Paşinyanla Putinin 1 ay əvvəlki telefon danışığının məzmunu açıldı - Münhendə "Ermənistansız Ermənistan müzakirələri"...
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Münhen Təhlükəsizlik Konfransında iştirak etmək üçün Almaniyaya səfər etsə də böyük fiasko ilə üzləşib. Ölkənin xarici işlər nazirinin keçmiş müavini Avet Adonts qeyd edir ki, bu səfərdən heç bir əməli fayda olmayıb.
Adonts ABŞ dövlət katibi Marko Rubio ilə Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan arasında Münhendə keçirilən görüşə diqqət çəkib, görüşdə ABŞ-Türkiyə münasibətləri və Suriya ilə yanaşı, Cənubi Qafqazdakı vəziyyət də müzakirə olunub: "Qeyd etmək lazımdır ki, Cənubi Qafqazdakı vəziyyətin Türkiyə ilə müzakirəsi zamanı Cənubi Qafqaz ölkələrindən birinin rəhbəri, yəni Nikol Paşinyan öz nümayəndə heyəti ilə zalda oturmuşdu. Mən demirəm ki, görüş üçtərəfli olmalı idi. Amma normal şəraitdə Ermənistan lideri ölkənin perspektivi baxımından çıxış etməli idi. Görünən odur ki, Ermənistansız Ermənistan müzakirə edilir”. Parlamentin “Şərəfim var” müxalifət fraksiyasından olan deputat Tiqran Abramyan da öz növbəsində ona diqqət çəkib ki, Münhen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində Avropa İttifaqının genişlənməsi məsələlərinə həsr olunmuş panel müzakirəsində Ermənistan və onun Aİ-yə qəbulu prosesinin “başlanması” barədə bir kəlmə də deyilməyib. Digər paradoks isə odur ki, baş nazir Nikol Paşinyan Aİ-yə daxil olmaq istəyən ölkənin lideri kimi bu müzakirədə iştirak etməyib. Eyni zamanda, Abramyanın sözlərinə görə, Albaniya, Monteneqro, Moldova və Ukraynanın mümkün üzvlüyü ilə bağlı qızğın müzakirələr aparılıb: “Avropa İttifaqı ilə Gürcüstan arasında münasibətlərin pisləşməsi fonunda sonuncunun da adı çəkildi, lakin Ermənistanla bağlı bir kəlmə də deyilmədi, heç bir eyham da edilmədi, hətta Ermənistanın Aİ-yə daxil olmaq istəyini heç kim rəsmi şəkildə alqışlamadı”. Onun sözlərinə görə, hakimiyyətin öz vətəndaşlarına Aİ-yə daxil olmaq ideyasını “satmaq”, ölkəni “işıqlı gələcəyə” aparmaq istəyi nümayiş etdirmək istəyi Avropa rəsmiləri tərəfindən sıfır reaksiya ilə qarşılanır: “Bu, bir daha sübut edir ki, xarici siyasətdə Ermənistan hakimiyyəti öz avantüra yolunu davam etdirir. Ermənistan Aİ istiqamətində deyil, Türkiyəyə doğru irəliləyir - bu, ölkənin xarici siyasət oriyentasiyasından görünür”. “Qraparak” nəşri yazır ki, bütün bunlar heç də təsadüfi olmayıb. Məsələ burasındadır ki, Rusiya konkret şəkildə Ermənistanı hədələyib: “Rusiya prezidenti Vladimir Putin və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında yanvarın 17-də baş tutan telefon danışığının təfərrüatları bəlli olub. Tərəflər, xüsusilə “Ermənistanın Avropa İttifaqına daxil olması prosesinin başlanması haqqında” qanun layihəsini, mümkün referendum məsələsini müzakirə ediblər. Məlumata görə, Putin bununla bağlı Paşinyana xəbərdarlıq edib. “Rusiyadan cavab addımları olacaq. Bütün nəticələr barədə xalqı xəbərdar etməlisən, Ermənistan vətəndaşları bunu bilməlidir”, – deyə o bildirib. Paşinyan isə bunun Avropa İttifaqına qoşulmaq üçün ilkin istək olduğunu deyərək məsələdən yayınmağa çalışıb: “Deməyə sözüm yoxdur, xalq özü Avropa İttifaqına qoşulmaq istəyir və nəticələrə hazırıq”. Amma Münhendə baş verənlər Putinin xəbərdarlıqlarının artıü nəticə verdiyini götərir”. “Qraparak” nəşri daha sonra yazır ki, Münhendə üç günlük səfərdə olan Nikol Paşinyan məyus olub: “Paşinyan gözləyirdi ki, Avropa İttifaqı Ermənistanın üzvlüyünü müzakirə edəcək, lakin Münhen konfransı fiaskoya uğradı. Paşinyan isə bunu gizlətmək üçün Aİ üzvlüyünü parlamentdə ikinci oxunuşda qəbul etməmək və Rusiya ilə əlaqələri bərpa etmək xəttini önə çıxarır”. Erməni politoloq Suren Zolyan hesab edir ki, baş verənlər Ermənistan üçün xoşəgəlməz perspektivlər vəd edir.
