Məlum olduğu kimi, Azərbaycan parlamentində “Vətənpərvərlik tərbiyəsi haqqında” qanun layihəsi hazırlanır. Qanunun hazırlanması işinin parlamentin Elm və təhsil komitəsinin 2022-ci il yaz iş planına daxil edildiyi bildirilir. “Vətənpərvərlik tərbiyəsi haqqında” yeni qanun layihəsi hazırlanacağı ilə bağlı məsələ həm sosial şəbəkə seqmentlərində, həm elm aləmində, həm də siyasi dairələrdə ciddi müzakirə edilir.
“Vətənpərvərlik tərbiyəsi haqqında” qanunun hazırlanmasına nə ehtiyac var? Vətənpətvərlik tərbiyəsi mənəvi məsələdi, bunu qanunla tənzimləmək olmaz. Ümumiyyətlə, vətənvərlik məsələsini qanunla necə tənzimləmək olar? Vətənpərvərlik hissi qanunla necə aşılana bilər? Vətənpərvərlik də qanunla olmalıdır?
- Gülağa Aslanlı: “Hesab edirəm ki, “Vətənpərvərlik tərbiyəsi haqqında” qanuna ehtiyac yoxdur”
Müsavat partiyasının başqan müavini Gülağa Aslanlı “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, qanunla vətənpərvərlik tərbiyəsini formalaşdırmaq, vətənpərvərlik tərbiyəsi yaratmaq mümkün deyil, vətənpərvərlik insanın qanunda, canında olmalıdır. “Məncə, vətəni sevmək üçün qanuna ehtiyac yoxdur. Vətən sevgisi insana valideynlərindən genetik olaraq gəlir. Bu həm ailədə olan təbliğatla, həm də nümunələrlə özünü ifadə edir. Uşağın dünyaya gəldiyi ailədə, ata-anasında, ondan böyük bacı və qardaşlarında vətən sevgisi varsa o da vətənpərvər olacaq. Vətənpərvərlik sözlə deyil, əməllədir. Vətənin dağını da, daşını da, çəmənini də, qumsal torpağını da, bir sözlə, hər şeyini sevmək lazımdır. Yenə də deyirəm ki, o sevgi genlə gəlir. Əgər valideynlərin genində vətən sevgisi, vətənpərvərlik yoxdursa, hər şey varidatla, pulla ölçülürsə o uşaqda vətən sevgisinin yaranması çox çətin olur. Düzdür, sonradan məktəblərdə də xüsusi nümunələrlə yarana bilər. Vətənpərvərlik, vətən sevgisi ən çətin məqamlarda özünü büruzə verə bilir. Bu bir anın hadisəsidir. İnsan bir anın içində qəhrəman ola bilir, amma 50 il o qəhrəmanlıqla yaşaya bilir”.
Məhəmməd Peyğəmbərin “Vətəni sevmək imandandır” kəlamını xatırladan G.Aslanlının sözlərinə görə, əgər bir insanın mayasında, canında, qanında vətənpərvərlik hissi, Vətən sevgisi yoxdursa, yüz qanun qəbul edilsə belə, yenə də onda bu hissləri yarada bilməyəcək. “Vətəni sevmək üçün mütləq sənin imanın olmalıdır. Sən bu torpağa bağlı olmalısan, anlamalısan ki, mən bu dünyaya gəlmişəm, məni dünyaya gətirən vasitəçi atam-anamdır, bunun üçün ilahi bir varlıq var, bu torpaqda yaşadıqdan sonra yenidən bu torpağa dönəcəyəm. Sən dönəcəyin torpağı sevməlisən. Bu baxımdan hesab edirəm ki, “Vətənpərvərlik tərbiyəsi haqqında” qanuna ehtiyac yoxdur. Bu qanunu necə yazacaqlar? Bu qanunla mənə vətənpərvərliyi, Vətəni sevməyi necə öyrədəcəklər? Bir insanın vətənini sevməsini müəyyənləşdirmək üçün meyarlar necə olacaq? Onu kim müəyyənləşdirəcək? Fikrimcə, vətəni sevmək qanunla yox, insanın içindən gələn hisslərlə olmalıdır, bu, insanın geni ilə gəlməlidir. Digər tərəfdən də bu onun ailədə gördüyü tərbiyə ilə bağlı olmalıdır. Əgər övladın doğulduğu ailədə ata və ananın vətən sevgisi varsa, ola bilməz ki, övladda bu sevgi olmasın. Bu, qanda olsa canda da olacaq”- deyə G.Aslanlı bildirdi.
