Elşən Manafov: “Burada həm rəsmi strukturlar arasında rabitənin qurulmasından söhbət gedir, həm də...”
Məlum olduğu kimi, ATƏT-in Minsk Qrupuna daxil olan həmsədr ölkələrin nümayəndə heyətlərinin rəhbərləri ATƏT Nazirlər Şurasının 26-cı iclası ərəfəsində Azərbaycan və Ermənistan Xarici İşlər nazirlərinin Bratislavada keçirilən görüşü ilə bağlı birgə bəyanat yayıblar.
Bəyanatda bir sıra məqamlara toxunulub. O cümlədən, qeyd edilib ki, həmsədrlər-nümayəndə heyətlərinin rəhbərləri təmas xəttində və beynəlxalq sərhəddə zorakılığın nisbətən aşağı səviyyəsini müsbət qiymətləndirirlər və Xarici İşlər nazirlərinin iyun ayında Vaşinqtonda keçirdiyi məsləhətləşmələrdə razılığa gəldikləri kimi, tərəflərə münaqişənin kəskinləşmə risqini azaltmaq üçün aralarındakı birbaşa rabitə əlaqələrindən tam istifadə etdiklərinə görə təşəkkür edirlər: “Nazirlərin Parisdə razılaşdırdıqları və həmsədr ölkələrin 2018-ci ilin dekabrında Milan bəyanatlarında çağırdıqları kimi, gərginliyi azaltmaq və əhalini sülhə hazırlamaq üçün keçən il atılan konkret addımları alqışlayırıq. Liderlərin mart ayında Vyanadakı görüşü zamanı müzakirə etdikləri və aprel ayında Moskvada xarici işlər nazirləri tərəfindən hazırlanan humanitar tədbirlərin həyata keçirilməsini, xüsusən də bu yaxınlarda jurnalistlərin qarşılıqlı səfərləri və iyunun 28-i məhbusların eyni zamanda sərbəst buraxılması səylərini yüksək qiymətləndiririk”.
Bu cür səylərin münaqişənin sülh yolu ilə nizamlanması üzrə əsaslı danışıqların aparılması üçün şərait yaradılmasında vacib rol oynadığını bildirən nümayəndə heyətlərinin rəhbərləri əlavə konkret humanitar və təhlükəsizlik tədbirləri görməyə çağırıblar.
Belə məlum olur ki, münaqişə tərəfləri aralarında birbaşa rabitə əlaqəsi qurub və lazım gələndə bundan istifadə olunur. Qeyd edək ki, rabitə əlaqəsinin yaradılması ilə bağlı təşəbbüs aprel döyüşlərindən sonra həmsədrlər tərəfindən irəli sürülüb.
Maraqlıdır, sözügedən əlaqə necə qurulur? Bununla bağlı ekspertlərin fikirləri nədən ibarətdir?
- “ATƏT tərəflərə xalq diplomatiyasının üsul və vasitələrindən istifadə etməyi məsləhət gördü”
Məsələyə münasibət bildirən politoloq Elşən Manafovun sözlərinə görə, burada söhbət rəsmi və qeyri-rəsmi rabitədən gedir: “Burada həm rəsmi strukturlar arasında rabitənin qurulmasından söhbət gedir, həm də qeyri-rəsmi. Yəni rabitə həm Xarici İşlər nazirlikləri səviyyəsində qurulur, həm də digər formalarda. Bir müddət əvvəl Rusiya Xarici İşlər naziri Sergey Lavrovun İrəvana rəsmi səfəri oldu. Onun səfəri ilə bağlı Azərbaycanda birmənalı olmayan suallar yarandı. Lavrov “Dağlıq Qarabağ xalqının iradəsi” ifadəsini işlətdi. Kifayət qədər təcrübəli bir diplomat olan Lavrovun bu ifadəsi suallar doğurmaya bilməzdi. Bunun ardınca isə ATƏT tərəflərə xalq diplomatiyasının üsul və vasitələrindən istifadə etməyi məsləhət gördü. Artıq Bakıda erməni mətbuatının nümayəndələri olub. Belə mürəkkəb münaqişələrdə xalq diplomatiyası metoduna müraciət etmək nə qədər anlaşılan olsa da, bu səpkili münaqişələr ən yüksək səviyyədə öz həllini tapmalıdır. Yalnız ondan sonra münaqişə tərəfi olan xalqlar arasında etimad mühiti yaratmaq məqsədilə ictimaiyyəti, KİV-i, ziyalıları təmsil edən şəxslərin iştirakı ilə bu və ya digər görüşlər keçirilə bilər. Rabitə dedikdə, ATƏT həmsədrləri həm də bunu nəzərdə tuturlar. Yəni xalq diplomatiyasının mövcud münaqişənin həlli məqsədilə üslub və metodlarından istifadə edilməsi indiki reallıqlar şəraitində anlaşılan olmaz. Ancaq Azərbaycan islahatlar kursuna önəm verdiyinə görə islahatlar parlamentdən də yan keçməyəcək. Mənə elə gəlir ki, Qarabağ məsələsi növbəti parlamentdə müzakirəyə çıxarılacaq”.
Vidadi ORDAHALLI
