Dəyişən dünya düzəni Azərbaycanın diaspor siyasətində hansı yenilikləri tələb edir...(?)
Müasir dövrdə qloballaşmanın sürətlənməsi xalqlar arasında inteqrasiyanı dərinləşdirdiyi kimi, diaspor və lobbi təşkilatlarının da əhəmiyyətini artırıb. Bu gün bir dövlətin gücü təkcə onun iqtisadi və hərbi potensialı ilə deyil, həm də xaricdə formalaşdırdığı güclü diaspor şəbəkəsi və həmin diasporun lobbiçilik fəaliyyətləri ilə ölçülür.
Eyni zamanda, millətin bir amal ətrafında birləşməsi həmin dövlətin dayanıqlığını təmin edən əsas amillərdən biridir.
Ölkənin xarici siyasətində diaspor və lobbiçiliyin inkişafı, ciddi əhəmiyyətə malikdir
Hazırda diasporla iş sahəsində dövlət siyasəti yeni mərhələyə qədəm qoyub. Prezident İlham Əliyev xaricdə yaşayan soydaşlarımızla əlaqələrin genişləndirilməsini xarici siyasətin əsas istiqamətlərindən biri kimi qiymətləndirir və bu sahədə sistemli və məqsədyönlü tədbirlərin həyata keçirilməsinə xüsusi önəm verir. Bu fəaliyyət nəticəsində müxtəlif ölkələrin ictimai-siyasi xadimləri, elm adamları və media nümayəndələri ilə səmərəli əməkdaşlıq qurulub, Azərbaycan həqiqətlərinin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması istiqamətində mühüm nailiyyətlər əldə olunub. Azərbaycan dövlətinin tərəqqisi naminə ölkədən kənarda yaşayan həmvətənlərimizin həmrəylinin, diaspor quruculuğu və lobbiçilik institutunun inkişafı vacib faktorlardandır. Ona görə də harada yaşamasından asılı olmayaraq, hər bir azərbaycanlı mədəniyyətimizi, milli mənəvi dəyərlərimizi qorumaq, azərbaycançılıq ideologiyasını layiqincə təbliğ və təmsil etmək üçün daim səy göstərməlidirlər. Ölkənin xarici siyasətində diaspor və lobbiçiliyin inkişafı, həmçinin, münaqişələrin həllində də ciddi əhəmiyyətə malikdir. Hazırda əcnəbi ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılar müxtəlif təşkilatlar yaradır, ölkə həqiqətlərini dünyaya çatdırır və dövlətə dəstək nümayiş etdirirlər. Nailiyyətlərin, uğurların, qələbələrin, zəfərin əldə edilməsində məhz diaspor quruculuğunun, lobbiçiliyin, həmrəyliyin böyük rolu olduğuna zərrə qədər də şübhə yoxdur. Milli birliyin, dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyinin xalqımız üçün, bütövlükdə Azərbaycan üçün xüsusilə önəmli olması fonunda diasporların fəaliyyətinin nə dərəcədə əhəmiyyətli olduğu artıq bəllidir. Diasporların fəaliyyətinin, lobbiçiliyin məhz milli birliyə, həmrəyliyə xidmət etməsi də bir daha təsdiq edir ki, diaspor quruculuğu və lobbiçilik olduqca vacibdir.
Vətən müharibəsindən sonra diaspor təşkilatlarının fəaliyyəti intensivləşib
O da məlumdur ki, Qarabağ münaqişəsi və 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra diaspor təşkilatlarının fəaliyyəti daha da intensivləşib. Bu təşkilatlar Azərbaycanın haqlı mövqeyini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq, Ermənistanın təcavüzkar siyasətini ifşa etmək üçün mütəmadi tədbirlər təşkil edir, beynəlxalq mediada çıxışlar edirlər. Azərbaycanın diaspor təşkilatları eyni zamanda milli həmrəyliyi gücləndirmək və milli dəyərləri qoruyub saxlamaq istiqamətində fəaliyyət göstərirlər. Diaspor təşkilatları müxtəlif vasitələrdən istifadə edərək Azərbaycan həqiqətlərini bütün dünyada yayırlar. Bunun üçün beynəlxalq tədbirlərdə iştirak etmək, mediada və sosial şəbəkələrdə aktiv olmaq onların fəaliyyətinin bir hissəsidir. Xüsusilə, beynəlxalq mediada və akademik müzakirələrdə Azərbaycanın haqlı mövqeyini müdafiə edən çıxışlar etmək, məqalələr dərc etdirmək və mütəxəssislərin diqqətini Azərbaycanın haqq işinə cəlb etmək diaspor təşkilatlarının əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biridir. Digər bir tərəfdən məlum olduğu kimi, son illər gedən proseslər fonunda köhnə dünya düzəninin dağılır, yeni düzən formalaşması gözlənilir. Görünən odur ki, bu, artıq qaçılmaz bir reallıqdır. Belə şəraitdə Azərbaycanın diaspor və lobbiçilik siyasətində nə kimi yeniliklərə, müasir dövrün qaydalarına ehtiyac var?
Yeni dövrün trendlərinə uyğun olaraq xaricdə diaspor fəaliyyəti gücləndirilməlidir
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən tarix elmləri doktoru, professor Məhərrəm Zülfüqarlının fikrincə, müasir dövrün tələbləri bütün sahələrdə, o cümlədən, diaspor sahəsində də yeniliklər tələb edir: “Çünki adətən qlobal hadisələr baş verəndə dünyada xəritə dəyişir, yeni dövlətlər yaranır. Məsələn, Birinci Dünya müharibəsindən sonra yeni dövlətlər yarandı. O cümlədən, Cənubi Qafqazda Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti, Gürcüstan və Ermənistan məhz həmin dövrdə yarandı. Qısa müddətdə olsa da həmin dövlətlər müstəqil olaraq mövcud oldular. İkinci Dünya müharibəsindən sonra isə, Şərqi Avropada sosialist dövlətləri yarandı. 1991-ci ildə SSRİ-nin dağılması ilə 15 yeni dövlət yarandı. Müasir dövrdə də çox qlobal proseslər gedir. Yaxın Şərqdə yaşananlar, Rusiya-Ukrayna müharibəsi və s. Bu isə onu göstərir ki, sərhədlərin dəyişməsi, yeni dövlətlərin yaranması ehtimalı böyükdür. BMT-nin əsaslarına görə, iki hüquq əsas götürülür. Bunlar dövlətlərin ərazi bütövlüyü və millətlərin öz müqəddəratını təyin etmək hüququ. Hansı dövlət zəifdirsə, onu parçalamaq üçün ikinciyə üstünlük verilir. Ona görə də xaricdə diasporamız fəal olmalıdır, müasir media vasitələri ilə dövrün tələblərinə uyğun səmərəli əməkdaşlıq qurmalıdır. İşğala son qoymuşuq deyə, arxayın otura bilmərik. Çünki düşmənimiz məkrli və hiləgərdir. Bütün vasitələrlə Azərbaycanı qaralamağa çalışırlar. O üzdən, yeni dövrün trendlərinə uyğun olaraq xaricdə diaspor fəaliyyəti gücləndirilməlidir. Azərbaycanın təbliği keyfiyyətcə yeni mərhələyə keçməlidir”.
Vidadi ORDAHALLI
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
