2020-ci ildə Bakı şəhərinin ümumtəhsil müəssisələrini 19 628 şagird bitirib və onların 19 172 nəfəri buraxılış imtahanında iştirak edib. Buraxılış imtahanında tədris dili fənni üzrə məzunların 12,42 %-i 30 və daha az, 50,09 %-i 30-70 intervalında, 37,48 %-i 70-dən çox bal toplayıb.
Qəbul imtahanlarının nəticələrinə əsasən, şəhərin 9 971 məzunu (imtahanlarda iştirak edənlərin 55,47 %-i) tələbə adını qazanıb. Onların 55,06 %-i (5 490 nəfəri) dövlət, 2,35 %-i (234 nəfəri) özəl ali təhsil müəssisələrinə dövlət sifarişi üzrə, 33,11 %-i (3 301 nəfəri) dövlət, 9,49 %-i (946 nəfəri) özəl ali təhsil müəssisələrinə ödənişli təhsil forması üzrə qəbul olunub. Onu da qeyd edək ki, qəbul imtahanlarında 304 məktəbin məzunları iştirak edib. Bu məktəblərdən 185 saylı və 105 saylı tam orta məktəblərin bir abituriyenti belə ali təhsil müəssisəsinə qəbul olunmayıb.
Maraqlıdır, 185 və 105 sayı orta məktəblərin niyə bir abituriyenti belə tələbə adını qazanmayıb? Bu məktəblərdə tədris səviyyəsi aşağıdır, ya şagirdlərdə problem var?
- 105 saylı məktəb – Məsim Hacıyev: “Məktəbin yetirmələrinin tələbə olmamasının səbəbi onların bilik səviyyəsinin çox aşağı olmasıdır”
105 saylı orta məktəbin direktor əvəzi Məsim Hacıyev “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, ötən il keçirilən imtahan zamanı məktəbin bir yetirməsi belə ali məktəbə qəbul olunmayıb. Bunun səbəbi isə həmin abituriyentlərin bilik səviyyəsinin çox aşağı olmasıdır: “11 şagird olub. Onlardan biri ali məktəbə qəbul olunmuşdu. Ancaq o abituriyent ödənişli ixtisasa qəbul olunduğu üçün o imtina etmişdi. İnşallah, bu il abituriyentlərimiz tələbə adını qazanar”.
185 saylı orta məktəbin nümayəndəsi isə bu haqda danışmaq istəmədi.
- Kamran Əsədov: “Orta məktəblərdə tədrisin keyfiyyətinə nəzarət yoxdur”
Təhsil eksperti Kamran Əsədov qeyd etdi ki, təhsil qanunvericiliyinə görə, orta məktəbin məqsədi təkcə ali məktəblərə tələbə hazırlamaq deyil: “Amma buna baxmayaraq, orta məktəblər şagirdlərdə minimum bilik və bacarıqlar formalaşdırmalıdırlar. Ötən il Azərbaycanda keçirilən I-IV ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanlarında abituriyentlərin 42 faizi 200-dən az bal toplayıb. Qeyd edim ki, Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DİM) nəşr etdiyi “Abituriyent” jurnalının 12-ci sayında əksini tapan məlumata görə, I-IV ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanlarında iştirak edən abituriyentlərin 26 faizi 0-99 bal yığıb. Bundan başqa, attestatda bütün qiymətləri “5” olan abituriyentlərlə bütün qiymətləri “3” olan abituriyentlərin imtahan ballarını müqayisə edəndə görürük ki, tam orta məktəbi bütün fənlərdən “3” qiymətlə başa vuran məzunların 94.13%-nin qəbul imtahanlarındakı nəticələri də çox zəif – 0–200 bal intervalında olub. “5” qiymətlə bitirən məzunların isə yalnız 32.06%-i attestat qiymətlərini doğrulda bilib. Bu da məktəblərdə verilən aşağı qiymətlərin obyektiv olduğunu, yüksək qiymətlərin isə nisbətən şişirdildiyini göstərir.
Təhsil Nazirliyində hesab edirlər ki, ali məktəblərə qəbul imtahanı zamanı ən mühüm göstəricilərdən biri olan orta bal cari ilin məzunlarının hazırlıq səviyyəsini tam əks etdirmir. Çünki orada əvvəlki illərin məzunlarının da sayı var. Yəni imtahanlar zamanı orta qəbul balını müəyyənləşdirərkən buna əvvəlki illərin məzunlarının da ciddi təsirinin olduğunu nəzərə almaq lazımdır. Çünki hər il universitetə sənəd verən bütün abituriyentlər həmin ilin məzunu olmurlar. Əvvəlki illərin məzunlarının məzun olduqları illərə görə topladıqları orta balın təhlili göstərir ki, məzun olunan il uzaqlaşdıqca, toplanılan orta bal azalır. Yəni illər ötdükcə, abituriyentin bilik və hazırlığı təbii olaraq azalır və bu da özünü imtahan nəticələrində göstərir. İllər üzrə ballara nəzər salanda aydın olur ki, müəyyən ilin abituriyentlərinin orta balı cari ilə yaxınlaşdıqca, özündən əvvəlki ilin abituriyentlərinin orta balından yüksək olur.
Nəticələri zəif olan məktəblərə nəzər saldıqda görürük ki, onlara rəhbərlik edənlər qeyri-ixtisasın nümayəndələridir. Yəni direktorluq haqqında qanunun tələbinə görə, yalnız ali pedaqoji təhsili olanlar məktəbə rəhbərlik edə bilərlər. Bu o deməkdir ki, onlar təhsili dərindən bilənlərdir. Lakin hazırda qanunvericiliyin tələblərini kobud şəkildə pozaraq ixtisasdəyişmə ilə müəllimlik adını alıb direktor işləyən şəxslər var. Onlar direktorluğa Təhsil Nazirliyi tərəfindən keçirilən imtahanlarda qalib gələ bilməmələrinə baxmayaraq, hansısa yolla təyin olunublar. Hesab edirəm ki, iki il ərzində məzunları ali məktəblərə qəbul imtahanlarında uğur qazanmayan məktəb direktorları vəzifədən uzaqlaşdırılmalıdırlar. Onlar uzun müddətdir ki, öz qohum-tanışlarını məktəbə cəlb edib dövlət vəsaitini mənimsəyirlər. Hesab edirəm ki, bu direktorlar və nəticələri zəif olan məktəblər barəsində ciddi tədbir görmək lazımdır.
Son illərin imtahan nəticələri göstərir ki, orta məktəblərdə tədrisin keyfiyyətinə nəzarət yoxdur”.
Günel CƏLİLOVA
