Fatimə Hacıbəyli: “Problem qadına və qız uşaqlarına olan münasibətdədir”
Ailələrin selektiv yolla övlad sahibi olması və əksər ailədə birdən artıq qız uşağından imtina edilməsi o qədər geniş hal alıb ki, vizual olaraq da bu durumun inikasını məktəbdə, uşaq bağçalarında, hətta uşaq paltarları satılan mağazalarda da görmək mümkündür. Məktəb və bağçada parta sıralarında qız uşaqlarının sayı getdikcə azalır. Azyaşlılara məxsus əyləncə məkanlarında da oğlan uşaqlarının qızlara nisbəti gözə çarpacaq dərəcədədir.
Bu il məktəbə gedən şagirdlər arasında qeyd etdiyimiz disbalans özünü qabarıq şəkildə göstərdi. Belə ki, 2020-2021-ci tədris ilinin əvvəlinə olan proqnoz göstəricilərinə əsasən, respublikanın ümumi təhsil müəssisələrində, ümumilikdə, 1 574 206 şagirdin təhsil alacağı gözlənir. Təhsil Nazirliyinin yaydığı məlumatda qeyd olunur ki, şagirdlərin ümumi sayından 733 279 nəfəri qız, 840 927 nəfəri isə oğlandır. Ümumtəhsil məktəblərinin I sinfində 165 511, IX sinfində 132734, XI sinfində isə 85044 şagirdin təhsil alacağı proqnozlaşdırılır.
Qeyd etdiyimiz kimi, bu il məktəbə gedəcək oğlanların sayı qızlarla müqayisədə çoxdur. Belə ki, oğlanlar qızları yüz min fərqlə üstələdi.
- “Bu il məktəbə gedən qız uşaqlarının sayının az olması səbəblərindən biri də…”
“Vəfa” Sosial-İctimai Birliyinin sədri Fatimə Hacıbəyli qeyd etdi ki, artıq yeni doğulan oğlan uşaqları ilə qız uşaqlarının say nisbətində kəskin fərq var: “Selektiv abortlarla bağlı həm QHT-lər, həm beynəlxalq təşkilatlar, həm də hökumətin özü ciddi siqnallar verirlər ki, son vaxtlar ölkədə qız uşaqlarının sayı azalıb. Artıq neçə ildir faiz hesabı ilə qadınlar ölkə əhalisi arasında azlıq təşkil edirlər. Əgər əvvəllər ölkə əhalisinin 51 faizini qadınlar təşkil edirdilərsə, sonradan bu, 47 faizə endi və kişilər çoxluq təşkil etməyə başladılar. Bu rəqəmlər də qeyd etdiyiniz faktın öz təsdiqini tapdığını ifadə edir. Problemin kökü selektiv abortlarda deyil, cəmiyyətdə və ailədə qadına olan münasibətdədir. Bunun qarşısını almaq üçün Milli Məclis səviyyəsində də müzakirələr aparıldı. Əvvəlcə abortun ləğvi məsələsi qoyuldu. Lakin qadağalarla problem həll olunmayacaq. Problem qadına və qız uşaqlarına olan münasibətdədir və bu münasibət köklü şəkildə dəyişməlidir. Dövlət qadın siyasətinin konsepsiyası dəyişməlidir. Qanunvericilikdə qadın hüquqları, bərabər hüquq məsələsi öz əksini tapsa da, de-fakto qadınların stimullaşdırılması, dəstəklənməsi, irəli çəkilməsi, təhsildə və işdə qadın əməyinin qiymətləndirilməsi həyata keçirilmir. Cəmiyyət olaraq, biz köhnə stereotiplərə qayıdırıq və qadın haqqında onu aşağılayan, onu dəyərdən salan informasiyalara rast gəlirik. Bu siyasət və bu münasibət dəyişməyincə, ailədə qız uşaqlarına kəm münasibət, selektiv abortlar, qızların arzu olunmaması gündəmdə qalacaq”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, bu il məktəbə gedən qız uşaqlarının sayının az olması səbəblərindən biri də qızların erkən yaşdan ailə qurmasıdır. Yəni məktəbyaşlı qızların erkən evliliyi. Bu da cəmiyyətimizin ağır problemlərindən biridir.
Ekspertin sözlərində də aydın görünür ki, artıq ölkəmizdə selektiv doğumlar, oğlan uşaqlarına üstünlük verilməsi, qız uşaqlarının abort edilməsi ailə planlaması olmaqdan çıxıb və cəmiyyətin probleminə çevrilib. Bu durumun fəsadlarının nə olacağı isə yəqin ki, qarşıdakı 15-20 ildə daha kəskin hiss olunacaq.
Günel CƏLİLOVA
