Soçi görüşü indidən Ermənistanı isterik vəziyyətə saldı
Məlum olduğu kimi, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev , Rusiya prezidenti Vladimir Putin və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın noyabrın 26-da Soçidə görüşü gözlənir. Bu barədə Kremlin mətbuat xidmətinin yaydığı məlumatda bildirilir ki, görüş ötən il İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra noyabrın 10-da imzalanan üçtərəfli razılaşmanın ildönümü məqsədilə Rusiya prezidentinin təşəbbüsü ilə keçirilir.
Açıqlamaya görə, görüşdə üçtərəfli razılaşmanın gedişatı, regionda bundan sonra sabitliyin gücləndirilməsi və sülhün bərpası məsələləri müzakirə olunacaq. Məlumatda o da vurğulanır ki, görüşdə iqtisadi-ticarət, nəqliyyat əlaqələrinin bərpası və inkişafı məsələləri əsas diqqət mərkəzində olacaq. Bildirildiyinə görə, V.Putinin İ.Əliyev və N.Paşinyanla təkbətək görüşü də nəzərdə tutulur. Bundan əvvəl oktyabrın sonlarında Kremlin mətbuat xidmətinin rəhbəri Dmitri Peskov noyabrın əvvəlində Azərbaycan, Rusiya prezidentlərinin və Ermənistan baş nazirinin iştirakı ilə üçtərəfli görüşün keçiriləcəyi ilə bağlı açıqlama vermişdi. Lakin sonra həmin görüş baş tutmadı. Belə bir vaxtda Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Azərbaycan və Rusiya prezidentləri ilə noyabrın 9-da videokonfrans formatında üçtərəfli görüşdə iştirakdan imtina etməsinin səbəbini açıqlayıb. Paşinyan bunun səbəbini belə izah edib: ”9 noyabrda videokonfrans formasında təklif edilən üçtərəfli görüşdən müəyyən səbəblərdən imtina etdim. Mən dedim ki, bu ideya bizim üçün problemlidir, çünki 9 noyabr Ermənistan üçün ağır gündür (9-10 noyabrda kapitulyasiya aktını imzalamasını nəzərdə tutur). 9 noyabr görüşünə hansısa konkret, məsələn, “əsirlərin” (erməni terrorçuları nəzərdə tutulur) qaytarılması qərarı olacağı halda qatıla biləcəyimi bildirdim. Ancaq aydın oldu ki, belə bir qərarın qəbulu mümkün deyil. Onda mən görüşün 15 noyabra keçirilməsini xahiş etdim. Daha sonra görüşün 26 noyabrda əyani keçirilməsi təklif edildi və mən razılaşdım”. Xatırladaq ki, Soçi görüşündən sonra dekabrın 15-də Brüsseldə keçiriləcək “Şərq Tərəfdaşlığı”nın sammiti çərçivəsində Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin ikitərəfli görüşü də gözlənilir. Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin verdiyi məlumata görə, görüş Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti Şarl Mişelin təklifi ilə baş tutacaq. Amma əsas qərarların məhz Soçi görüşündə qəbulu gözlənilir. Maraqlıdır ki, erməni tərəfi Soği görüşü ilə bağlı artıq isterik bir vəziyyətə düşüb.
Ermənistanın “Milli Mühafizəkarlar Hərəkatı 5165” partiyası bu görüşlə bağlı bəyanat yayaraq bildirib ki, Soçi görüşündən sonra Ermənistan Qarabağı Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanıyacaq. Bəyanatda bildirilir ki, baş nazir Nikol Paşinyanın masasında Ermənistan-Azərbaycan sərhədlərinin demarkasiyası və delimitasiyasına dair sənəd var və məzmunu gizli saxlanılır. Qeyd edilir ki, sənəddə Azərbaycanın həyati əhəmiyyət daşıyan əraziləri, strateji kanalları və yüksəklikləri alacağı, Ermənistanın isə Qarabağı Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanıyacağı ilə bağlı şübhələr var. Bu şübhələr onunla əsaslandırılır ki, sənədi parlament və parlamentdən kənar təşəbbüslər üzə çıxara bilmir. Yəni sənəd məxfi xarakterə malikdir. Erməni hüquq müdafiəçisi Avetik İşxanyan da bildirir ki, Azərbaycan istədiklərini alacaq: “Müəyyən ümidlərim var idi ki, vəziyyəti dəyişmək üçün real imkan yaranıb, çünki vəziyyətimiz doğrudan da ölümcüldür. Ümid edək ki, bəlkə bu dəfə müxtəlif siyasi qüvvələr, nəinki ictimai xadimlər, Ermənistandakı vəziyyətdən ciddi narahat olan bütün insanlar, kortəbii şəkildə də olsa da, küçələrə çıxacaq, müqavimət hərəkatı başlayacaq. Buna sonradan təşkilati xarakter verilə bilər. Amma son aksiyalara toplaşanların say azlığı bu ümidlərindən üzərindən xətt çəkir”. Hüquq müdafiəçisinin sözlərinə görə, müqavimət hərəkatı yetişsə belə, artıq gecdir, çünki ötən il noyabrın 10-da üçtərəfli bəyanatdan sonra Paşinyan hakimiyyətinə qarşı tədbirlər görülməli idi. Lakin müqavimət baş tutmadı və bu gün Zəngəzur artıq təhlükə altındadır. Zəngəzur təhlükəsi isə Ermənistanın sonu deməkdir. Zəngəzurdan sonra dilim dönmür deyim ki, Tavuşu da geri alacaqlar. Ala-ala gəlirlər, bir sözlə, Ermənistan qalmayacaq. Ona görə də, bu gün hamı Ermənistanın məhv edilməsinin qarşısını almaq üçün rəğbət və inciklikləri, təhqirləri, keçmiş və indiki təsəvvürləri bir kənara qoymalıdır. Lakin bunu edə bilmirik”. Hesab edilir ki, Soçi görüşündə ilk növbədə kommunikasiyaların açılması ilə bağlı qrafik təsdiqlənəcək, sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyasına başlamaqla bağlı razılıq əldə ediləcək. Bu məsələdə Rusiya da maraqlıdır. Çünki Soçi görüşündə konkret sənədlər imzalanmasa, gələn ay baş tutacaq Brüssel görüşü ruslar üçün risq olaraq qalacaq. Rusiya isə öz imici xətrinə bunu istəmir. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Nikol Paşinyan onlayn platformada sualları cavablayarkən bildirib ki, Azərbaycan və Ermənistan sərhədlərin demarkasiya və delimitasiyası yönündə komissiyanın yaradılması ilə bağlı sənəd imzalaya bilər: “Suallardan belə başa düşürəm ki, demarkasiya və delimitasiya sənədlərinin imzalanacağı ilə bağlı təəssürat yaranıb. Belə bir şey yoxdur. Yeganə sənəd o ola bilər ki, Azərbaycan və Ermənistan demarkasiya və delimitasiya ilə bağlı komissiyanın yaradılması üçün sənəd imzalasın”. Ermənistanda müxalif siyasi qüvvələr hesab edir ki, sərhədlərin müəyyən edilməsi İrəvanın rəsmən Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıması deməkdir. Elə bu səbəbdən Soçi görüşü ərəfəsində Ermənistanda isterik vəziyyət müşahidə edilir.
Nahid SALAYEV
