Cümə axşamı günü, 10 iyul 2025
     

Şuşa UNESCO-nun Ümumdünya irs siyahısına Azərbaycan incisi kimi düşəcək

Image

Azərbaycanın mədəniyyət mərkəzlərindən biri olan və həm dövlətçilik, həm də mədəni-humanitar tariximizdə önəmli rola malik Şuşa şəhərinin müzəffər ordumuz tərəfindən işğaldan azad edilməsi ölkəmizdə böyük ruh yüksəkliyi ilə qarşılandı.

Şuşanın tarixi mərkəzinin UNESCO-nun Ümumdünya mədəni irs siyahısına salınması bizim qarşımızda duran əsas vəzifələrdən biri kimi aktualdır. Artıq bu istiqamətdə Mədəniyyət Nazirliyi fəaliyyətə başlayıb. Mədəniyyət Nazirliyindən baki-xeber.com-a verilən məlumata görə, Azərbaycan mədəniyyətinin beşiyi olan Şuşanın tarixi mərkəzinin UNESCO-nun Ümumdünya mədəni irs siyahısına salınması məqsədilə Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən nominasiya dosyesinin hazırlanması istiqamətində işlərə başlanıb.

Nazirlikdən o da bildirilib ki, 1977-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə yaradılan Şuşa Tarix-Memarlıq Qoruğunun 2001-ci ildə UNESCO-nun Dünya irsinin ilkin siyahısına daxil edilməsi bu istiqamətdə atılan mühüm addımlardan biridir.

Şuşa Tarixi-Memarlıq Qoruğuna daxil olan abidələrdən Yuxarı və Aşağı Gövhərağa məscidləri, Xan qızı Natəvanın evi, Qarabağ xan sarayı, Vaqif türbəsi, Mirzə Salah bəy Zöhrabbəyovun yaşayış evi, Şuşa kurqanı, Şuşa mağara düşərgəsi, Şuşa qalası və digərlərini qeyd etmək olar. Şuşa şəhərində, ümumlikdə, 549 qədim bina, ümumi uzunluğu 1203 metr daş döşənmiş küçələr, 17 məhəllə bulağı, 17 məscid, 6 karvansaray, 3 türbə, 2 mədrəsə, 2 qəsr və qala divarları mövcud olub. O cümlədən, 72 mühüm sənət və tarixi abidəsi, dövlət xadimlərinin və başqa tanınmış şəxslərin evləri vardı. Hazırda Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən qeyd edilən tarix-memarlıq abidələrinin vəziyyətinin öyrənilməsi ilə bağlı işlər aparılır.

Ümumdünya mədəni irs siyahısı UNESCO-nun Dünya Mədəni və Təbii İrsinin Qorunmasına dair 1972-ci il Konvensiyası əsasında yaradılıb. Sözügedən konvensiya Ümumdünya irs siyahısına qəbul olunmaq üçün təbii və ya mədəni yerlərin növünü müəyyənləşdirir və müstəsna universal dəyərə malik olan abidə və məkanlar ümumbəşəri irs elan edilməyə layiq görülür.

Azərbaycandan bu siyahıya “Şirvanşahlar sarayı və Qız qalası ilə birlikdə İçərişəhər”, “Qobustan Qaya Sənəti Mədəni Landşaftı” və “Xan sarayı ilə birlikdə Şəkinin tarixi mərkəzi” daxildir.

  • “Bunun üçün bizim əlimizdə kifayət qədər əsas və imkanlar var”

Vətəndaş Cəmiyyəti Alyansının rəhbəri, Yeni Yazarlar və Sənətçilər İctimai Birliyinin sədri, analitik-ekspert, yazıçı-kulturoloq Aydın Xan Əbilov “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Şuşanın tarixi mərkəzinin UNESCO-nun Ümumdünya mədəni irs siyahısına salınması olduqca

