Bazar ertəsi günü, 14 iyul 2025
     

Türkiyə-Rusiya cütlüyünə qarşı Aralıq dənizində Qərbin “qaz savaşı” qızışır

Image

Azərbaycanın strateji müttəfiqi olan Türkiyə Qərb dünyası ilə yaxın tezlikdə daha böyük problemlər yaşaya bilər. Hətta baş verənlərin savaş həddinə qədər yüksəlməsi də istisna olunmur. Bütün bunlara əsas səbəb Türkiyənin Şərqi Aralıq dənizində enerji axtarışları aparmasıdır.

Hazırda Şərqi Aralıq dənizində enerji axtarışları aparan Türkiyənin “Yavuz” gəmisi Cənubi Kipri narahat etməyə davam edir.Yaranmış vəziyyətdə məlum olub ki, yunanlar Şərqi Aralıq dənizində Türkiyə ilə əməkdaşlıq edən şirkətləri istintaqa cəlb edəcək. Türkiyənin bölgədə enerji axtarışlarından ABŞ, İsrail və Yunanıstan narahatdır. Avropa İttifaqı Türkiyəyə dəfələrlə bu məsələ ilə bağlı etirazını çatdırıb. Eyni zamanda Qərb ölkələri aktiv şəkildə bölgəyə hərbi qüvvələr cəmləşdirir və bir neçə dəfə də hərbi təlim keçirərək Ankaraya xəbərdarlıq ediblər. Lakin Türkiyə də geri çəkilmək niyyətində deyil. Baş verənlərlə ilgili Rusiyanın “Nezavisimaya gazeta” mətbu orqanı yazır ki, hadisələrin gedişi Aralıq dənizində dəhşətli savaşa gətirib çıxara bilər: “Türkiyənin “Yavuz”ikinci qazma gəmisi artıq Kipr sahillərinə çatmalıdır – Cənubi Kiprin, onun paytaxtı Nikosiyanın özünün müstəsna iqtisadi zonası saydığı bölgəyə. Ankara bu qayda ilə adanın yaxınlığında aşkarlanmış və onun Rusiya ilə birgə “Türk axını” layihəsinə az qala əsas təhlükə olan mübahisəli qaz yataqları ətrafında münaqişədə tarifi yüksəldir. Energetika sahəsində Kiprlə ümumi maraqları bölüşən Yunanıstan dəfələrlə əndişə ifadə edib ki, Türkiyənin Şərqi Aralıq dənizində fəaliyyəti belə genişləndirməyi “silahlı epizoda” gətirə bilər. Cümhuriyyətin, Osmanlının dəniz komandanlarından birinin şərəfinə “Barbaros” adlandırılan Hərbi Dəniz Qüvvələrinin əsas freqatlarından birinin “Yavuz”u müşayiət etməyi Türkiyənin öz qonşuları ilə belə bir “hərbi epizod”a hazır olduğuna yaxşı örnəkdir.

Türkiyənin Energetika Nazirliyi qazma gəmisinin tezliklə Kipr sahillərinə çatacağı haqda məlumat verib. Ölkənin müdafiə idarəsi qıraqda qalmayıb və həm Ankaranın, həm də Nikosiyanın iddia etdiyi bölgəyə gedən yolda “Yavuz”u müşayiət edən “F-16” təyyarələrinin fotoşəkillərini yayıb. Bəllidir ki, indi bölgədə artıq araşdırmalarla məşğul olan “Fatih” qazma gəmisi yerləşir. Kipr hökuməti onun heyətinin həbsi üçün uyğun orderlər verib. Türkiyə Cümhuriyyətinin özü isə deyir ki, bu bölgədə beynəlxalq normalara uyğun fəaliyyət göstərir. Ankarada xəbərdarlıq ediblər – “Fatih”ə münasibətdə istənilən hərəkət cavab tədbirləri törədəcək.