Onun fikrincə, Tramp Administrasiyası Azərbaycanla daha çox əməkdaşlığa üstünlük verəcək: “Yaxın Şərqdə eskalasiya gözləniləndir. İranla problemlər yaranarsa, ABŞ-ın Türkiyə və Azərbaycana üz tutması ehtimalı da yüksələcək”.
Ekspert inanmır ki, Ermənistan hakimiyyəti baş verənlərdən dərs çıxaracaq: “Doğrudur, bəzən müəyyən situasiyalarda həll yolları təklif edirlər, amma əminəm ki, bunlar haradansa göstəriş verilir. Fikrimcə, hakimiyyət bu dəfə göstəriş almadı, ona görə də həm ABŞ-da, həm Davosda, həm də Münhendə absurd vəziyyətə düşdü. Misal üçün, Tramp USAİD-ə qarşı sərt hücuma keçən vaxt Ermənistanın ABŞ-dakı səfiri bu təşkilatın rəhbərinin şərəfinə ziyafət verir. Belə absurd nümunələr çoxdur”. “İravunk” qəzeti də hökumətdəki mənbələrinə istinadən Paşinyanın Münhendən mənfi əhval-ruhiyyə ilə qayıtdığını yazıb: “Münhenin ümumi ab-havası göstərdi ki, Qərbin Ermənistana dəstəyi əvvəlki kimi deyil. Bu dəstək parçalanıb, üstəlik, son dərəcədə aldadıcı tələblər var. Gözlənilir ki, Avropa Nikolu “Zelenski-2”yə çevirərək, taleyin ümidinə buraxacaqlar. Buna görə yaxın çevrəsi Paşinyana öz siyasətinə, o cümlədən, kadr təyinatına ciddi şəkildə yenidən baxmalı olduğuna eyham vurublar. Misal üçün, Böyük Britaniya kəşfiyyatına bağlı olan Milli Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryandan yaxa qurtarmaqla amerikalıların xoşuna gəlməyə çalışa bilər”. bununla yanaşı, ona da diqqət edilir ki, tədbirin bağlanışında çıxış edən Münhen Konfransının rəhbəri Kristof Heusgen öz emosiyalarını saxlaya bilməyib – siyasətçi ABŞ-ın vitse-prezidenti Ceyms Vansın çıxışından sonra ABŞ və Aİ arasında münasibətlərdəki problemlərə görə səhnədə göz yaşlarına boğulub. Heusgen bundan sonra əsas Avropa və Amerika dəyərlərinin ortaq olmadığına diqqət çəkib: “Donald Tramp hakimiyyətə gəldikdən sonra ABŞ özünü sanki “başqa planetdə” tapıb. Buna görə də Münhen sammiti bütün avropalılar üçün bir qədər ayıq-sayıq hadisə oldu. Müəyyən mənada bu, Avropanın qorxulu yuxusu idi”. Hesab edilir ki, bütün bunlar dünyanın digər ölkələrinə, o cümlədən Ermənistana da təsir edəcək.
Nahid SALAYEV