əhəmiyyətli bir hadisə olardı. Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən bu istiqamətdə atılacaq addımların müsbət nəticə verəcəyini deyən A.X.Əbilov hesab edir ki, biz bununla həm Şuşanın bütün irsini beynəlxalq aləmdə tanıdacağıq, həm də onun Azərbaycanın qədim mədəniyyət mərkəzi kimi bəşəriyyətin toxunulmaz irsi olaraq UNESCO səviyyəsində mühafizəsinə nail olacağıq. “Əslində, Şuşanın müzəffər ordumuzun səyi ilə işğaldan azad ediləcəyinə böyük inamımız vardı. Hələ müharibənin ilk günlərində biz kulturoloqlar Qarabağın 6, bəzi statistik məlumatlara görə isə 8 ümumdünya əhəmiyyətli maddi mədəniyyət abidəsinin hər birinin monitorinqinin keçirilməsini, onlara xüsusi lisenziya verilib pasportlaşdırılmasını təklif etmişik. Həmçinin, onların işğal dövründəki vəziyyətini əks etdirən mövcud foto və videogörüntüləri, eləcə də işğala qədərki zamanda həmin abidələrin fotoloları, onlar haqqında məlumatlar UNESCO-ya təqdim edilsin və UNESCO-nun beynəlxalq səviyyəli ekspertlərinin, mütəxəssislərinin iştirakı ilə təşkilatın Maddi mədəni irs siyahısına salınsınlar. Müharibə gedə-gedə bunu reallaşdırmaq, əlbəttə ki, çətin idi. Artıq Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin bu istiqamətdə fəaliyyətə başlaması təqdirəlayiqdir, sevinirəm ki, bizim də bu istiqamətdəki arzularımız reallaşacaq. Şuşa özü, bütövlükdə, bir tarixi abidədir və bəşəriyyətin böyük maddi mədəni irs nümunəsi kimi UNESCO-nun Ümumdünya irs siyahısına salınması çox müsbət hadisə olardı. Hesab edirəm ki, Şuşanın tarixi mərkəzinin UNESCO-nun Ümumdünya mədəni irs siyahısına salınması məqsədilə Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən nominasiya dosyesinin hazırlanması istiqamətində başlanan işlərin bütün mənalarda faydası var.

Bilirsiniz ki, UNESCO BMT-nin dövlətlərarası elm, təhsil, mədəniyyət üst qurumudur. Şuşa, bütövlükdə, şəhər və tarixi abidə olaraq Ümumdünya irs siyahısına daxil edilməlidir. Bunun üçün bizim əlimizdə kifayət qədər əsas və imkanlar var. Uzun illərdir Azərbaycanla UNESCO arasında yüksək səviyyəli əməkdaşlıq mövcuddur. UNESCO-nun xoşməramlı səfiri, ölkəmizin Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın səyləri, zəhməti nəticəsində bir neçə abidəmiz, maddi və qeyri-maddi irs nümunəmiz UNESCO-ya daxil edilib. Onlar bəşəriyyətin irsi kimi qorunur. Fikrimcə, Şuşanın tarixi mərkəzinin UNESCO-nun müvafiq siyahsına daxil edilməsinə nail olacağıq”.

A.X.Əbilov hesab edir ki, biz həm də bununla ermənilər tərəfindən işğal dövründə mənimsənilən tarixi irsimizi təbliğ edə biləcəyik. Erməni işğalı dövründə Qarabağda, Şuşada və digər ərazilərimizə mövcud olan xristian-alban dövrünə aid olan abidələrimizin erməniləşdirildiyini və onların dünyaya, beynəlxalq mədəniyyət təşkilatlarına “qədim erməni irsi” kimi təqdim edildiyini vurğulayan A.X.Əbilovun sözlərinə görə, biz UNESCO-ya alban xristianlığı dövrü abidələrimizi də daxil etməliyik. Bu cür abidələrin Şuşada da olduğunu deyən A.X.Əbilovun bildirdiyinə görə, Şuşadakı qədim alban kilsəsini ermənilər işğal dövründə “erməni kilsəsi” kimi qələmə veriblər və bununla da beynəlxalq aləmi çaşdırmaq istəyiblər. “Şuşadakı, Kəlbəcərdəki və digər bölgələrimizdəki alban abidələrinin, alban monastrlarının, eləcə də Azıx mağarasının, digər arxeoloji və s. abidələrimizin UNESCO-ya salınması istiqamətində də işlər görülməlidir. Biz Şuşanın tarixi mərkəzi ilə yanaşı, Qarabağdakı digər ümumdünya əhəmiyyətli abidələrimizi də UNESCO-ya daxil etməliyik. Biz onları UNESCO-ya daxil etməklə indən sonra baş verə biləcək hər hansı bir əməliyyat zamanı onların qorunması məsələsini qaldıra bilərik.

