırpılıb, sürücü ölüb

23.07.2025 / 09:20
Şuşada Vaqif soraqlı növbəti poeziya bayramı

23.07.2025 / 09:14
Putinə bəd xəbər - Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar hazırlanır

23.07.2025 / 09:10
BMT həyəcan təbili çalır- quraqlıq bəşəriyyəti təhdid edir!

23.07.2025 / 09:06
Andrey Şevçenkonun oğlu ingilis klubuna keçdi

23.07.2025 / 09:00
Tramp yaponlarla razılaşdı - 15 faiz gömrük rüsumu və minlərlə yeni iş yeri...

23.07.2025 / 08:35
Məktəbli formalarında yenidən dəyişiklik valideynləri narazı saldı...

22.07.2025 / 23:25
Azərbaycan və Türkiyə arasında Anlaşma Memorandumu imzalandı - FOTO

22.07.2025 / 22:53
Ermənilər Ağdamda qəbirlərdən protezləri belə oğurlayıblar - arxeoloq Fərhad Quliyev maraqlı faktlar açıqladı

22.07.2025 / 22:28
Media nümayəndələri Fəxri xiyaban, Zərdabinin məzarı və Zəfər parkını ziyarət ediblər

22.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov Gürcüstan Prezidentini Ermənistanla normallaşma prosesi barədə məlumatlandırdı

22.07.2025 / 21:49
"Yubiley medalı jurnalistikada xidməti olanlar üçün nəzərdə tutulub" - Hikmət Hacıyev

22.07.2025 / 21:40
ABŞ-Rusiya savaşı, hələ ki, sözdə şiddətlənir...

22.07.2025 / 21:25
Rusiyanın ittiham etdiyi 2 azərbaycanlı alimdən reaksiyalar niyə gecikdi?..

22.07.2025 / 21:12
Azərbaycanın Avropa ilə siyasi gündəmi yenidən başlayır...

22.07.2025 / 20:58
Macarıstan və Serbiya Aİ-ni parçalayır - rus "neft kartı" işləyir...

22.07.2025 / 20:45
ABŞ-İran-Ermənistan üçbucağında Zəngəzur qovğası başlanır

22.07.2025 / 20:32
Azərbaycan-Ermənistan sülhü şəraitində Cənubi Qafqaz üçün beş mühüm ssenari…

22.07.2025 / 20:18
Azərbaycan rəsmilərinin adından Rusiya ilə münasibətlərə qarşı təxribat... Məqsəd nədir?

22.07.2025 / 20:05
Paşinyan Trampın qorxusundan 2 sülh maddəsinə münasibətini dəyişdi...

22.07.2025 / 19:51
Zəngəzur dəhlizi beynəlxalq ticarətin həcmini 100 milyard dollar artıracaq

22.07.2025 / 19:43
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmiş şəxslər və zərərçəkmişlərin hüquqi varisləri ifadə verdi - FOTO

22.07.2025 / 19:37
Azad rayonlarımızın bərpasında gənclərin fəal iştirakı böyük nümunədir - təbliğat boşa getməyib...

22.07.2025 / 19:32
Azərbaycan milli mətbuatının 150 illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilib - FOTO

22.07.2025 / 19:25
Prezident İlham Əliyev: "Bu gün Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində öz layiqli yerini tutmuş güclü dövlətdir"

22.07.2025 / 19:24
Mətbuatın builki yubileyi əvvəlkilərdən çox fərqli oldu...

22.07.2025 / 19:20
Bir sıra media nümayəndələrinə yubiley medalı verildi

22.07.2025 / 19:19
"Bizim milli mətbuat bir əsr yarım ərzində şərəfli və mütərəqqi inkişaf yolu keçib" - Prezident

22.07.2025 / 19:15
Prezident: "Mətbuatın müstəqilliyi cəmiyyətimizin inkişafının başlıca şərtlərindən biridir"

22.07.2025 / 19:13
“AŞIQLAR QƏRBİ AZƏRBAYCANI TƏRƏNNÜM EDİR” ADLI KİTAB HAZIRLANIR

22.07.2025 / 19:12
"Azərbaycan milli mətbuatı xalqımızın ən ülvi arzularının reallaşmasına öz töhfəsini verib" - Prezident İlham Əliyev

22.07.2025 / 19:11
İrəvan Minsk qrupunun buraxılmasını Bakı ilə müzakirə edir? - Maraqlı bəyanat...

22.07.2025 / 19:07
Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın media nümayəndələrinə müraciət ünvanladı

22.07.2025 / 18:57
Prezident Əliyev sazişlə bağlı İrəvana növbəti mühüm təklifi etdi...

