Makronun ermənipərəstliyi Qərbin Qafqaz maraqlarını məhvə aparır...
Fransanın Azərbaycana qarşı qərəzli siyasəti Parisin ölkəmizlə Ermənistan arasında sülh prosesindən kənarda qalmasına gətirib çıxardı. Amma məsələ həm də ondan ibarətdir ki, Parisin bu addımı bütövlükdə Avropa İttifaqının vasitəçilik missiyasına xələl gətirib. Halbuki, Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında sülhlə bağlı görüş məhz Avropa İttifaqının vasitəçiliyilə dekabrın 7-də Brüsseldə keçirilməli idi. Ancaq Fransanın qərəzi üzündən bu görüş reallaşmayacaq.
Xatırladaq ki, ADA Universitetində “Orta Dəhliz boyunca: geosiyasət, təhlükəsizlik və iqtisadiyyat” mövzusunda beynəlxalq konfransda çıxışı zamanı prezident İlham Əliyev bu məsələyə geniş toxunub. Dövlət başçısı diqqətə çatdırdı ki, Nikol Paşinyan görüşə bir şərtlə razılıq verib ki, orada Fransa prezident də iştirak etsin: “Təbii, bu da o deməkdir ki, Praqadan sonra baş verənlər səbəbindən o görüş keçirilməyəcək. Praqa görüşü oktyabrın 6-da idi. Bir həftədən az müddət sonra prezident Makron öz müsahibəsində Azərbaycana hücum edərək, etmədiyimiz işlərdə bizi günahlandırdı. Daha sonra Fransa Senatının tamamilə qəbuledilməz və təhqiredici məlum qətnaməsi qəbul olundu. Fransa Milli Assambleyasının daha bir anti-Azərbaycan qətnaməsi qəbul etməsi də gözlənilir. Bunun ardınca Fransanın Frankofoniya Sammitində bizə qarşı hücum cəhdi oldu… Bütün bunları nəzərə alsaq, aydın olur ki, belə bir şəraitdə Fransa Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh danışıqlarında iştirak edə bilməz. Onları bu formatdan kənarlaşdıran biz yox, özləri oldu. Çünki nə Rusiya, nə də Amerika, keçmiş Minsk qrupunun hansısa həmsədri heç vaxt rəsmən, yəni müharibədən sonrakı dövrdə tərəf tutmayıb, yalnız Fransa tutub. Deməli, bu o deməkdir ki, dekabrın 7-də Brüssel görüşü baş tutmayacaq və baxaq görək, hansı alternativimiz olacaq, vasitəçi kim olacaq, platforma harada olacaq”. Hazırda real vəziyyət bu qənaətə gəlməyə əsas verir ki, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh üçün yeganə vasitəçi Rusiyadır. Amma belə vəziyyət Qərbin prosesdən kənarda qalması deməkdir. Bu, Qərbin özü üçün də sərfəli deyil. Bu durumda ABŞ-ın əsas vasitəçilərdən biri kimi dövriyyəyə daxil olması istisnalıq təşkil etmir. ABŞ -ın ATƏT-dəki daimi nümayəndəsi, səfir Maykl Karpenterin açıqlamaları da bu qənaətə gəlməyə əsas verir. Səfir bildirir ki, Birləşmiş Ştatlar Ermənistan və Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşdırılması və regiona sülhün gətirilməsi üzrə diplomatik prosesdə yaxından iştirak edir və iki ölkənin xarici işlər nazirləri, liderləri arasında yeni görüşün təşkili yollarını axtarmağa davam edir: “Heç kimə sirr deyil ki, biz Avropa İttifaqı tərəfdaşlarımızla çox sıx işləyirik və həmçinin İrəvanın tələbi ilə Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin Ermənistan tərəfində ehtiyacların qiymətləndirilməsi qrupu yerləşdirən ATƏT-in alətlər dəstindən istifadə edirik. Məqsədimiz bəllidir: biz istərdik ki, sərhəd mümkün qədər tez demarkasiya olunsun, biz istərdik ki, iki tərəf arasında sülh sazişi mümkün qədər tez olsun, regiona sülh və sabitlik qayıtsın. Bu regionda yaşayan bütün insanların hüquqları və təhlükəsizliyi təmin edilsin. İnanıram ki, biz Cənubi Qafqazın tarixində yeni səhifə aça biləcəyik. Aydındır ki, bu son nəticəyə çatmaq üçün müəyyən vaxt lazımdır, lakin biz buna nail olmaq məqsədilə mümkün olan hər şeyi etməyə sadiqik”.
