Ölkəmizin aparıcı ali məktəblərinin bir çoxunun Azərbaycanın müxtəlif şəhər və rayonlarında filialları fəaliyyət göstərir. Bu sırada Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filiallarını qeyd edə bilərik. Çox zaman bölgələrdə fəaliyyət göstərən universitet filiallarının fəaliyyəti barədə neqativ fikirlərlə üzləşirik, onların özlərini doğrultmaması barədə iddialar səsləndirilir.
Bəzi mütəxəssislər hesab edirlər ki, həmin filiallarda tədrisin keyfiyyəti elə də ürəkaçan deyil, burada çalışan müəllim kadrları tələbləri ödəyə bilmirlər.
Doğrudanmı ali məktəblərin bölgələrdə fəaliyyətdə olan filialları özünü doğrultmur, tələbləri ödəmirlər?
- İlqar Orucov: “...bu filiallar ali məktəblərdən səviyyəcə geri qalırlar”
Gənc Alim, Aspirant və Magistrlər Cəmiyyətinin sədri, Təhsil Nazirliyi yanında ictimai şuranın üzvü, fizika-riyaziyyat üzə fəlsəfə doktoru İlqar Orucov “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, universitet filallarının fəaliyyətinin gündəmə gətirilməsi çox aktualdır. “Olduqca aktual məsələni gündəmə gətirmisiniz. Bu məsələ ilə bağlı mənim fikrim birmənalı deyil. Çünki Azərbaycan ərazi baxımdan böyük dövlət olmasa da, hər halda, təkcə paytaxtdan ibarət deyil, həm də bölgələri var. Azərbaycanda tarixən bölgələrdə mədəniyyət, elm-təhsil inkişaf edib. Hər bölgənin də bir mədəniyyət paytaxtı olub. Bu mədəniyyət mərkəzləri Azərbaycana xeyli sayda görkəmli insan bəxş edib. Regionların tərəqqisi baxımından burada ali təhsil müəssisələrini inkişaf etdirmək, hansında ki, yoxdur, orada da universitetlər yaratmaq olduqca faydalıdır. Bu baxımdan ki, həm o bölgələrin mədəni, intellektual səviyyəsi yüksəlir, həm də elm-təhsil inkişaf edir. Bilirsiniz ki, bölgələrdə müxtəlif ali məktəblərin filalları fəaliyyət göstərir. Bir sıra rayonlarda Azərbaycan Müəllimlər Universitetinin filialları mövcud idi. Quba, Şəki, Zaqatala, Cəlilabadda və digər rayonlarda fəaliyyət göstərən bu filiallar Azərbaycan Dövlət Pedaqaoji Universitetinin balansına verildi. Bütövlükdə, bu ali məktəb filialları bazasında dövlət universitetləri yaratmaq olar. Onların genişləndirilməsi, reytinqini, təhsilin səviyyəsini daha da yüksəltmək olduqca faydalıdır. Bölgələrdə fəaliyyət göstərən universitet filiallarının səviyyəsinin tələblərə cavab verib-verməməsi məsələsinə gəlincə, təəssüf ki, bu filiallar ali məktəblərdən səviyyəcə geri qalırlar. Bu, birmənalı olaraq, belədir. Bu özünü daha çox tələbə qəbulu zamanı göstərir. Faktdır ki, imtahanlarda daha az bal toplamış gənclərimiz regionlara üz tuturlar. O da sirr deyil ki, abituriyentlər az bal topladıqları zaman ehtiyat variant kimi ali məktəblərin bölgə filiallarını seçirlər. Təbii ki, istisnalar da var. Yüksək bal toplamış gənclər də bu filialları seçə bilirlər. Əlbəttə, o filialların fəaliyyəti genişləndirilsə, onlara diqqət daha da artsa, biz tamam əks effekti görə bilərik. Artıq Təhsil Nazirliyi 2019-2020-ci tədris ilində prioritet olaraq ali təhsilin həm keyfiyyətini, həm də səviyyəsini artırmağı planlaşdırır. Cənab nazirin də mövqeyi ondan ibarətdir ki, ali təhsil sahəsində ciddi dönüş olmalıdır, Azərbaycanda verilən ali təhsilin keyfiyyəti heç də indiki səviyyədə qaneedici ola bilməz”.
