Elçibəy tariximizdə kim kimi qalacaq?..

İyunun24-ü Azərbaycan milli azadlıq hərəkatının lideri Əbülfəz Elçibəyin doğum günüdür. Ə. Elçibəy 1938-ci il iyunun 24-də Ordubad rayonunun Kələki kəndində anadan olub. 1957-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin şərqşünaslıq fakültəsinə daxil olub, 1962-ci ildə bitirib. O, 1988-ci ildə Azərbaycanda başlayan xalq hərəkatının öndərlərindən biri, Azərbaycan Xalq Cəbhəsini yaradanlardan olub.

1992-ci ildə prezident seçilən Əbülfəz Elçibəy bir il sonra Gəncədə başlayan qiyam nəticəsində Bakını tərk edərək Kələkiyə gedib. Milli Məclisin qərarı ilə səlahiyyətləri ləğv edilən Əbülfəz Elçibəy fəaliyyətini Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının və Bütöv Azərbaycan Birliyinin sədri kimi davam etdirib. Uzun sürən ağır xəstəlikdən sonra 2000-ci il avqustun 22-də Türkiyənin Gülhanə Hərbi Tibbi Akademiyasında dünyasını dəyişən Əbülfəz Elçibəyin nəşi Bakıya gətirilərək Fəxri xiyabanda dəfn edilib. Əbülfəz Elçibəy tariximizdə kimdir və kim kimi qalacaq?

Sabiq dövlət müşaviri, politoloq Qabil Hüseynli “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Elçibəylə bağlı müxtəlif aspektlərdən yanaşmalar ortaya qoymaq olar: “Çünki o həm alim, həm dissident, həm də siyasətçi olub. Elçibəy o şəxslərdəndir ki, Azərbaycanın bolşeviklər tərəfindən istila edildiyini, ölkəmizdə qurulan sosialist quruluşunun əsl mahiyyətini açıb. O, ən çətin dönəmlərdə bu fikirləri dilə gətirdiyinə görə həbs edilib. Bildirib ki, quruluş əslində çar Rusiyasının bolşevikləşmiş modelidir. Məqsəd də başqa xalqları əsarətdə saxlamaqdır. Türkçülüyün, milli kimliyin, ictimai-siyasi münasibətlərin açılmasına tam fərqli cəhətlərdən yanaşan bu şəxs sosialist təbliğatının formalaşdırdığı bir sıra stereotipləri vurub dağıda bilib. Milli özünüdərkin formalaşmasında kifayət qədər böyük rol oynayıb. Mən alim Elçibəyi siyasətçi Elçibəydən daha üstün tuturam. Çünki həmin zamanda bizim bilmədiyimiz bir sıra detalları o bizə açıqlayıb. Milli Azadlıq Hərəkatının nəzəri əsaslarının işlənib hazırlanmasında onun xidmətləri böyükdür. Məhz Milli Azadlıq Hərəkatının başladığı dönəmdən ona istiqamət verənlərdən biri kimi meydanlarda olub. Onun prezidentliyi  dönəmi çox ziddiyyətlidir. Buna birmənalı qiymət vermək o qədər də asan deyil. Humanist təbiətli bir adam keçid dövrünü yaşayan cəmiyyətimizin idarəedilməsində lazım olan addımları ata bilmədi. Marksın bir sözü var: “Hər bir inqilab o zaman bir şeyə dəyir ki, özünü qoruya bilir”. Elçibəyin etdiyi inqilabi dəyişikliklər özünü qoruya bilmədi. Bunun da nəticəsində o öz  səlahiyyətlərini itirməli oldu. Bütün bunlara rəğmən, Elçibəy Azərbaycan tarixində yetişən və yeri olan görkəmli şəxsiyyətlərdən biridir”.

Məhəmmədəli QƏRİBLİ