22.07.2025 / 18:44
Avropa yalnız Azərbaycandan qaz alışını çoxaldıb - digər 3 mənbədən isə...

22.07.2025 / 18:30
İran nüvə müzakirələri üçün ABŞ-ı yox, 3 Avropa ölkəsini seçdi...

22.07.2025 / 18:23
Akademik Əhliman Əmiraslanov Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 18:16
Dünya mediası Əliyevin Mediaforumda çıxışına niyə həssas yanaşdı..

22.07.2025 / 18:08
DGK sədri Şahin Bağırov Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 18:01
Qərb Azərbaycanı iki qonşu ilə müharibəyə sövq edir... Şok

22.07.2025 / 17:48
Prezident İlham Əliyevin "Rusiya məhkəməyə veriləcək" bəyanatına Kremldən reaksiya ..

22.07.2025 / 17:35
Trampı Azərbaycanla bağlı xüsusi demarşa təşviq edən hadisə...

22.07.2025 / 17:30
Qismət Yunusoğlu Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 17:22
İsraildən Şara ilə bağlı şok iddia - 7 ayda 3 sui-qəsd cəhdi… Həyatını türklər xilas etdi…

22.07.2025 / 17:19
BDU-nun müəllimi “Bakı-Xəbər”in əməkdaşını təbrik etdi

22.07.2025 / 17:15
Hakan Fidandan xəbərdarlıq - Suriyanı bölməyə çalışsalar, müdaxilə edəcəyik...

22.07.2025 / 17:09
Tramp ABŞ-ı UNESCO-dan çıxarır...

22.07.2025 / 17:05
“Nar” milli mətbuatın 150 illiyini media nümayəndələri ilə qeyd edib - FOTO

22.07.2025 / 16:57
Daxili işlər nazirinin adından saxta məlumatlar yayıldı - MEDİA çağırış etdi...

22.07.2025 / 16:50
İrandan Azərbaycana külli miqdarda narkotik keçirilməsinin qarşısı alındı

22.07.2025 / 16:33
Yunus Oğuzun 65 illik yubileyi münasibəti ilə kitab nəşr olunub

22.07.2025 / 16:32
Ömrünün 16 ilini orduda keçirdi, Vətən yolunda şəhadətə ucaldı

22.07.2025 / 16:30
Mətbuat Şurası Yunus Oğuzu 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik etdi

22.07.2025 / 16:27
BDU-nun müəllimi Qismət Yunusoğlu “Bakı-Xəbər”i təbrik etdi

22.07.2025 / 16:20
Ali təhsil sahəsində tətbiq edilən beynəlxalq ikili diplom proqramlarının sayı artırıldı - SƏRƏNCAM

22.07.2025 / 16:18
Türkiyənin Egey sahilində yerləşən Didimi ziyarət etmək üçün 5 səbəb...

22.07.2025 / 16:15
Azərbaycanda qablaşdırılan dərmanlar 5 il yerli mal hesab olunacaq

22.07.2025 / 16:10
Azərbaycanda əmlakın qeydiyyatına dair yeni prosedur müəyyənləşdi

22.07.2025 / 16:07
Çoxşaxəli istedad sahibi, dərin intellektual... Aydın Mirzəzadədən Yunus Oğuza yubiley təbriki...

22.07.2025 / 16:01
Millət vəkili jurnalistləri təbrik etdi

22.07.2025 / 15:50
Millət vəkili Cavanşir Feyziyev jurnalistləri təbrik edib

22.07.2025 / 15:48
Millət vəkili Vüqar İskəndərov Yunus Oğuzu 65 yaş münasibətilə təbrik etdi

22.07.2025 / 15:28
Ərdoğan Avropa İttifaqına çağırış etdi - Türkiyəyə ehtiyacınız var…

22.07.2025 / 15:12
Ceyhun Bayramovun Gürcüstanın XİN başçısı ilə müzakirə etdiyi məsələlər açıqlandı...

22.07.2025 / 14:53
Azərbaycanın dövlət borcu açıqlandı

22.07.2025 / 14:36
İranın Rusiyadakı keçmiş səfiri - "Kreml seçim qarşısında qalsa, İsraili seçəcək"

22.07.2025 / 14:20
İran uranın zənginləşdirilməsinin müvəqqəti dayandırıldığını açıqladı...

22.07.2025 / 13:29
"Ermənistan konstitusiyasından ərazi iddiaları çıxarılmalı, Minsk Qrupu ləğv edilməlidir" - Nazir

22.07.2025 / 13:18
Prezident İlham Əliyev onun çıxışını paylaşdığına görə Trampa təşəkkür etdi

Azad rayonlarımızın bərpasında gənclərin fəal iştirakı böyük nümunədir - təbliğat boşa getməyib...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910