“Fatih”in komandasında təkcə qazma gəmisinin heyəti deyil, həm də energetika sahəsində mütxəssislər olan 25 üzvü saxlanma təhlükəsi altındadır. “Daily Sabah” nəşri Türkiyə XİN-in mətbuat katibi Hami Aksoydan sitat gətirir: “Yunan icması bu qərarı (“Fatih”in heyətini həbs etmək) gerçəkləşdirməyı sınasa, Ankaranın sərt reaksiyası ilə üzləşəcək”. Diplomatın sözlərinə görə, Türkiyə Cümhuriyyəti Ankara və Nikosiya arasında energetika mübahisəsi çərçivəsində Kiprin yunan icmasının fəaliyyəti haqda məlumatları diqqətlə izləyir. Türkiyənin diplomatik idarəsində vəd ediblər: “Yunan icmasının kiprli türklərin qanuni hüquqlarına etinasızlığa yönəlmiş və Türkiyənin qitə şelfindəki qazma işlərinin qabağını almaq səyləri iflasa məhkumdur. Kəşfiyyat və qazma işləri təsdiqlənmiş qrafikə uyğun davam edəcək”.

“Turkish Petroleum Corporation” (TPAO) dövlət neft şirkətinin baş direktoru Melih Xan Bilgin bu yaxında deyib ki, “Yavuz”un sahibi olan şirkəti qazıntıya başlayacaq. O bildirib: “İşləri aparmaq üçün lokasiya müəyyən edildikdən sonra qazıntıya başlayacağıq. Min metr sudan və üç min metr süxurdan keçiləcək. Bu mərhələ bitəndə gəmini növbəti sahəyə keçirəcəyik”. TRAO başçısı əlavə edib ki, “gəminin işinin hədəfi yalnız elmidir” və Kipr şelfində “5-6 il əvvəl başlanmış seysmik araşdırmaların davamıdır”. Onun sözlərinə görə, “digər tərəfin fəaliyyəti şirkəti narahat etmir”.

Durumu bu qəlizləşdirir ki, Ankara Nikosiyanın özünün müstəsna iqtisadi zonası saydığı bölgədə qazma işlərini davam etdirərsə, Yunanıstan və Kipr bu yaxınlarda Avropa İttifaqından  antitürkiyə sanksiyaları tətbiq etmək vədinə nail olub. Avropa İttifaqının dövlət və hökumət başçıları artıq Avropa Komissiyasına Türkiyəyə münasibətdə nöqtə tədbirləri hazırlamaq tapşırığı veriblər. “Avropa Şurası təəssüf edir ki, Ankara dəfələrlə səslənən bu fəaliyyəti dayandırmaq çağırışına indiyədək cavab verməyib, – Avropa İttifaqı dövlətləri liderlərinin bəyanatında deyilir. – Avropa İttifaqı hadisələrin inkişafını diqqətlə izləməyi davam etdirəcək və Kiprlə tam həmrəy və uyğun reaksiya verməyə hazırdır”.

Bundan başqa, məsələ NATO-nun müdafiə nazirlərinin iyunun sonunda Brüsseldə keçirilmiş görüşündə də fəal müzakirə olunub. Yunanıstanın milli müdafiə naziri Evangelos Apostolakis türkiyəli həmkarı Hulusi Akara bildirib ki, ölkəsi bölgənin təhlükəsizliyini qoruyacaq. Türkiyə mübahisəli ərazilərə münasibətdə fəaliyyətini davam etdirəcəyi halda Yunanıstan “silahlı epizod” ehtimalı haqda xəbərdarlıq edib. Amma Kiprlə bağlı məsləni indi Yunanıstanın yeni baş naziri həll etməli olacaq. Yunanıstanda müxalif sağ mərkəzçi “Yeni Demokratiya” partiyası Kiriakos Mitsotakisin başçılığı ilə istirahət günləri keçirilən seçkilər nəticəsində 39,83% səs toplayaraq inamlı qələbə qazanıb. Daxili İşlər Nazirliyinin hesablaması göstərib ki, YD səsvermənin nəticələri üzrə 300 yerlik birpalatalı parlamentdə 158 yerə sahib olacaq.