Hesab edirəm ki, Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətinə aid irsimizin də bu təşkilata salınması istiqamətində işlərə başlamalıyıq” - deyə A.X.Əbilov qeyd etdi.

A.X.Əbilovun fikrincə, bu irsin qiymətləndirilməsi üçün UNESCO-nun və digər beynəlxalq təşkilatların ekspertlərini işğaldan azad edilən ərazilərimizə dəvət etməliyik ki, onlar ermənilərin bizim maddi mədəni irsin başına gətirdikləri faciələri görsünlər.

İradə SARIYEVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

10.07.2025 / 18:48
Trampın “cəfəng danışan Putinə” kiçik sürprizi nədir?..

10.07.2025 / 18:45
ABŞ Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı təklif verib - rəsmi təsdiqləndi...

10.07.2025 / 18:33
Tramp hökumətində “Ukrayna xaosu”, ya oyun? - Heqset Trampdan fərqli siyasət aparır...

10.07.2025 / 18:19
Xərçəng niyə bu sürətlə artır - Azərbaycanda bir ildə təxminən 4 min artım...

10.07.2025 / 18:11
Ermənistanda Karapetyanın Sirk binası da müsadirə olunur...

10.07.2025 / 18:06
Mehdi Sobhani Pezeşkianın Qarabağda atdığı imzanı pozdu - İran XİN-dən hərəkət yoxdur...

10.07.2025 / 17:52
Ərəb Əmirlikləri ilə Azərbaycanın "yeni iqtisadi dövrü" başladı…

10.07.2025 / 17:39
Aİ-nin ardınca Britaniya da Azərbaycanın böyük layihəsinə qoşulur...

10.07.2025 / 17:26
Daxili İşlər Nazirliyində altı ayın yekunları müzakirə olundu... - FOTO

10.07.2025 / 17:14
DTX əməliyyat keçirdi - azərbaycanlı "Vaqner"çilər həbs edildi

10.07.2025 / 17:07
Polşa Ukraynaya hərbi yardımların daşındığı hava limanını bağlamaqla hədələdi…

10.07.2025 / 16:52
103 kriminal qrup zərərsizləşdirilib - DİN açıqladı

10.07.2025 / 16:25
Əliyevlə Paşinyan Əbu-Dabidə konkret nələri razılaşa bildilər?...

10.07.2025 / 16:22
Əliyevlə Paşinyanın ikitərəfli formatla bağlı razılaşması danışıqlar tarixində ən unikal nəticələrdən biridir...

10.07.2025 / 16:12
İmaməddin Xəlilov beynəlxalq təlim-məşq toplanışının ən fəal kişi parataekvondoçusu seçilib

10.07.2025 / 16:10
Dünyanın məşhur səyahətçisi Xankəndidən Avropa və Kanadaya məktublar göndərib

10.07.2025 / 15:31
Əbu-Dabi görüşü sülh müqaviləsi üçün mühüm hazırlıq oldu

10.07.2025 / 15:20
Prezident Əliyevlə Paşinyan razılığa gəldi - dövlət komissiyalarına tapşırıqlar verildi...

10.07.2025 / 15:17
"Rusiya Azərbaycanla Ermənistan arasında birbaşa dialoqu alqışlayır" - Peskov

10.07.2025 / 15:05
“İki sahil” keçdiyi şərəfli yolla müstəqilliyimizin bərpasının 34 illik tarixinə bələdçilik edir

10.07.2025 / 14:25
Beynəlxalq səyyahlar Şuşa şəhərində...

