…Yeni imza. Təəssüf ki, Əyyub Paşa imzası mənim üçün yeni oldu və qarşımdakı kitabı oxuduqca bu hiss məni daha çox bürüdü. Fikirləşdim: necə olur ki, 60 illik həyatımda bu cür qələm sahibi olan bir müəllifi tanımamışam və ruhumu oxşayan bu şeirlər mənim diqqətimdən yayınıb? Düzü, bu yazan və yazılar bolluğunda Əyyub Paşanın imzasına vuruldum.
İstər təbiət, istər məhəbbət, istərsə də digər mövzularda yazdığı şeirlər məni valeh etdi. Hətta elə misralar oldu ki, məni silkələdi də. Mən ürək sözlərimin ilk ilk sətirlərindən qələm dostumu, eloğlumu duyğulu insan adlandırıram. Onun heç bir şeirində gəzilmiş misralarla üzləşmədim. Sözlər də, misralar da çox rahat, öz yerindədir. Əyyub Paşa şeiri, sözü də yaxşı bilir, yazmağın texniki tərəfini də, həyatı da… Baxış:
…Bu da Qara bulaq, bu da Damcılı,
Keçdiyim çəhlimi, izi gəzirəm.
Dərib qomladığım quzqulağını,
Batırıb yeməyə duzu gəzirəm…
«Qomlamaq» ifadəsi yəqin ki, ancaq Azərbaycanın Qərb bölgəsində, o cümlədən, Borçalıda işlənir. Toplamaq mənasını verən bus öz görün şairin deyimində necə gözəldir. Eldən, təbiətdən gələn bu növ işlənmələr Əyyub Paşanın şeirlərində kifayət qədər var, bu da onun hər bir əsərinə xüsusi ətir qatır.
Bəzən zəngin ölkəmizin hər bir bölgəsi özünəməxsusluğu ilə fərqlənir. Qazaxda məşhur söz adamları – aşıqları, şairləri, alimləri ilə tanındığından əslində, Əyyub Paşanın «quru şair» olmağa haqqı yoxdur. «Dünyanın ləzzəti gözümdən düşdü» deyən şair dostum görün sözlərində necə də səmimidir:
…Çimirsiz gecələr, qayğılı günlər,
Zirvələrdə qaldı səbirli illər,
Qəmzəsiz gözəllər, hənirli dillər,
Sözümdən atlandı, sözümdən düşdü,
Dünyanın ləzzəti gözümdən düşdü…
Burada işlənən «çimirsiz», yəni yuxusuz sözü də – «Səməd qağa, gəl, Qazağa gəliynən» ifadəsi də zənnimcə yerindədir, uğurludur. Ümumiyyətlə, mən bu «yeni imza» sahibini tanıdıqca onun şeirlərini daha çox el üslubunda yazdığını, ağız ədəbiyyatı üçün uyğun olduğunu anladım. Bu da səbəbsiz deyil. Müəllif məhz ixtisası və həyat tərzi ilə əlaqədar el içində olur. Sadə insanlarla təması daha çoxdur.
Əyyub Paşanın «İncimə, dağlar, incimə» adlı qarşımdakı kitabında dostlar haqqında da şeirləri var. Oxuduqca görürsən ki, bu silsiləli şeirləri də təmənnasızdır. Adətən biz ünvanlı şeirlərin imkanlı, tanınmış imkan sahibi olanlara yazıldığının şahidiyik. Amma Əyyub Paşa kimlərə şeir yazıb? – Aşıqlara, müəllimlərə, el ağsaqqalına, nəvəyə, övladlara…
Ayrılıq, həsrət, itki həmişə qələm əhlinin yaralı yeri olub. Bayaq dediyim kimi Əyyub Paşanın məni silkələyən şeirlərindən biri «İtirən zaman» oldu:
…Ömrümü tərk etdi sevdalı çağım,
Söndü, külə döndü odum, ocağım,
Qara buza döndü isti qucağım,
Paşa Nərgizini itirən zaman…
Bu misraları oxuduqca istər-istəməz mərhum Xalq şairimiz Hüseyn Arifin «Hardasan, ay oğul, başına dönüm, Xəbərin varmı ki, yaş altımışdır» və ya rəhmətlik Nüsrət Kəsəmənlinin «Bizim evdə biri vardı, biri yox» şeirlərini xatırladım. Eyni nisgil, eyni ağrı… içimdəki bütün kövrək duyğularım bu məqamda baş qaldırmışdı. Bax, mən Əyyub Paşanın şeirlərini bu duyğularla oxumaqda davam etdim.
Əyyub Paşa yazdığı qoşmalarda olduğu kimi, gəraylılarında da, o cümlədən, şeirin digər müxtəlif növlərində də qələmini uğurla sınayıb. Onun şeirləri hər sahədə bütövdür, tamdır.
Rəhmətlik müəllimim folklorşünas alim Mürsəl Həkimov demişkən, son vaxtlar ruha tam verən belə şeirlər oxumamışdım:
…Kövrək şair ürəyimin
Dərdini heç qanan yoxdu,
Alışdırıb hisslərimi
Ocağında yanan yoxdu…
Ürəyimcə olan şeirdir. Və məncə incə ruhlu insanların hamısı üçün doğmadır.
Məlum olduğu kimi, dağlar mövzusunda da Aşıq Ələsgərdən üzü bəri çoxlu şeirlər yazılıb. Mənim də bu mövzuda silsilə yazılarım olduğundan tanış sahədir. Əyyub Paşanın yaradıcılığında da dağlara həsr olunan çoxlu sayda şeirlər var. «İncimə, dağlar, incimə» kimi incimələr kitabda diqqəti cəlb edir:
…Geydim çoban çarığını,
Gəzdim çəmən, qoruğunu,
Yedim göyəm, moruğunu,
İncimə, dağlar, incimə…
…və yaxud, «Gələmmədim sizə, dağlar»… Bir ürək sahibinin, qələm əhlinin, sirli-sehirli dağlar üçün necə xiffət çəkdiyi açıq-aydın hiss olunur:
…Tamarzıyam şirin sözə,
Məni dərdə salan üzə,
Həsrət qaldım gəlib bizə –
Doluxsunan gözə, dağlar…
Paşa müəllim, sənin haqqında qeydlərimi yazdığım gün 18 oktyabr mənim anamın anım günü idi. Evdə bu günlə bağlı hazırlıq gedirdi. Mən isə sənin ürək döyüntülərinə qulaq asa-asa göz yaşları içində oxuyurdum:
…Usanmaram,
önündə çöksəm də diz,
Nə qədər ülvisən,
nə qədər əziz, Ana!!!
əziz Ana!!!
Hörmətlə: Kamandar Eyvazlı,
AYB-nin üzvü, şair