Yunanıstan Kipr və İsraillə birlikdə Şərqi Aralıq dənizindəki yataqları birgə işləyən dövlətlərin “qaz üçbucağı”nı təşkil edir. Ankara və Nikosiya arasındakı mübahisələr hər şeydən qabaq 2011-ci ildə “Noble Energy”-nin başçılığı ilə konsorsium tərəfindən ada sahillərinin yaxınlığında kəşf edilmiş “Afrodita” yatağına toxunur. Ərazini özünün müstəsna iqtisadi zonası elan etmiş Kipr artıq bir neçə xarici şirkətə işləmək üçün lisenziya verib. Sərvəti, haradasa, 140 milyard kubmetr dəyərləndirilən “Afrodita”dan qaz ixracatı Avropa paytaxtları ilə artıq uzlaşdırılıb. Niyyətə görə, mavi yanacaq “EastMed” adlandırılan sualtı qaz borusu magistralı ilə Aralıq dənizindən keçməlidir. Bu, habelə, Avropa üçün nəzərdə tutulan “Türk axını” Rusiya-Türkiyə layihəsinin maraqları ilə birbaşa münaqişə yaradır. Adanın energetika potensialı hətta ABŞ-ı özünün Aralıq dənizi strategiyasına yenidən baxmağa və Yunanıstan, İsrail və Kiprin energetika işbirliyini dəstəkləməyə vadar edib. Senatorlar “Şərqi Aralıq dənizində təhlükəsizlik və tərəfdaşlıq haqda qanun” adlı qanun layihəsi hazırlayıblar. Sənəddə Nikosiya üçün ən önəmli bəndlər yazılıb – 1987-ci ildə qoyulmuş silah embarqosunun ləğvi, təhlükəsizliyin Kipr sektorunu maliyyələşdirmək, Kipr, Yunanıstan və İsrail arasındakı işbirliyinə dəstək. Düzdür, demokrat senatorun və Robert Menendes təşəbbüsünü hazırlayanlardan birinin ismarıcı ilə hələlik kağız üzərində Rusiyaya birbaşa toxunan dəyişikliklər edilib. Məsələn, qanun layihəsi Amerika administrasiyasından “Kipr hökumətinin Rusiya hərbi gəmilərinə Kipr limanlarından yanacaq doldurmaq və xidmət üçün istifadə etmək imkanı vermək praktrikasını dayandırmaqdan ötrü tələb edilən bütün tədbirləri gördüyü və buna davam etdiyi” haqda illik hesabat tələb edir”. Bütün bunlar Aralıq dənizində yeni qarşıdurmaya yol açır.

Nahid SALAYEV




DİGƏR XƏBƏRLƏR

VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

14.07.2025 / 11:12
Milli Məclis iclas keçirir - mühüm məsələlər müzakirəyə çıxarılıb

14.07.2025 / 11:05
Yoahim Löv Özbəkistan yolçusudur...

14.07.2025 / 11:00
Bu iki rayonda qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

14.07.2025 / 10:35
Tramp xüsusi elçisini Ukraynaya yollayıb

14.07.2025 / 10:29
Bu il 6 mindən artıq istifadəçi hakerlərin qurbanına çevrilib

14.07.2025 / 10:21
Suriyada yerli tayfalar bir-birini qırırlar - 37 nəfər ölüb...

14.07.2025 / 10:18
"Çelsi" bu çempionluqdan 114 milyon avro qazandı

14.07.2025 / 10:12
"Benfika" ukraynalı qapıçını satışa çıxardı

14.07.2025 / 10:06
Tramp Ukraynaya silah göndərir - amma pulunu Avropa ödəyəcək...

14.07.2025 / 10:00
Paşinyan Brüsselə yollanıb

14.07.2025 / 09:30
Sabunçuda ölümlə nəticələnən yol qəzası olub

14.07.2025 / 09:21
Azərbaycanda kibercinayətkar həbs edilib - DTX-dan mühüm əməliyyat

14.07.2025 / 09:18
Türkiyənin bu məşhur serialı məhkəməlik oldu

14.07.2025 / 09:12
"Çelsi"dən PSJ-yə futbol dərsi!

14.07.2025 / 09:06
Tramp Böyük Britaniyaya dövlət səfərinə gedəcək - hazırlıq gedir

14.07.2025 / 09:00
Xocalının bu kəndlərinə ilk köç karvanı yola salınıb

14.07.2025 / 08:53
Kaledoniyanın paytaxtında "Azərbaycan abidəsi"...Necədir?

14.07.2025 / 08:51
Fransızlar ŞOKDA- həbsxanadan çantada gizlənib qaçdı...