10.07.2025 / 14:18
Əbu-Dabidə Prezident İlham Əliyevlə Paşinyan arasında görüşün nəticələri açıqlandı

10.07.2025 / 14:05
Prezident İlham Əliyevlə Paşinyan arasında görüş başa çatdı - FOTO/VİDEO/YENİLƏNDİ

10.07.2025 / 14:02
"Bacımın meyitini üç gün sonra götürə bildim, qardaşım hələ də itkindir" - Xocalı soyqırımı zamanı yaralanmış şəxs

10.07.2025 / 14:01
Prezident Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatının Baş Assambleyasının 3-cü növbədənkənar sessiyasının iştirakçılarına müraciət ünvanladı

10.07.2025 / 13:54
"İşdən çıxarılan məktəb direktorlarının 20 faizi məhkəmə qərarı ilə işinə bərpa olunub" - Nazir

10.07.2025 / 13:40
İlk dəfə Şuşadan poçt vasitəsilə Avropa və ABŞ-a məktub göndərildi

10.07.2025 / 13:31
Nəsimidə narkoşəbəkənin iki üzvü 21 kq narkotiklə saxlandı...

10.07.2025 / 13:10
Евгению Примакову! Между русской культурой и Азербайджаном не нужны посредники - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

10.07.2025 / 12:50
İtaliyada anomal istilərdən 500 nəfərin öldüyü iddia edildi...

10.07.2025 / 12:34
6 ayda 40 bağça direktoru işdən çıxarılıb, 100-dən çoxuna isə töhmət verildi

10.07.2025 / 12:17
Ermənistanda müxalif deputatın oğlu da saxlandı

10.07.2025 / 12:00
Hacıqabulda 55 yaşlı kişi cərəyan vurmasından öldü

10.07.2025 / 11:45
Keçmiş prezident yenidən həbsxanaya atıldı

10.07.2025 / 11:43
Baş prokuror Zaqatalada vətəndaşları qəbul edəcək

10.07.2025 / 11:25
Azərbaycanda rus bölmələri bağlanmayacaq - nazir açıqladı

10.07.2025 / 11:12
Rusiya şirkətindən QƏRAR - Tehrana bütün reyslər ləğv edildi

10.07.2025 / 11:05
"Bu prosesin məqsədi müəllimləri işdən çıxarmaq deyil"- Emin Əmrullayev

10.07.2025 / 11:03
Ermənistanla gerçəkdən sülh mümkündürmü? - CANLI

10.07.2025 / 11:00
Bir gündə 13 kiloqramdan çox narkotik vasitə aşkarlanıb - polis

10.07.2025 / 10:44
“Mədəni İrs Beynəlxalq Ustad Məktəbinin yaradılması və kursların keçirilməsi” layihəsi çərçivəsində görüş keçirilib

10.07.2025 / 10:28
Bazar günü 34 mindən çox abituriyent imtahan verəcək

10.07.2025 / 10:20
Azərbaycan və Çin dəmiryolları arasında mühüm razılaşma

10.07.2025 / 10:16
İsveçdə qalmaqal - nazir qohumuna görə təzyiq altındadır

10.07.2025 / 10:10
“815” Çağrı Mərkəzinə 70 mindən çox zəng daxil olub

10.07.2025 / 10:05
Beynəlxalq səyyahlar Füzuliyə gəliblər

10.07.2025 / 10:02
Ağdərə sakini mal-qara otararkən minaya düşüb - BİRGƏ MƏLUMAT

10.07.2025 / 09:43
Bu gün Naxçıvanın bəzi ərazilərində içməli su olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

10.07.2025 / 09:28
Hər il dünyada 12 milyon qız uşağı erkən evliliyə məcbur edilir - BMT həyəcan təbili çalır..

10.07.2025 / 09:18
“Sabah” bu gün Sloveniya klubuna qarşı meydana çıxır

10.07.2025 / 09:12
Ərdoğan Burhanettin Duranı yeni vəzifəyə təyin edib

10.07.2025 / 09:02
15 ölkədən olan səyyahların Qarabağ və Şərqi Zəngəzura səfəri başlayıb

10.07.2025 / 08:40
Azərbaycana dəvə əti nə üçün idxal olunur?

