Qlobal köləlik indeksi? - Azərbaycana bunca böhtan necə atıla bilər?
“Qlobal köləlik indeksi”nə dair yeni hesabat açıqlanıb. Bu indeksi Beynəlxalq Əmək Təşkilatı, Walk Free Fondu və Beynəlxalq Miqrasiya təşkilatı hazırlayır. “Müasir köləlik” deyərkən, məcburi əməklə məşğul olmaq, borca işləmək, insan alverinin qurbanı olmaq, seksual istismar və eləcə də məcburi nikah halları nəzərdə tutulur.
Hesabatda Azərbaycanla bağlı göstəricilərə də yer verilib. Həmin rəqəmlərə görə, ölkədə hər min nəfərə düşən müasir köləlik göstəricisi 10.6-dır. Bu o deməkdir ki, Azərbaycanda 107 min nəfər müasir köləlikdən əziyyət çəkir. Avropa və Mərkəzi Asiya bölgəsindəki toplam 47 ölkə arasında Azərbaycan müasir köləlik göstəricisinin ən yüksək olduğu 10-cu ölkədir. Azərbaycanla eyni regionda yerləşən Ermənistan və Gürcüstanda mövcud durum Azərbaycanla müqayisədə nisbətən yaxşıdır. Ermənistanda əhalinin hər min nəfərinə düşən müasir köləlik göstəricisi 8.9-dur və Azərbaycanla müqayisədə 16 faiz azdır. Cənubi Qafqazda ən yaxşı nəticə Gürcüstana aiddir. Burada əhalinin hər min nəfərinə düşən müasir köləlik göstəricisi 7.8-dir və Azərbaycanla müqayisədə 26 faiz azdır.
Necə olur ki, Gürcüstan və Ermənistanda vəziyyət bizdən yaxşıdı?
- “Bu sahədə bizdə də müəyyən problemlər var və daş karxanalarında işləyənlərin əmək hüquqları pozulur”
Məsələ ilə bağlı “Bakı-Xəbər”ə açıqlama verən iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru Firdovsi Şahbazov hesab edir ki, hesabatda Azərbaycanla bağlı məqamlar təhrif olunub: “Əvvəla, Azərbaycanda iqtisadi göstəricilər digər iki Cənubi Qafqaz ölkəsi ilə müqayisədə üstündür. Həm iqtisadi artım, həm milli gəlir, həm də adam başına düşən ümumi daxili məhsulun həcmi bizdə daha yüksəkdir. Neft-qaz gəlirləri hesabına ölkədə bir sıra sosial layihələr həyata keçirilir. Aztəminatlı ailələrə sosial müavinət verilir. İşğaldan azad edilən rayanlarda həyata keçirilən genişmiqyaslı tikinti işləri ümumilikdə məşğulluğun səviyyəsinin armasına müsbət təsir göstərib. Nəzərə almaq lazımdır ki, bu məqsədlə büdcədən əlavə olaraq 2 milyard manatdan çox vəsait ayrılıb. Bəli, bütün bunlar o demək deyil ki, Azərbaycanda bu sahədə problem yoxdur. Bu sahədə bizdə də müəyyən problemlər var. Məsələn, daş karxanalarında işləyənlərin əmək hüquqları pozulur. Onlar faktiki olaraq istismar olunurlar. Ancaq bu o demək deyil ki, hər min nəfərə düşən müasir köləlik göstəricisi 10.6-dır. Ölkədə 100 mindən çox vətəndaş bundan əziyyət çəkir. Ona görə də hesab edirəm ki, rəqəmlər şişirdilib. İnsan alverinə gəldikdə isə, bu sahədə mübarizə ilbəil gücləndirilir. Bu baxımdan deməzdim ki, bizdə insan alveri ilə bağlı problemlər kəskin müstəvidədir. Üstəlik, nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycanın əhalisi Ermənistandan 3, Gürcüstandan isə 2 dəfə çoxdur. Hər bir ölkədə olduğu kimi, Azərbaycanda da sosial problemlər var. Ancaq bu o demək deyil ki, iqtisadi göstəriciləri bizdən zəif olan Ermənistanda bu sahədə vəziyyət Azərbaycandan daha yaxşıdır. O baxımdan hesab edirəm ki, Azərbaycanla bağlı hesabatda əksini tapan rəqəmlər reallığı əks etdirmir”.
Vidadi ORDAHALLI