14.07.2025 / 08:21
“Taxta bazarın”da yanğın olub

13.07.2025 / 20:53
Deputat Elnarə Akimova şəhid general Polad Həşimovun ailəsini ziyarət etdi

13.07.2025 / 19:01
Ukrayna kəşfiyyat polkovnikinə sui-qəsdin qisasını aldı – Kiyevdə azı iki FSB agenti öldürüldü…

13.07.2025 / 18:16
Makron Fransanı çökdürdü, ölkə borc içində batır - pensiya və bütün yardımlar dondurulur…

13.07.2025 / 17:10
Tramp Kiyevə silah göndərmək üçün Rusiyanın ABŞ-dakı 5 milyardını müsadirə edə bilər…

13.07.2025 / 17:07
Tanınmış aktrisa Rəsmiyyə Nurməmmədovanın 60 illiyi səhnədə qeyd olunub

13.07.2025 / 16:50
"Azərbaycanla Ermənistan arasında keçirilən sülh danışıqlarını diqqətlə izləyirik" - Ərdoğan

13.07.2025 / 16:43
"Azərbaycan-Suriya əlaqələri ölkəmizin Yaxın Şərq siyasətində mühüm istiqamətdir" - Vüqar Rəhimzadə

13.07.2025 / 15:54
İran prezidentinin İsrailin 16 iyun hücumunda yaralandığı ortaya çıxdı…

13.07.2025 / 15:19
Yeni Kaledoniyada müstəqillik tərəfdarları və əleyhdarları arasında tarixi razılaşma əldə olundu

13.07.2025 / 14:56
Sinir ağrıları və efir enerjisi ilə müalicə

13.07.2025 / 14:37
"Azərbaycan Avrasiya üçün strateji əlaqələndirici rola malikdir" - Elnur Məmmədov

13.07.2025 / 13:50
Gülzar Namazovanın "Vətən müharibəsi ensklopediyası" adlı kitabının təqdimatı keçirildi - FOTO/VİDEO

13.07.2025 / 13:22
İstirahət zonalarında polisin fasiləsiz xidməti davam etdirilir

13.07.2025 / 11:37
Prezident İlham Əliyev Monteneqronun Prezidentini təbrik edib

13.07.2025 / 10:52
Polis Beyləqanda əməliyyat keçirdi - 9 nəfər saxlandı

12.07.2025 / 21:17
Vüqar Rəhimzadə: “Gəmiqaya və Göygöl Tarixi-Mədəni və Təbii Kompleksi” Azərbaycanın bəşəriyyətə bəxş etdiyi irs nümunəsidir

12.07.2025 / 21:09
Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri arasında telefon danışığı olub...

12.07.2025 / 21:03
Azərbaycanın iki naziri adından saxta xəbər yayıldı - MEDİA Agentliyi xəbərdarlıq etdi...

12.07.2025 / 20:28
Putini Ukraynada dayandıra bilməyən Tramp hərəkətə keçdi – öncə silah yardımı, ardınca... "yaxında nəsə baş verəcək”...

12.07.2025 / 20:03
Rusiyanın yeganə təyyarədaşıyan gəmisini doğrayıb "metallom" edəcəklər

12.07.2025 / 19:20
Ailə sədaqətini və qonşuluq münasibətlərini insan canavardan öyrənməlidir

12.07.2025 / 17:10
Yaxın zamanlarda Azərbaycan qazının Türkiyə ərazisindən Suriyaya ixracına başlanacaq...

12.07.2025 / 16:21
"Suriya Azərbaycanla bir sıra sahələrdə əməkdaşlıqda maraqlıdır" - Əhməd Əl Şaraa

12.07.2025 / 16:18
Əhməd Əl Şaraa Prezident İlham Əliyevə təşəkkür etdi

12.07.2025 / 16:15
"Suriyada yeni hakimiyyətin qurulmasından sonra əlaqələrimizin inkişafı üçün böyük perspektivlər açılıb" - Prezident İlham Əliyev

12.07.2025 / 16:11
Prezident İlham Əliyevin Suriyanın keçid dövrü Prezidenti ilə görüşü olub - YENİLƏNİB

12.07.2025 / 15:34
UNESCO ermənilərin saxta “Urartu tarixini” rəsmiləşdirdi... Tarixə həqarət...

12.07.2025 / 15:21
Azərbaycanla gərgin günlərdə rus icması Rusiyanı müdafiə etməli idi? - Primakov "duzsuz" danışdı...

12.07.2025 / 14:30
SOCAR-la Suriya Hökuməti arasında Anlaşma Memorandumu imzalandı - FOTO

12.07.2025 / 13:48
Erməni işgəncəsi qurbanlarının məhkəmə ifadələri əsasında kino çəkiləcək(?)..