İ.Orucov qeyd etdi ki, bu baxımdan bölgələrdə fəaliyyət göstərən ali məktəblərin və ali məktəb filiallarının da fəaliyyətində dönüşlər olacaq.
- Buludxan Xəlilov: “Bizim universitetin Şəki, Ağcabədi, Şamaxı, Cəlilabad, Qubada filialları var, o filiallara nəzarət günü-gündən artır”
Azərbaycan Dövlət Pedaqaji Universitetinin kafedra müdiri, professor Buludxan Xəlilov isə hesab edir ki, universitetlərin bölgələrdə fəaliyyət göstərən filialları haqqında səsləndirilən iradlar həqiqəti əks etdirmir: “Son dövrlər universitetin ayrı-ayrı filiallarına qəbul olunan abituriyentlərin bal göstəriciləri yüksək olur. Məsələn, bu il bizim universitetin Şəki filialına daxil olan tələbələr arasında 600 bal toplayan da oldu. Bu gün universitetlərin bölgələrdə olan filiallarına ciddi nəzarət var. Bizim universitetin Şəki, Ağcabədi, Şamaxı, Cəlilabad, Qubada filialları var, o filiallara nəzarət günü-gündən artır. Əvvəla bu filialların direktorları universitetlərin elmi şuralarına cəlb olunurlar. Ayda bir neçə dəfə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetindən o filiallara müxtəlif əməkdaşlar ezam olunur, onlar da oradakı tədris prosesinə nəzarət edirlər. Onlar həm müəllim-professor heyətinin işini izləyir, həm tələbələri, həm də dərsliklərin və proqramların vəziyyətini yoxlayırlar. Yəni bu işlər koordinasiya olunmuş şəkildə gedir. Elə bölgələr var ki, region olduğu üçün orada professor-müəllim heyətinin sayı azdır. Bu səbəbdən də bizim universitetin timsalında bir müsbət cəhət ondan ibarətdir ki, ayrı-ayrı bölgələrə nüfuzlu alimləri, mütəxəssisləri dərs demək üçün göndəririk. Həmin filialların maddi-texniki bazaları da müasir tələblərə cavab verir, kompyuter sistemi quraşdırılıb, auditoriyalar yüksək səviyyədədir, tələbələrin dərsə yanaşması çox yaxşıdır. Bütün göstəricilər tələblərə cavab verir, tələbə kontingenti də hazırlıqlıdır, oxumağa böyük maraq göstərirlər. O ki, qaldı dərslik, dərs vəsaitlərinə, onlar bununla təmin olunurlar, dərslər də vahid proqram əsasında tədris edilir. Bu istiqamətdə də çox ciddi koordinasiya var və filiallar arasında rəqabət də mövcuddur. Bu rəqabət də tədrisi, dərsi inkişafa yönəldir. Bu filialları əsasən o bölgələrə yaxın tələbələr seçirlər. Çox istərdim ki, regionların öz təbiətinə, coğrafiyasına uyğun ixtisaslar yaradılsın. İxtisaslar bir-birini təkrarlamasın”.
B.Xəlilov hesab edir ki, bölgələrdə fəaliyyət göstərən ali məktəb filialları barədə yanlış düşünmək yolverilməzdir. O qeyd etdi ki, bölgələrdə dərs deyən müəllimlər universitetlərə gəlir, burada kafedraların təcrübəsini, yeniliklərini öyrənir və tətbiq edirlər.
B.Xəlilovun sözlərinə görə, bu gün universitet filiallarında da çox güclü müəllimlər çalışır.
Onun fikrincə, Azərbaycanda Türkiyə təcrübəsindən istifadə edərək ali məktəblərin özlərini bölgələrə keçirmək lazımdır, bu daha effektiv olardı. “O filialların özləri gələcəkdə müstəqil universitetlərə çevrilə biləcəklər. Onlar bununla Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində ziyalılar, media orqanları formalaşdıracaqlar” - deyə B.Xəlilov vurğuladı.
İradə SARIYEVA