ABŞ Dövlət Departamentinin Qafqaz danışıqları üzrə baş müşaviri Filip Riker də qeyd edir ki, ölkəsi Azərbaycan-Ermənistan normallaşma prosesinə bütün vasitələrlə dəstək verməyə hazırdır. O, sülh müqaviləsinin elementləri üzrə aparılan danışıqların əhəmiyyət daşıdığını, bölgədə sülh və əminamanlığın təmin edilməsinin zəruri olduğunu diqqətə çatdırıb: “Biz bilirik ki, sülh prosesi asan deyil. Bilirəm ki, münaqişə hər iki tərəfdə illər boyu böyük çətinliklərə və əzaba səbəb olub. Lakin inanıram ki, ümid də var. Dinc gələcək üçün olan bir ümid. Ümid edirəm ki, sülh danışıqları zamanı əldə edilən impuls saxlanıla biləcək və daha parlaq gələcəyin təminatı üçün tarixin yeni səhifəsi açıla bilər. Hazırda gələcəyə baxan və davamlı sülhü əldə etmək istəyən hər iki ölkə tərəfindən real və cəsarətli addımları müşahidə edirəm”. Diplomat xatırladıb ki, dövlət katibi Entoni Blinkenin qeyd etdiyi kimi, hər iki dövlət Cənubi Qafqazda daha firavan, dinc gələcəyi təmin etmək naminə çalışır: “Birləşmiş Ştatlar Ermənistan və Azərbaycan arasında birbaşa dialoqu dəstəkləyir və əldə olunan impulsun yeni ildə də saxlanılmasına çağırır. Real proqres əldə olunub və sülh daha yaxşı və parlaq gələcək vəd edir. Mən sülhün əldə olunması üçün nümayiş etdirilən zəruri cəsarəti və qətiyyəti alqışlayıram”. Baş verənləri şərh edən rusiyalı politoloq Stanislav Tarasov qeyd edir ki, Qərb bir tərəfdən, Rusiya digər tərəfdən həll paketləri təklif edir: “Bu paketlər çox kiçik detallarla fərqlənsə də, Qərb danışıqların Brüsseldə, Rusiya isə Moskvada aparılmasını istəyir.Tərəflərin özləri yelkən kimi irəli-geri yellənir, mürəkkəb diplomatik proseslər gedir: onlardan biri Makronun iştirakı səbəbindən Brüsseldəki görüşün ləğvi idi. Mənim Ermənistan hakimiyyətinə sualım var: niyə İrəvan Vaşinqtonda nazirlərin görüşündə yeni təkliflərlə çıxış etdi və Brüsseldə keçiriləcək görüş üçün niyə başqa format təklif edildi? Blinken bəyan edib ki, Vaşinqton prosesdən razı deyil və ABŞ-ın Azərbaycandakı nümayəndəsi tərəflərə eyni mesajı verib, yəni proses dalana dirənib. Bunlar gizli və mürəkkəb proseslərdir. Moskva indi danışıqların önündədir, tərəflərin bir şey haqqında asanlıqla razılaşacaqları barədə heç bir illüziya olmadığı kimi tələskənlik də yoxdur. Ancaq Rusiya Federasiyasının prezidenti, gördüyünüz kimi, Azərbaycan tərəfi ilə bəzi məsələlər üzrə danışıqlarla şəxsən məşğul olur. Bu diplomatik rəqabət və destabilizasiya elementləri ilə qarşıdurma Cənubi Qafqazda davam edir”.
Samirə SƏFƏROVA