12.07.2025 / 13:38
Sonsuzluğa "çarə tapan" dələduzlar peyda olub...

12.07.2025 / 13:31
Rusiya xarici siyasi təsir aləti kimi mediadan fəal istifadə edir - Mətbuat Şurası beynəlxalq ictimaiyyətə müraciət etdi

12.07.2025 / 13:28
Əhməd əl-Şaraa Azərbaycana gəldi – Suriya ilə münasibətlərdə yeni dövr başlayır

12.07.2025 / 12:07
DÇ-2030-un finalı bu stadionda keçiriləcək - AÇIQLANDI

12.07.2025 / 11:10
Ərdoğandan qərar - bu xanımı vəzifəyə təyin etdi

12.07.2025 / 11:02
Tramp ŞOKDA - ABŞ məhkəməsi Prezidentin fərmanını blokladı!

12.07.2025 / 10:54
Narkotik vasitələr becərən Qəbələ sakini yaxalanıb

12.07.2025 / 10:00
Mingəçevirin bu ərazilərində qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

12.07.2025 / 09:12
"Feyk xəbər" yayanları ciddi cəza gözləyir

12.07.2025 / 09:03
Ölkəmizə "cəhənnəm istilər" gəlir...

12.07.2025 / 08:44
Sertifikasiyadan sonra indi də müəllimlərin dərs yükü problemə çevrilib...

12.07.2025 / 01:05
Azərbaycandan tarixi uğur - 40 gündə 6 seçkidə qalib gəldik...

11.07.2025 / 21:43
Erməni işğalı zamanı əsirlikdə və girovluqda saxlanılmış şəxslər ifadə verdi – MƏHKƏMƏ+ FOTO

11.07.2025 / 21:30
Rusiya XİN Azərbaycanda rus dilinin vəziyyətini(?) araşdırır...

11.07.2025 / 21:15
Antiterrordan Əbu-Dabiyədək - Əliyevin təşəbbüsləri aparıcıdır...

11.07.2025 / 21:01
Priqojin 2 azərbaycanlını “Vaqner”ə hansı ölkənin həbsxanasında cəlb edib?..

11.07.2025 / 20:46
Bakı-İrəvan sazişi bu ilin sonunda imzalana bilər...

11.07.2025 / 20:31
Zəngəzur dəhlizi açılır - Əbu-Dabi çox şeyi dəyişdi...

11.07.2025 / 20:16
Əliyev-Paşinyan görüşünə Rusiyadan ikibaşlı rəylər gəlir...

11.07.2025 / 20:02
Dövlətdən böyük vəsait ayrılır, ipəkçilik yenə də çökür...

11.07.2025 / 19:47
Azərbaycanın və Türkiyənin qəvi düşməninin axırına Ermənistan özü çıxır…

11.07.2025 / 19:30
Professor Məhərrəm Qasımlı Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

11.07.2025 / 19:17
Birləşmiş Kreml-İrəvan qüvvələri başladı - “Əbu-Dabi görüşünü ABŞ təşkil edib”...

11.07.2025 / 19:05
Sabir Zeynalov Açıq Çelenc Turnirində gümüş medal qazanıb

11.07.2025 / 19:03
Üç nəfər xaricində PKK terror təşkilatı bağışlandı - Murat Karayılan, Cəmil Bayık və...

11.07.2025 / 18:57
İranın diplomatik ikiüzlülüyü

11.07.2025 / 18:47
Hökumət mollası türk dilini "cəhənnəm dili" adlandırdı...

11.07.2025 / 18:42
Bahar Muradova Balakən rayonunda vətəndaşları qəbul edib

11.07.2025 / 18:33
Qərbi Azərbaycan məsələsi beynəlxalq sənədlərdə insan haqları kimi qəbul olundu...

11.07.2025 / 18:23
İqtisadi Şuranın iclası keçirildi - 2026-cı il büdcə layihəsinə dair müzakirə aparıldı

11.07.2025 / 18:19
Təhsil Nazirliyi “qanunsuz” azad edir, məhkəmələr bərpa edir...

11.07.2025 / 18:06
Əliyev-Paşinyan razılaşmasının ardınca Rusiya hərəkətə keçdi...

Qərbi Azərbaycan məsələsi beynəlxalq sənədlərdə insan haqları kimi qəbul olundu...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910