ABŞ Prezidenti Cozef Bayden BMT Baş Assambleyasının (GA) 78-ci sessiyasındakı çıxışında Vaşinqtonun Təhlükəsizlik Şurasını genişləndirmək istəyini təsdiq edəcək.
Bu barədə Ağ Evin Milli Təhlükəsizlik Şurasının strateji kommunikasiyalar üzrə koordinatoru Con Kirbi “The Daily Telegraph” qəzetinə müsahibəsində bildirib: “Biz açıq şəkildə bildirdik ki, Təhlükəsizlik Şurasının arxitekturasına nəzər salmağın vaxtıdır. Hesab edirik ki, o, daha əhatəli olmalıdır”.
O, qeyd edib ki, Bayden bu həftə BMT Təhlükəsizlik Şurasının genişləndirilməsini dəstəkləyəcək.
Bayden Hindistan, Braziliya, Almaniya və Yaponiya da daxil olmaqla, BMT Təhlükəsizlik Şurasının “beş və ya altı” yeni daimi üzvü olmasında israrlıdır.
O da məlumdur ki, belə bir istəyi Azərbaycan da dəfələrlə bəyan edib. Ancaq Baydın digər ölkələrin daimi üzv olmasını istəyit. Məsələ ondadır ki, Baydenin təklifi BMT TŞ-nin tərkibinin beynəlxalq coğrafi ədalət prinsipi ilə genişlənməsini əks etdirmir. Ancaq Prezident İlham Əliyev bəyan edib ki, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının, Qoşulmama Hərəkatının TŞ-də ayrıca namizədlə təmsil olunmasına ehtiyac var. Bu təklif bir çox ölkələr tərəfindən yaxşı da qarşılanıb. Bu baxımdan maraqlıdır, BMT TŞ-nin genişlənməsi məsələsində Azərbaycan və Türkiyənin mövqeyinin nəzərə alınması üçün nə etmək lazımdır? Bir halda ki, dünya da bunu istəyir, o zaman Azərbaycan və Türkiyənin mövqeyi niyə də nəzərə alınmasın?
“İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının və Qoşulmama Hərəkatının nümayəndələri BMT-də olsa daha ədalətli olar”
Məsələ ilə bağlı “Bakı-Xəbər”ə açıqlama verən AVCİYA-nın vitse-prezidenti, professor Məhərrəm Zülfüqarlı bununla bağlı bir sıra məqamlara toxundu: “Əvvəla, BMT Təhlükəsizlik Şurasının tərkibinin genişləndirilməsi müzakirə obyektidir. Xüsusən də Türkiyə prezidenti Ərdoğan dəfələrlə qeyd edib ki, dünya beşdən böyükdür. Yəni,Təhlükəsizlik Şurası üzvlərinin sayının artırılmasına işarə edib. ABŞ prezidenti Bayden də bu təşəbbüsü müdafiə edirsə yaxşıdır, amma bu məsələdə ədalətli olmaq lazımdır. Ancaq biz bunun görmürük. Bayden xristian və qeyri-müsəlman dövlətlərin TŞ-yə üzv olmasına çalışır. Bu isə ədalətsizlikdir. Sözügedən məsələdə dünya siyasətinə təsir edən dövlətlərin, dövlət birliklərinin mövqeyi nəzərə alınmalıdır. Məsələn, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının və Qoşulmama Hərəkatının nümayəndələri BMT-də olsa daha ədalətli olar. O cümlədən, gələcəkdə Türk Dövlətləri Təşkilatının nümayəndəsi orada olmalıdır. Bu baxımdan qardaş Türkiyənin BMT TŞ-yə üzv olması məqsədəuyğundur. Çünki beynəlxalq aləmdə Türkiyənin nüfuzu son illər xeyli artıb. Ən azından Rusiya-Ukrayna müharibəsində Türkiyə yeganə dövlətdir ki, danışıqlarda real vasitəçilik etmək gücünə malikdir. NATO üzvü olmasına baxmayaraq, müstəqil xarici siyasət yeritmək gücünə qadir bir ölkədir. O üzdən, hesab edirəm ki, BMT TŞ-nin daimi üzvlərinin sayı artırılmalıdır. Bir də həmin qurumun qəbul etdiyi qətnamələrin icra mexanizmi tapılmalıdır. Bu, çox ciddi məsələdir. Ona görə ki, bir sıra hallarda qəbul olunan qətnamələr havada qalır. Qətnamələr kağız üzərində qalmaqda davam edəcəksə, BMT-yə inam aşağı səviyyədə olacaq. O üzdən, bütün bu məsələlər yenidən nəzərdən keçirilməlidir”.
Vidadi ORDAHALLI