- Aqşin Kərimov: “Qanun layihəsi hazırlansa, vətənpərvərliyin barometri, ölçü meyarları o sənəddə necə göstəriləcək?”
Siyasi icmalçı Aqşin Kərimovun fikrincə də, bu mənəvi məsələdir və vətənpərvərlik tərbiyəsinin qanunla necə tənzimlənməsinin özü suallar yaradır: “Vətənpərvərlik yaxşı hissdir, qürurvericidir, amma nəzərə alaq ki, hərə vətənpərvərliyi fərqli baxış bucağından dəyərləndirir. Vətənpərvərliyin meyarları çoxdur, bu, ictimai fikir və ictimai münasibətlərlə tənzimlənir. İndi sual edirik: Qanun layihəsi hazırlansa, vətənpərvərliyin barometri, ölçü meyarları o sənəddə necə göstəriləcək? Elm və təhsil komitəsinin üzvləri, hörmətli millət vəkilləri! Axı vətənpərvərlik və ya onun tərbiyəsini qanunla tənzimləmək o ülvi hissləri çərçivəyə salmaq anlamına gəlmirmi? Nədənsə, mənim baxış bucağım belədir, vətənpərvərlik tərbiyəsi ailədən, məktəbdən başlayır. İndi biz hansı ailəyə deyə bilərik ki, uşağı bu qanun çərçivəsində tərbiyə et, etməsə belə, buna inzibati nəzarəti həyata keçirmək praktiki olaraq da mümkün deyil”.
A.Kərimovun sözlərinə görə, Vətən müharibəsində Azərbaycanın qələbəsi, yaranan yeni geosiyasi reallıq, əlbəttə ki, qanunvericiliyə də dəyişikliklər tələb edə bilər. “Amma vətənpərvərlik, onun tərbiyəsi, tənzimlənməsi nə deməkdir? Açığı bu, hələ ki, populizm kimi səslənir. Hər bir qanunun pozulmasına görə məsuliyyət nəzərdə tutulur. Buna görə də digər sual ortaya çıxır: qanun layihəsi qəbul edilsə, onun maddələrindən irəli gələn tələblərin pozulmasına görə məsuliyyət necə müəyyən ediləcək? Axı elə məsələlər var ki, onları qanunla tənzimləmək mümkün deyil, Vətən müharibəsindən sonra heç buna ehtiyac da duyulmur”- deyə A.Kərimov qeyd etdi.
- Rövşən Məhərrəmov: “Kiməsə zorla bu hissi aşılamaq, qanunla qəbul etdirmək mümkün deyil”
Hərbi ekspert Rövşən Məhərrəmovun isə məsələyə münasibəti belə oldu: “Vətənpərvərlik mənəvi-psixoloji bir məsələdir. Kiməsə zorla bu hissi aşılamaq, qanunla qəbul etdirmək mümkün deyil. Düzdür, gənc nəslin vətənpərvər ruhda tərbiyəsi üçün istər bağçalarda, istərsə də məktəblərdə müəyyən maarifləndirici işlər aparılmalıdır. Ailədə kiçik yaşlarından hər kəsə Vətəni sevməli olduğunu öyrətmək lazımdır. Buna yalnız tərbiyəvi-psixoloji, maarifləndirmə yolu ilə nail olmaq mümkündür. Gənclərin vətənpərvər ruhda tərbiyəsi işini daha da genişləndirmək, səmərəli etmək məqsədilə bununla bağlı qanun layihəsi hazırlana bilər. Həmin qanun layihəsi bu sahədə maarifləndirmə işini kütləviləşdirmək baxımından fayda verə bilər. Nəticədə azyaşlıların, gənclərin vətənpərvər ruhda tərbiyəsinə nail olmağın yolları, üsulları nəzarətdə saxlanılar. Bu sahədəki boşluqlar aradan qaldırılar. Vətənpərvər nəslin yetişdirilməsi üçün hansı üsulların daha effektiv olması müəyyənləşdirilər”.
İradə SARIYEVA
