Bu dünyaya gələnin bir gün bu dünyadan gedəcəyi yaranışdan üzü bəri insanlığa məlumdur. Lakin bu zaman kəsiyində heç bir Allah bəndəsi bu həqiqətlə barışa bilmir. Daha doğrusu, hər birimiz üçün barışmaq çətindir. Hər bir insanın itkisi ürəkləri göynədir, doğmalarına və yaxınlarına acı-ağrı, nisgil gətirir. O da ola bu həyatın çətin yollarından, sınaqlarından üzüağ çıxan, bütün nəcib insani keyfiyyətləri özündə cəm edən, qəlbində mərhəmət, ləyaqət, sonsuz sevgi gəzdirən, evinə, ocağına bağlı olaraq şərəfli ömür yaşayan və hər kəsin ürəyində özünə taxt-tac qura bilən ana itkisi. Analar ölmür, onlar cismən ayrılırlar bu dünyadan və sevdiklərindən. Ürəklərdə əbədi yaşamaq haqqı qazanaraq, xatirələrimizdə var olaraq nəfəs aldıqca bizimlədirlər.
Telli xanım! Cəfakeş ana, sevimli bacı, fədakar ömür-gün yoldaşı, xala, bibi, nənə, candan yanmağı bacaran qaynana, dost, qohum, həmkar... Bu insanın evində-ocağında olub, onunla tək bircə dəfə ünsiyyətdə olanlar bura daha çox insanlığa xas olan gözəl keyfiyyətləri əlavə edərdilər. Mən isə otuz ilə yaxındır ki, tanıdığım, sadəliyinə, səmimiliyinə və təmkinliyinə vurulduğum Telli xanımın – bacımın, sirdaşımın, hər zaman xeyrimdə-şərimdə yanımda olanın aramızdan getdiyini qəbul edə bilmədiyimdən düşüncələrimi olduğu kimi qələmimə tam söyləyə bilmir və ürək ağrısıyla, onun yoxluğuna inanmadan bu cümlələri vərəqə köçürürəm.
O, kitab aşiqi idi, kitabxana işçisi idi, kitab sevən idi. Onu çox sevən şagirdləri də, həmkarları da bu sevgidən bəhrələndilər. Telli xanım yeddi övlad anası idi. Bütün analar kimi sonsuz sevgiylə bərabər, təhsil də verdi övladlarına. Bu gün onun yoxluğuyla barışa bilməyən övladları öz çalışdıqları sahələrdə də başıuca, ləyaqətlə fəaliyyət göstərirlər və valideynlərinin verdiyi öyüd-nəsihəti ətraflarında olan hər kəsə sərgiləyərək analarına rəhmət oxudurlar. Məni bu ailənin yaxını edən, doğma üzvünə çevirən Esmirama (keçmiş tələbəmizə) - Esmira Çərkəzqızına minnətdarlıq borcum ondan ibarətdir ki, bu ailədən, bu ocağın istisindən çox şeylər görüb-götürüb, əxz edə bildim özümə. Telli xanımla ömür-gün yoldaşı Çərkəz qardaşım mənim üçün həyatda örnək bildiyim cütlüklərdən - ailələrdən oldular. Onların bir-birinə səmimi münasibətləri, övladlarına olan sonsuz diqqətləri və ən əsası zəhmətsevərlikləri həqiqətən nümunəyə çevrildi mənim gözlərimdə. İlahi, bu insanlarda nə qədər sadəlik, təvazökarlıq və insansevərlik ola bilər? Nə qədər qohum-əqrəbaya qucaq açmaq bacarığı olar? Bu yazını böyük məmnunluqla, lakin o qədər də böyük təəssüf hissi və ürək sızıltısıyla yazdığımı tək özüm və kədəri bir ömür içində gəzdirən ürəyim bilir. Keçmiş zamanda yazdığıma görə özüm-özümü tənbeh edirəm və peşmançılığım boğazımda qəhərə dönür.
