Zəngəzur dəhlizinin reallaşması istiqamətində Azərbaycan daha bir mühüm layihəni reallaşdırır. Belə ki, Bakı dəmir yolunun ardınca Zəngəzurdan keçəcək avtomobil yolu ilə də bağlı əməli addımlar atır. Söhbət Əhmədbəyli-Horadiz-Mincivan-Ağbənd avtomobil yolundan gedir.
Xatırladaq ki, bu yolun təməli aprelin 26-da prezident İlham Əliyev tərıfindən qoyulub. Hazırda inşa prosesi ilə bağlı mühüm addımlar atılır. Əhmədbəyli-Horadiz-Mincivan-Ağbənd avtomobil yolu həm də strateji əhəmiyyəti ilə seçilir. Belə ki, sözügedən yol Hacıqabul-Horadiz-Ağbənd-Zəngəzur dəhlizi magistral avtomobil yolunun bir hissəsi olmaqla, Zəngilanı Azərbaycanın digər rayonları və Naxçıvanla birləşdirmək baxımından çox böyük əhəmiyyətə malikdir.
Strateji əhəmiyyətə malik avtomobil yolu başlanğıcını Füzulinin Əhmədbəyli kəndindən götürməklə layihələndirilib. Avtomobil yolunun uzunluğu 124 kilometrdir. İş həcmi və layihənin qısa müddət ərzində yekunlaşdırılması tapşırığı nəzərə alınaraq, tikintini Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin “16 N-li Xüsusi Təyinatlı Yol İstismarı” MMC ilə subpodratçı olaraq Türkiyənin yol tikintisi sahəsində ixtisaslaşmış şirkəti olan “Kalyon RSY İnşaat Adi Ortaklığı Ticari İşletmesi”nin ölkəmizdəki filialı birgə icra edir. Yolun tikintisinin qısa müddət ərzində icrasını təmin etmək məqsədilə ərazidə yeni düşərgə inşa edilir. Düşərgədə asfalt-beton zavodu, maşın-mexanizmlərin saxlanması və xidməti üçün xüsusi ərazi, həmçinin işçilər üçün hər bir şəraiti olan ofis, yeməkxana və dincəlmək üçün yerlər qurulur. Yeni Əhmədbəyli-Horadiz-Mincivan-Ağbənd avtomobil yolu işğaldan azad edilmiş Füzuli, Cəbrayıl və Zəngilan rayonlarının ərazisindən keçir və hazırda inşası aparılan Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa, Şükürbəyli-Cəbrayıl-Hadrut və Xudafərin-Qubadlı-Laçın avtomobil yolları başlanğıcını məhz bu yoldan götürür. Beləliklə, Zəngəzur dəhlizinin həyata keçirilməsi istiqamətində Azərbaycan tərəfindən mühüm addımlar atılır. İşğaldan azad edilmiş torpaqlarda Horadizdən Ermənistan sərhədinə qədər avtomobil yolu ilə yanaşı dəmir yolunun çəkilişi istiqamətində Azərbaycan dövləti tərəfindən görülən işlər də bunun təsdiqidir. Eyni zamanda, Naxçıvandan da Ermənistan sərhədinə qədər dəmir və avtomobil yolunun çəkilişi istiqamətində müvafiq addımlar atılır. Ermənistan isə son dövrlərə qədər Zəngəzur dəhlizinin açılmasına əngəl olmağa çalışsa da məqsədinə nail ola bilməyib. Elə bunun nəticəsidir ki, artıq Ermənistanın sözügedən dəhlizlə bağlı mövqeyində dəyişiklik müşahidə edilir. Xatıladaq ki, bir müddət əvvəl Prezident İlham Əliyev Türkiyənin nəqliyyat və infrastruktur naziri Adil Karaismailoğlunun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüşündə bu xüsusda mühüm fikirlər səsləndirib: “Bildiyiniz kimi, müharibədən sonra ilk mərhələdə Ermənistan bu məsələ ilə bağlı öz etirazını bildirmişdir. Ancaq son vaxtlar mənə məlumat verilir ki, Ermənistan tərəfi də artıq bu dəhlizin qaçılmaz olması ilə bağlı məsələləri düzgün təhlil edir. Bildiyiniz kimi, indi üçtərəfli çərçivədə müzakirələr aparılır. Azərbaycan, Rusiya, Ermənistan Baş nazirlərinin müavinləri səviyyəsində işçi qrup çərçivəsində bu məsələ müzakirə edilir və yaxşı nəticələr də var”. Zəngəzur dəhlizi yeni vacib nəqliyyat xətti olmaqla yanaşı, regional və perspektivdə daha geniş miqyasda əməkdaşlıq əlaqələrinin yaradılması baxımından son dərəcə mühümdür. Bu, regiondakı bütün ölkələrin maraqlarına xidmət edir. Zəngəzur dəhlizi “Şərq-Qərb” nəqliyyat dəhlizinin əhəmiyyətini yüksəltməklə yanaşı, Azərbaycanın Avrasiya məkanında tranzit ölkə kimi əhəmiyyət və imkanlarını daha da artıracaq. Zəngəzur dəhlizinin həyata keçməsində, Azərbaycanla yanaşı, Rusiya, Türkiyə, hətta İran da maraqlı tərəf kimi çıxış edir. Həmin ölkələrin mövqeyi bundan ibarətdir ki, regionda iqtisadi-ticarət əlaqələri və nəqliyyat marşrutlarının bərpa olunması qarşılıqlı əlaqələrin və iqtisadiyyatın inkişafı üçün yeni imkanlar yaradacaq. Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovun açıqlamaları da bunu təsdiq edir: “Azərbaycanlılarla ermənilər sülh şəraitində yaşamalıdırlar, hər iki dövlət arasında sərhəd açıq olmalıdır. Azərbaycan və Ermənistan arasında kommunikasiyanın açılmasında təkcə bu iki dövlət deyil, həm də danışıqlar prosesində rəylərinin nəzərə alınması lazım olan Rusiya, Türkiyə və İran da maraqlıdır”.
Bu arada o da bəlli olub ki, Rusiya və Azərbaycan dəmir yolunun Ermənistan ərazisindən keçən 43 kilometrlik hissəsinin tikintisi ilə bağlı məsləhətləşmələr aparacaq. Bundan əvvəl Azərbaycan tərəfi bildirmişdi ki, Ermənistandakı dəmir yolu ilə bağlı Ermənistan dəmir yollarının məxsus olduğu Rusiya ilə danışmaq niyyətindədir. Ermənistan baş nazirinin müavini Mher Qriqoryan qeyd edib ki, erməni yolları güzəştli müqavilə ilə Rusiyanın idarəetməsinə verilsə də, ərazi Ermənistana aiddir. “Lragir” nəşri yazır ki, Bakı və Ankara Ermənistanı İrandan ayıracaq dəhliz haqqında əminliklə danışır: “Proses genişlənir. Məgər Ermənistan və Rusiya arasında Ermənistan-İran sərhədi boyunca dəmir yolunun inşa edilməsi ilə bağlı razılaşma var? Ekspertlər qeyd edirlər ki, Mehri rayonu da daxil olmaqla, Zəngəzur vilayətində 3 torpaq sahəsinin Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinə ayrılması “dəhliz”i Rusiyanın nəzarətinə ötürmək çərçivəsində həyata keçirilib. Deməli, dəhliz Azərbaycanın istədiyi şəkildə də açılacaq”.
Samirə SƏFƏROVA