10.07.2025 / 00:18
Rusiya Azərbaycandan iki şirkətin süd məhsullarının idxalına qadağa qoydu

09.07.2025 / 23:23
Prezident İlham Əliyev Şeyx Məhəmməd bin Zayed Al Nəhyana xatirə hədiyyəsi təqdim edib

09.07.2025 / 21:11
Rusiya narahatdır - İranın zənginləşmiş uran qalıqları ABŞ-ın əlinə düşə bilər...

09.07.2025 / 20:54
Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı yeni proseslərə start verilir

09.07.2025 / 20:39
Tramp Ukraynaya hərbi yardımı tam bərpa etdi - bunu yeni siyasi oyun sayanlar da var...

09.07.2025 / 20:25
Trampın yeni qərarı dolların kursunu dəyişdi, manata da təsir ehtimalları var…

09.07.2025 / 20:11
Xəzər dənizinə yeni güclü oyunçu gəlir - Azərbaycan prosesə qəti dəstək verir...

09.07.2025 / 19:54
Tramp Qəzzada sülh yaratdı ki, Nobel mükafatına təqdim olunur?

09.07.2025 / 19:39
Paşinyan Qərblə razılaşıb - ölkədə müxalifət qalmayacaq...

09.07.2025 / 19:25
Xarici media qurumları ilə bağlı Azərbaycanda mühüm qanun proseduru başlayır...

09.07.2025 / 19:10
Trampın 14 dövlətə "xoşbəxtlik məktubları" dünyanı bədbəxt edə bilər....

09.07.2025 / 18:51
Tramp-Rubio görüşündə Qarabağ sülh müzakirəsi - ABŞ-da inanılmaz nikbinlik var...

09.07.2025 / 18:36
Dünya Kilsə Şurasının Paşinyana qarşı erməni kilsəsi ilə "xristian həmrəyliyi"...

09.07.2025 / 18:23
Azərbaycan və BƏƏ arasında Hərtərəfli İqtisadi Tərəfdaşlıq Sazişi imzalandı

09.07.2025 / 18:19
Azərbaycanın xaricdəki səfirləri Xankəndidə

09.07.2025 / 18:16
PKK-çıların tərksilah olunması prosesi başladı – ilk olaraq Süleymaniyyədə...

09.07.2025 / 18:07
Milli mətbuatın 150 illik sərəncamı ölkə boyu necə icra olunur...

09.07.2025 / 18:05
Prezident İlham Əliyevin Əbu-Dabidə BƏƏ Prezidenti ilə görüşü olub - FOTO

09.07.2025 / 17:53
Hindistan erməni "soyqırımını" tanısa, Azərbaycandan xəbərdarlıq ala bilər...

09.07.2025 / 17:39
Sanballı sənətkarlar yüngül şou ifaçılarla eyni teleproqramlardan imtina edir...

09.07.2025 / 17:26
Naxçıvan Konstitusiyasında islahatlar hüquqi dövlət quruculuğunda önəmli yer tutur...

09.07.2025 / 17:17
Trampın Putini hədələyən səs yazısı ortaya çıxdı - “Moskvanı bombalayaram”

09.07.2025 / 17:03
“İki sahil” 34 yaşını qeyd edir

09.07.2025 / 17:01
Formula 1 2026-cı il təqvimində dəyişiklik edib

09.07.2025 / 16:58
QDF-in təşəbbüsü ilə növbəti “Qarabağ Gecəsi” xeyriyyə konserti keçirilib

09.07.2025 / 16:45
Əhliman Əmiraslanovun təşəbbüsü ilə Sabirabadda hüquqi yardım göstərildi - FOTO

09.07.2025 / 16:37
Avropa NATO-Rusiya müharibəsinə hazırlaşır – qitənin ən böyük limanında hərbi gəmilər üçün yer ayrılır...

09.07.2025 / 16:19
Makron bu dəfə də Britaniyada arvadından “şillə yedi”...

Naxçıvan Konstitusiyasında islahatlar hüquqi dövlət quruculuğunda önəmli yer tutur...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910