Telli xanımla son görüşümüz Novruz bayramında oldu və yaxşı ki, oldu bu görüş. Qardaşım Füzulinin faciəli itkisi, acı-ağrısı məni uzun müddət bu kədərdən sıyrılmağa, sevdiyim ailələrlə görüşməyə belə sədd qoydu. Lakin illər sonra həssas ürəyim məni o gün Telli xanımla və Çərkəz qardaşımla görüşməyə götürdü. Bu saf və müqəddəs ocağa getməyə canla, ürəklə qərar verdim. Səliqə-səhmanlı bu evə, bu istiliyə, ən doğma insanları görməyə, onlarla ünsiyyətdə olmağa çox ürəklə və istəyərək getdim o gün, çünki çox darıxmışdım. Bu evin baş uca edən övladları – Xatirə xanım, Səmayəm və Xalidəm bayram şirniyyatı hazırlayırdılar. Məni bütün evdəkilər o gün o qədər sevgiylə və mehribanlıqla qarşıladılar ki, çoxdan bu evə gəlmədiyimi belə unutdum. Yəni unutdurdular. Söhbət elədik. Esmiramızdan başladı söhbətimiz. Onun cəmiyyətimizdə tanınmağı, sevilməsi, Azərbaycan Televiziyasındakı misilsiz fəaliyyəti barədə heç bir şey demək fikrim yoxdur. El gözü tərəzidir çünki. Bir də atalar demiş, görünən dağ bələdçi istəməz. O, nəinki Azərbaycan Televiziyasının səmimi və gülərüzlü diktoru, həm də evlərinin nəşəsi olan bir övladdır. Ata-anasına əsl övlad olan və qürur yaşadan, yetərincə cəfalarına qatlaşan bu qızımızdan, bu gün ailəsi və övladları ilə xaricdə yaşamağından, lakin ürəyi ilə yenə ata-ana yanında olmağından çox danışdıq o gün Telli xanımla. Nə gözəl ki, övlad olaraq ata-anaya bu sevinci yaşada biləsən. Esmira, ananın südü, atanın haqqı min halalın olsun. Hər övlad bu haqqı qazana bilmir nə yazıq ki.
Bu ailənin səadəti və xoşbəxtliyi ondadır ki, buradakı övladların hər biri valideynlərinə əbədi ehtiram, sonsuz sevgi bəsləməklə Tanrının sevmlisidirlər. Qəlbimin dərinliyində öz ata-anama, sevdiklərimə əbədi ehtiram və sonsuz məhəbbət hisslərini yaşadan biri kimi bu övladların nə qədər ata-ana canlı olduqlarını görmüşəm hər zaman. Və bir daha bunları Telli xanımın dilindən duyanda fəxarət yaşayaraq ayrıldım o gün onlardan. Bu evin, bu ocağın qeyrətli qızlarının da, tək oğullarının da valideynlərinə olan hörməti, izzəti bir yazıya sığmaz. Bunu demək, hər yerdə bu ailəni nümunə göstərmək isə bizlərin - bu ailəni yaxından tanıyıb, doğma bilənlərin mənəvi borcudur, məncə. Qırx gündür Telli xanım cismən bizdən ayrılıb, haqq dünyasına qovuşub. Ömür-gün yoldaşı isə bu yoxluqla barışa bilmir, övladları göz yaşlarında boğulur, nəvələri darıxır. Bizlərə, bu ailəni sevənlərə düşən isə hər zaman onların yanında olmaq, təsəlli verə bilməkdən ibarətdir.
Telli xanıma Allahdan rəhmət diləyirəm. Məkanı cənnət, ruhu şad olsun. Həqiqətən cənnət anaların ayaqları altındadır...
Analar ölmür, onlar sadəcə əbədi yuxuya gedirlər. Heç zaman əzizlərini, gözü yolda qalan balalarını tərk etmirlər... Analar onların ürəyinə köçüb yaşayır... Evin hər bucağından uşaqların gözünün içinə baxır ana... Analar yaşayır...
Sona ÇƏRKƏZ
Bakı Dövlət Universitetinin baş müəllimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyininin üzvü, “Qızıl qələm” media mükafatçısı
